ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӨҢІРЛІК ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНЫҢ ЖАС ҒАЛЫМДАРЫНЫҢ (ОЛАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ МАНСАБЫНЫҢ БАСЫНДА) ҒЫЛЫМИ ӘЛЕУЕТІН АШУ ҮШІН ТӘЛІМГЕРЛІК МОДЕЛІН ЕНГІЗУ

Ғылымға жас ғалымдардың келуінің азаюына байланысты қиын жағдайды еңсеру үшін Қазақстан Республикасында жас ғалымдарды мемлекеттік және жоғары оқу орындарында қолдау шаралары қабылдануда. Зерттеудің мақсаты – жас ғалымдардың ғылыми әлеуетін ашудың тиімді механизмі ретінде жаңа шараны ұсыну. Оны әзірлеудің негізгі әдісі Батыс Қазақстанның (Орал, Ақтөбе, Атырау, Ақтау) өңірлік жоғары оқу орындарына енгізу үшін мақалада сипатталған басқа да зерттеу әдістерінің қатарында тәлімгерлікті модельдеу болды. Авторлық тәлімгерлік моделінің ерекшелігі оның ғылыми мансабының басында тұрған жас ғалымдарға (магистрлер/докторанттар емес) бағытталуы болып табылады. Тәлімгерлік моделін енгізу нәтижелері жас ғалымдардың жеке ғылыми көрсеткіштерін арттыру, ғылыми беделі мен этикасын дамыту, жас ғалымның жеке басының мансаптық бағытын қалыптастыру деңгейін арттыру және т.б. болып табылады. Зерттеудің теориялық маңыздылығы тәлімгерлік моделін енгізу процесін негіздеуден тұрады (оның мақсаттары, міндеттері, шарттары мен нәтижелері), практикалық маңыздылығы жоба сайтында ұсынылған тәлімгерлік моделін енгізудің үш жылдық тәжірибесінің көрнекі және егжей-тегжейлі көрінісі түрінде ұсынылған (https://yresearch.kz/). Авторлар әзірлеген жаңа механизм жас ғалымдардың ғылыми әлеуетін ашуға белсенді көмек көрсетуге арналған, бұл қосымша шараның жас ғалымдардың ғылыми әлеуетін ашуда мемлекеттік және жоғары оқу орындарының басқа да бірқатар шараларында ерекше орын алуына мүмкіндік береді.

1. Национальный доклад по науке. — Нур-Султан. — Алматы. — 2020. — 238 с.

2. Tara Bolotin Most Fortune 500 Companies Have Mentor Programs. Do You? [Электронный ресурс] — URL: https://www.forbes.com/sites/forbescommunicationscouncil/2022/05/19/does-mentoring-still-matter-for- fortune-500-companies/?sh=4b989eb85d8c (дата обращения 28.04.2024)

3. Майдангалиева Ж.А., Кузембаева Г.А., Ташмухамбетов Б.Г. Модель менторства как новый механизм раскрытия научного потенциала молодых ученых (в начале их научной карьеры) региональных вузов Республики Казахстан/Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объекты, охраняемые авторским правом, от 01.09.2022 года №28544. [Электронный ресурс] — URL: https://yresearch.kz/autor_svidetel/ (дата обращения 28.04.2024)

4. Майдангалиева Ж.А., Кузембаева Г.А., Ташмухамбетов Б.Г. План внедрения модели менторства молодых ученых (в начале их научной карьеры) региональных вузов Республики Казахстан для раскрытия научного потенциала. Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объекты, охраняемые авторским правом, от 13.02.2023 года №32590. [Электронный ресурс] — URL: https://yresearch.kz/autor_svidetel/ (дата обращения 28.04.2024)

5. Майдангалиева Ж.А., Кузембаева Г.А., Ташмухамбетов Б.Г. Оценка эффективности мер государственной и вузовской поддержки в раскрытии научного потенциала молодых ученых (в начале их научной карьеры) региональных вузов Республики Казахстан. Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Педагогические науки». — №4 (76). — 2022. — С. 5-21

6. Кузембаева Г.А., Майдангалиева Ж.А., Ташмухамбетов Б.Г. Адаптированный опросник научного потенциала молодых ученых/Свидетельство о внесении сведений в государственный реестр прав на объекты, охраняемые авторским правом, от 16.01.2023 года №31789. [Электронный ресурс] — URL: https://yresearch.kz/autor_svidetel/ (дата обращения 28.04.2024)

7. Kuzembayeva G., Tashmukhambetov B., Maydangalieva Zh., Spulber D., Zelenina T., Toikina O. (2022) Valuation of the effectiveness of state and institutional support measures in capacity building of early-career researchers at the regional universities in the Republic of Kazakhstan. Value Orientations of Modern Youth in Challenging Times. Vol.2. Youth Voice Journal. P. 52-60

8. Kuzembayeva G., Tashmukhambetov B., Maydangalieva Zh. (2022) Needs and barriers of early career researchers at regional universities: a mixed methods case study in Kazakhstan. Journal of Social Studies Education Research. №13 (4). P. 160-187