АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНЫҢ ЕТ ӨҢДЕУ КӘСІПОРЫНДАРЫНЫҢ ІШКІ ӨНДІРІСТІК ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ

Ет өңдеу кәсіпорындарының ішкі өндірістік факторларының қазіргі жағдайын зерттеудің өзектілігі бірнеше негізгі аспектілерге байланысты. Ет өңдеу кәсіпорындары халықты ет өнімдерімен қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады, олардың тиімді жұмысы тұтынушылар үшін ет өнімдерінің қолжетімділігі мен сапасына тікелей әсер етеді. Ет өңдеу кәсіпорындарын дамыту Қазақстан үшін стратегиялық маңызды. Бұл әлемдік нарықта бәсекеге қабілеттілікті нығайтуға, импортқа тәуелділікті азайтуға және экспорттық мүмкіндіктерді арттыруға ықпал етеді. Ет өңдеу кәсіпорындары азық-түлік секторында шешуші рөл атқарады, қазақстандық тұтынушылардың сұраныстарына жауап бере отырып, ет өнімдерінің кең ассортиментін шығарады.

Зерттеудің маңыздылығына сүйене отырып, авторлардың мақсаты – ет өңдейтін кәсіпорындардың қазіргі жағдайын анықтау, проблемалар мен оларды іске асыру жолдарын анықтау, максималды табыс пен тиімділік алу болды.

Мақалада 2018-2022 жылдар кезеңінде Алматы облысының ет өңдеу кәсіпорындарының сапалық және сандық орташа арифметикалық сипаттамалары бар әртүрлі зерттеу – статистикалық, талдамалық, салыстырмалы, математикалық, болжамдық, дедукция, индукция және орташа шамалар әдістері пайдаланылды.

Бұл бизнес субъектілерін зерттеудің себебі өндіріс тиімділігінің төмендігі, жоғары шығындар, өнім сапасына қатысты мәселелер, білікті кадрлардың жетіспеушілігі және басқалар болды. Осы мәселелерді зерттеу назар аударуды және шешуді қажет ететін негізгі аспектілерді анықтауға көмектеседі. Осылайша, ет өңдеу кәсіпорындарының ішкі өндірістік факторларының қазіргі жағдайы тақырыбы өте өзекті болып табылады, өйткені оны зерттеу стратегиялық маңызды саланы дамытуға, халық үшін сапалы өнімді қамтамасыз етуге және елдің әлемдік аренадағы бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал етеді.

Жүргізілген зерттеу, негізгі нәтижелер, талдау және қорытындылар негізінен қазақстандық ет өңдеуші кәсіпорындардың Алматы облысының мысалында өзінің ерте даму сатысында тұрғанын көрсетті, бұл кәсіпорындардың табысы мен тиімділігін арттыру үшін кешенді стратегияны әзірлеу қажет, ол мынадай шараларды қамтуы тиіс: шикізаттың үздіксіз жеткізілуін қамтамасыз ету; еңбек өнімділігін арттыру; еңбек өнімділігіне жұмсалатын шығыстарды оңтайландыру негізгі қорлардың жалақысы мен жаңаруы; қуаттардың жүктемесін арттыру; сауатты маркетингтік стратегия; мемлекеттік қолдау; ғылыми әзірлемелерді, инновациялық технологияларды енгізу; тұтынушылардың сұраныстарына жауап беретін сапалы қайта өңделген ет өнімдеріне көшу.

Осы шаралардың барлығы ет өңдеу кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілігін арттырады, қазақстандық ет брендінің экспорт көлемін ұлғайтады, импортты алмастыруды азайтады.

1. Мыльников М.М., Куликова О.В. Корреляционный и регрессионный анализ количественных показателей выполнения учебных заданий. Современные наукоемкие технологии. — № 6. — 2018. — С. 61- 62

2. Nurgabylov M.N., Baymagambetova Z.A., Nassyrova A.M., Kuangalieva T.K., Akimova B.Zh. (2019) Basis for technological innovation in the economic development of agriculture. News of the National academy of sciences of the republic of Kazakhstan. Abay kazakh national pedagogical university. Vol. 4. №326. Р. 176-180

3. Насырова А.М., Жуматаева Б.А., Смагулова А.М. Перспективы развития сельского хозяйства в Казахстане. Ускорение диверсификации и повышение конкурентоспособности национальной экономики Казахстана на основе потенциальных возможностей: Сб. материалов межд. науч. конф. Молодых ученых. — Астана: Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева. — 2018. — С. 173-176

4. Айбосынова Д.А., Насырова А.М., Сулейманов Р.Э. Инвестиции в мясоперерабатывающую промышленность – фактор роста конкурентоспособности аграрного сектора Казахстана. Вестник ЕНУ имени Л.Н. Гумилева. Экономическая серия. — № 1. — 2021. — С. 17-19

5. Жанабаева Ж.К. Стратегия развития рынка мяса и мясопродуктов в новых экономических условиях хозяйствования (на материалах Алматинской области) 08.00.05. – экономика и управление народным хозяйством (сельское хозяйство). Диссертация на соискание ученой степени кандидата экономических наук. — Алматы. — 2018. — 158 с.

6. Вааль Т. Нацбанк улучшил прогноз по росту экономики на 2024-2025 годы. [Электронный ресурс] — URL: https://vlast.kz/novosti/56463-nacbank-ulucsil-prognoz-po-rostu-ekonomiki-na-2024-2025-gody.html (дата обращения 18.01.2024)

7. ТОО «Беккер». [Электронный ресурс] — URL: https://becker.all.biz/kolbasy-gg1090147 (дата обращения 17.01.2024)

8. Официальный информационный ресурс Премьер-Министра Республики Казахстан. АПК: определены девять ключевых направлений развития отрасли на 2018 год. [Электронный ресурс] — URL: https://primeminister.kz/ru/news/apk-opredeleni-devyat-kluchevih-napravlenii-razvitiya-otrasli-na-2018-god (дата обращения 18.01.2024)

9. ТОО «Baron food». [Электронный ресурс] — URL: https://baron.kz/goods (дата обращения 16.01.2024)

10. ТОО «Первомайские деликатесы». [Электронный ресурс] — URL: https://pervomaiskie.kz/ (дата обращения 16.01.2024)

11. ТОО «Байсерке-Агро». [Электронный ресурс] — URL: https://web.whatsapp.com/ (дата обращения 16.01.2024)

12. ТОО «Meat processing and service». [Электронный ресурс] — URL: https://statsnet.co/companies/kz/3791005 (дата обращения 17.01.2024)

13. ТОО «Бижан». [Электронный ресурс] — URL: https://mysnoiportal.ru/almaty/shop/toomasopererabatyvajushhij-zavod-bizhan-534 (дата обращения 17.01.2024)