ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ КӨШІ-ҚОН ЕЛДІҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ: КАНАДА ТӘЖІРИБЕСІН ТАЛДАУ

Жаһандану жағдайында интеллектуалдық көші-қон тақырыбы инновациялық экономикалар мен озық технологияларды дамыту үшін өзекті бола түсуде. Бұл мақалада жоғары білікті мамандарды тарту саласында жетекші елдердің бірі болып табылатын Канада тәжірибесі талданады. Мақала мақсаты Канаданың иммиграциялық саясатын, оның елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсерін, сондай-ақ көші-қон ағындарын реттеудің тиімді механизмдерін әзірлеу үшін қазіргі заманғы үрдістер мен мүмкіндіктерді зерттеу.

Зерттеуде қолданылған кейс стади әдісі канадалық тәжірибені терең талдауға мүмкіндік берді. Деректерді жинау және өңдеу нормативтік-құқықтық актілердің, халықаралық және ұлттық есептердің, сондай-ақ басқа да құжатталған көздердің мазмұндық талдауын қамтыды. Зерттеу нәтижелері Канаданың көші-қон саясаты әлемдегі ең либералды және инклюзивті саясаттардың бірі болып табылатынын, жоғары білікті мигранттарды тартуға, отбасын қайта біріктіруге және мұқтаж жандарға баспана беруге ықпал ететінін көрсетеді.

Көші-қон процестері Канададағы әлеуметтік-экономикалық дамуда шешуші рөл атқарады, жұмыс күшінің тапшылығын өтейді және демографиялық тұрақтылықты қамтамасыз етеді. Канаданың үкіметі мигранттарды ықпалдастыру бағдарламаларын белсенді түрде енгізуде, бұл олардың әлеуетін экономикалық өсу мен елдің инновациялық дамуы үшін барынша пайдалануға мүмкіндік береді. Зерттеу сондай-ақ тиімді иммиграциялық саясат пен интеграциялық бағдарламалардың Канадада жоғары білікті мамандарды сәтті тарту және бейімдеудің негізгі факторлары болып табылатынын көрсетті.

Алынған нәтижелер интеллектуалдық көші-қон саласындағы тиімді саясатты әзірлеу үшін негіз бола алады және осы тақырыпты одан әрі зерттеуге ықпал етуі мүмкін.

1. Bokayev B., Kaimoldiyev A. (2023). International Practice in the Field of Intellectual Migration: Analysis of the USA Experience. Public Administration and Civil Service. № 4(87). P. 2-13. [in English]

2. Bokayev B., Kaimoldiyev A. (2022). The effectiveness of the application of the professional knowledge and competencies of graduates of foreign universities: The case of Kazakhstan. Public Policy and Administration. № 21(2). P. 9-21. [in English]

3. Heale R., Twycross A. (2018). What is a case study? Evidence-based nursing. № 21(1). P. 7-8. [in English]

4. Simons H. (2009). Case Study Research in Practice. SAGE. 192 p. [in English]

5. Yin R. (1994). Case study research: Design and methods. 2nd ed. Sage Publishing. 170 p. [in English]

6. Stemler S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation. № 7(17). P. 1-6. [in English]

7. An Immigration System for Canada’s Future - Context. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/campaigns/canada-future-immigration-system/context.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

8. Immigrate to Canada. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada.html (accessed: 31.03.2024)

9. Immigrate through Express Entry. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/express-entry.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

10. Immigrate as a provincial nominee. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/provincial-nominees.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

11. Rural and Northern Immigration Pilot: about the pilot. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/rural-northern-immigration-pilot.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

12. Atlantic Immigration Program. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/atlantic-immigration.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

13. Sponsor your family members. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/family-sponsorship.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

14. Caregivers. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/caregivers.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

15. Start-up Visa Program. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/start-visa.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

16. Immigrate as a self-employed person: About the process. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/self-employed.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

17. Permanent residence pathways for Hong Kong residents. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/immigrate-canada/hong-kong-residents-permanent-residence.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

18. Refugees and asylum. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/refugees.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

19. Apply for Canadian citizenship. Government of Canada. Available at: — URL: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/canadian-citizenship/become-canadian-citizen.html [in English] (accessed: 31.03.2024)

20. Erkisi K. (2023). Skilled Based Immigration and Economic Growth: A Long-term Analysis for Canada. Review of Applied Socio-Economic Research. № 26(2). Р. 35-53 [in English]

21. Akbari A.H., MacDonald M. (2014). Immigration Policy in Australia, Canada, New Zealand, and the United States: An Overview of Recent Trends. International Migration Review. № 48(3). P. 801-822. [in English]

22. Latif E. (2015). The relationship between immigration and unemployment: Panel data evidence from Canada. Economic Modelling. № 50. P. 162-167. [in English]

23. Head K., Ries J. (1998). Immigration and Trade Creation: Econometric Evidence from Canada. Canadian Journal of Economics. № 31(1). P. 47-62. [in English]

24. Akbari A.H., Aydede Y. (2012). Effects of immigration on house prices in Canada. Applied Economics. №44(13). P. 1645-1658. [in English]