БАЛА ДЕНСАУЛЫҒЫНА ЖӘНЕ ТӘРБИЕ МЕН САНА ШЕКАРАСЫНА ТІКЕЛЕЙ ӘСЕР ЕТЕТІН АҚПАРАТТЫҢ ЗИЯНЫ ЖӘНЕ ОЛАРДАН ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚОРҒАУ

Бұл зерттеу жұмысымның негізгі нысаны – осы балалардың ақпарат қауіпсіздіктерін қамтамасыз ету. Балаға төнген қауіп – тұтас елге төнген қатер. Елде іріткі болмау үшін бала құқығын сақтап, қорғап қалу әр тұлғаның міндеті. Қазіргі таңда бала тақырыбында көтеріліп жүрген мәселелер жетерлік. Ғаламның соншалықты дамығанының салдарынан балаға жан-жақтан қауіп төнеді. Балаға берілетін ақпаратты бақылауда ұстайтын болса, барлық қауіптің алдын алған болар еді. Сондықтан ата-ана, мемлекет және үкіметтік емес ұйымдардың бала құқықтарын қорғаудағы жауапкершілігі жоғары болады. Халықтың сауаттылығын арттыру, ата-аналар мен балаларды ақпаратпен жұмыс істеу дағдыларын, қауіпті ақпаратты тану дағдыларын үйрету қажеттілігі баяндалды.

Сондай-ақ, балаларға қоғамның, ортаның қай саласынан қауіп төнеді және оларды шешу шаралары сараланған. Балаларды қорғау мемлекеттің барлық деңгейлерінде болатыны керемет, бірақ тек бір органның қызметі аз. Отбасында ғана емес, бала немесе кәмелетке толмаған оқу орындарында да берік азаматтық ұстаным қажет. Ақпараттық қауіпсіздіктің шетелдік және отандық тәжірибесін ескере отырып, ақпараттық қауіпсіздік субъектілері заң аясында баланың жеке ақпараттық ортасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды жүзеге асыруы сипатталады.

1. Адырнаұлттық порталы. [Электрондық ресурс] — URL: https://adyrna.kz/index.php/post/44190 (қаралу уақыты: 28.03.2023)

2. Біріккен Ұлттар Ұйымында Балалар құқықтары туралы Конвенциясы 1989. [Электрондық ресурс] — URL:https://adilet.zan.kz/ kaz/docs/B940001400_ (қаралу уақыты: 20.09.2022)

3. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы Қазақстан Республикасының 1999 ж. 23 шілдедегі Заңы. [Электрондық ресурс] — URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1100001242 (қаралу уақыты: 17.02.2023)

4. Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы 2002 ж. 8 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңы. [Электрондық ресурс] — URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z020000345_ (қаралу уақыты: 04.01.2023)

5. Жанузакова Л.Т. Балаларды зиянды ақпараттан құқықтық қорғау саласындағы заңнама. Қазақ-Орыс Халықаралық университетінің Хабаршысы. Ақтөбе. — 2018. — Б. 31-33

6. Қонақбаева Г. Балалардың табиғи құқықтарын қорғау мәселесі. «Заңгер». — №2. — 2006. — Б. 39- 41

7. Ақпараттық қоғамдағы балалар. Балаларды интернеттегі зиянды ақпараттардан қорғау бойынша ата-аналарға арналған әдістемелік құрал. — Астана. — 2019. — 19 б.

8. Безугленко О.С. Законодательство в области правовой защиты детей от вредной информации: сравнительно-правовой анализ. Информационное право. — №1(32). — 2018. — С. 38-40

9. Қазақстан Республикасында балалардың қатысуымен қылмыстық және азаматтық сот ісін жүргізу ерекшеліктері: халықаралық стандарттар және ұлттық тәжірибе. Тәжірибелік оқу құралы. — Астана. — 2018. — 168 б.

10. Балаларды денсаулығы мен дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау туралы Қазақстан Республикасының Заңы. [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1800000169 (қаралу уақыты: 08.06.2023)

11. Балаларды ақпараттық қорғау саласындағы өзекті мәселелер. [Электрондық ресурс] — URL: https://www.inform.kz/kz/balalardy-akparattyk-korgau-salasyndagy-ozekti-maseleler_a3022867 (қаралу уақыты: 20.04.2023)