АТЫРАУ ОБЛЫСЫНДАҒЫ АДАМИ КАПИТАЛДЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР

Білім, кәсіби құзыреттілік, әлеуметтік-экономикалық даму адами капиталдың тікелей құрамдас бөлігі болып табылады, өз кезегінде адами капитал деңгейі компанияның және бүкіл мемлекеттің құндылығын құрайды. Адами капиталды дамыту инновациялық экономика жағдайында өзекті, өйткені білім инновацияларды үздіксіз жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Бұл мақалада Қазақстанның батысында орналасқан Атырау облысындағы экономикалық өсу жағдайында адами капиталдың дамуы, жұмыспен қамту және табыс деңгейіның әсері қарастырылып, олардың өзара байланысы анықталды. Білімді экономика елдің және оның өңірлерінің инновациялық тұрғыдан дамуына, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруда маңыздылығы анықталды.

Мақаланың басты мақсаты өңірдегі адами капиталдың дамуы және оған әсер ететен факторларды қарастыру, адами фактор мен өңірдегі экономикалық өсудің арасындағы өзара байланысты анықтау.

Ғылыми мақалада алдымен адами капитал теориясы қарастырылып, адами капиталдың жинақталуы экономикалық өсу үшін неге маңызды болуы мүмкін екендігі талқыланады. Содан кейін адами капиталдың қалыптасуына әсер ететін факторлар қарастырылады.

Тұрақты және ұзақ мерзімді экономикалық өсуге қолжеткізу үшін адами капиталды дамытуға бағытталған құрылымдық реформалармен сүйемелденетін экономикалық өсуді ынталандыру жөнінде тиісті шаралар бойынша ұсыныстар берілді.

1. Булина А.О., Мозговая К.А., Пахнин М.А. Человеческий капитал в теории экономического роста: классические модели и новые подходы. Вестник Санкт – Петербургского университета. Экономика. — №2(36). — 2020. — С. 163-188

2. Rahim S., Murshed M., Umarbeyli S., Kirikkaleli D., Ahmad M., Tufail M., Wahab S. (2021) Do natural resources abundance and human capital development promote economic growth? A study on the resource curse hypothesis in Eleven countries. Resources, Environvent and Sustainability. Vol. 4. P.1-8

3. Ahmed Z., Wasif Zafar M., Ali S., Danish (2020) Linking urbanization human capital, and the ecological footprint in G7 countries: An empirical analysis. Sustainable Cities and Society. Avaiable at: — URL: https://scihub.st/10.1016/j.scs.2020.102064 (accessed: 20.01.2024)

4. Tran O., Le T.D., Phan Thi Hang N., Huynh The N. (2023) Impacts of human capital, the fourth industrial revolution, and institutional quality on unemployment: An empirical study at Asian countries. Journal of Eastern European and Central Asian Research (JEECAR). Vol.10(2). P. 238-250

5. Кошанов А.К., Чуланова З.К. Некоторые подходы к оценке состояния человеческого капитала (на примере Казахстана). Вестник Московского университета. Серия 6. Экономика. — № 4. — 2021. — С.49-72

6. Кибаева Ә.Б., Тусіпрва Л.А., Омарова А.И., Мусаева А.А. Цифрландыру жағдайындағы адам капиталының даму факторлары. Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университетінің Жаршысы. —№ 4(53). — 2023. — Б. 51-57

7. Gruzina Y., Firsova I., Strielkowski W. (2021) Dynamics of Human Capital Development in Economic Development Cycles. Economies. Vol. 9(2). 67 p.

8. Какижанова Т., Андабаева Г. Адами капитал цифрлық экономиканың қарқынды даму факторы ретінде. Атырау университеті Хабаршысы. — №71(4). — 2023. — Б. 86-96

9. Атырау облысының жұмыспен қамтылуы. Статистикалық жинақ қазақ және орыс тілдерінде. — 2023. — 103 б.

10. Гимранова Р.Р., Аймагамбетов Е.Б. Человеческий капитал как важный ориентир развития экономики Казахстана. Вестник ЕНУ имени Л.Н. Гумилева. Серия Экономика. — №2. — 2019. — С.26-32

11. Спанкулова Л.С., Чуланова З.К., Ибраимова С.Ж. Влияние инновационной активности, человеческого капитала, перетока знаний на экономический рост регионов. Экономика: стратегия и практика. — №4(14). — 2019. — С.53-66