Қазақстан Республикасының инновациялық дамуы: талдау және келешегі

Жұмыстың өзектілігі қазіргі кезде дамыған мемлекеттердегі ғылым мен технологияларды дамытудың әлемдік трендінде де, сондай-ақ Қазақстан үкіметінің де елдегі инновацияларды дамыту жолына түсуінен көрініс табады. Мысалы, кәсіпорындардың ғылыми әлеуетін дамыту үшін бағдарламалар енгізілді, мемлекет есебінен инновациялық кәсіпорындарды қаржыландыру, әсіресе гранттар, салықтық жеңілдіктер және т.б. жүргізілуде. Мақаланың мақсаты Қазақстанның тұтастай және оның өңірлеріндегі инновациялылығының дамуына шолу жасау, нарықтағы инновациялық өнімнің проблемалары мен перспективаларын талдау болып табылады.

Мақаланың мақсаты – барлық аймақтардың инновациялық дамуын талдау арқылы елдегі инновацияның қазіргі жағдайын және болашақ перспективаларын зерделеу. Осы зерттеумен жұмыс істеудің негізгі әдісі Қазақстандағы жалпы экономикалық ахуал туралы қолжетімді ақпаратты талдауға; елдер мен өңірлердегі инновацияларды дамытуға; эмпирикалық деректер негізінде өңір мен елдің инновациялық дамуын салыстыруға мүмкіндік беретін талдамалық әдіс болды. Мақалада әлемде және Қазақстанда инновацияның қазіргі даму ерекшеліктері қысқаша сипатталған. Сондай-ақ, осы өңірдің нарығындағы инновациялық өнімнің жай-күйі көрсетілген еліміздің өңірлеріне баса назар аударылды. Мақала ғылым мен технологияларды дамытудың әлемдік үрдістерін, әсіресе Қазақстанда (елдегі инновацияны дамытудың перспективалары мен жай-күйі): инновацияны дамытудың проблемалары, артықшылықтары мен перспективалары, инновациялық өнімнің жай-күйі туралы үстірт түсінуді дамыту үшін пайдалы болады.

1. Инновационное развитие индустрии Казахстана. В помощь кураторам студенческих групп. Сборник №3. Карагандинского государственного технического университета, – 2016. – 232 с. [Электронный ресурс] – URL: https://www.kstu.kz/wp-content/uploads/docs/3-kniga-2016-.pdf (дата обращения 05.01.2024)

2. Кондратьев С.С. Роль инноваций в развитии предприятия. Молодой ученый, – 2018. С. 139-141.

3. Leyden D.P., Link A.N. (1992) Government’s role in innovation. New York: Springer Science + Business media. 125 р.

4. Токтархан Д.М. Социально-экономическое развитие регионов Республики Казахстан (на примере Восточно-Казахстанской области). Сибирский торгово-экономический журнал. №5. – 2015. С. 49-51.

5. Shevchenko E. Science, technology and innovation (STI) gap analysis in Kazakhstan. 2020. [Электронный ресурс] – URL: https://unece.org/sites/default/files/2021-03/STI%20gap%20analysis_Kazakhstan_Report_Elena%20Shevchenko_RUS.pdf (дата обращения 25.12.2024)

6. Обзор инновационного развития Республики Казахстан. Европейская экономическая комиссия при Организации Объединенных Наций. 2021. [Электронный ресурс] – URL: https://unece.org/fileadmin/DAM/ceci/publications/icp5r.pdf (дата обращения 28.12.2024)

7. Кузин А.А. Роль и значение инноваций в функционировании предприятия. Экономика, статистика, информатика №2. – 2014. С. 39-43.

8. Доклад о технологиях и инновациях, 2021 год. ЮНКТАД, 2021. [Электронный ресурс] – URL:https://unctad.org/system/files/official-document/tir2020_en. (дата обращения 26.12.2024)

9. Экономика Восточно-Казахстанской области. Национальная компания "Kazakh Invest". 2021. [Электронный ресурс] – URL:https://ekr.invest.gov.kz/ru/about/economy/ (дата обращения 18.12.2024)

10. Кекчебаев Е., Сулейменов Р., Жакупова Г. Экономика Казахстана 2021. Цифры, анализ, прогнозы. Центр маркетинга, Институт маркетинговых и социологических исследований. №2. 2021. [Электронный ресурс] – URL:https://marketingcenter.kz/20/economy-kazakhstan.html (дата обращения 12.11.2024)

11. Dutta S., Lanvin B., Wunsch-Vincent. Global innovational index 2020 report. Geneva: World Property Organisation (WIPO). 2020.

12. Дилдебаева Ж.Т., Чермошенцева Е.В. Инновационное развитие Восточно-Казахстанской области: потенциал и перспективы активизации. Вестник университета "Туран" №6. – 2016. С. 44-48.

13. Шакенова Б. Казахстан намерен зарабатывать в три раза больше на своих технологиях. 2021. Новостной сайт LSM. [Электронный ресурс] – URL: https://lsm.kz/kazahstan-nameren-zarabatyvat-v-tri-raza-bolshe-na-svoih-tehnologiyah (дата обращения 18.11.2024)

14. Кайгорцев А.А., Кинашева Ж.Б., Ситникова Ю.С. Региональная инновационная система Восточно-Казахстанской области. Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан № 3(66). – 2017. С.129-136.

15. Министерство национальной экономики Республики Казахстан. 2021. [Электронный ресурс] — URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/economy?lang=ru (дата обращения 19.01.2024)

16. Aitkaliyeva A.M., Zhanabayeva Zh. K., Kussainova L.I., Kulubekova A., Kadyrbergenova A.K. «Аssessment of the effectiveness of public private partnership projects on the example of the transport infrastructure of the Republic of Kazakhstan». Public policy and administration.Vol. 21 No. 5 (2022). Public Policy and Administration. Research journal. Р. 648-2603.

17. Langellet, J. Reforms in Kazakhstan: Achievements, objectives and prospects. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development. – 2017. Р. 185-212.

18. Сабеков С. Сенатор отметил низкий объем инновационной продукции в Казахстане. KazahInfo. 2021. [Электронный ресурс] — URL: https://www.inform.kz/ru/nizkiy-ob-em-innovacionnoy-produkcii-v-kazahstane-otmetil-senator_a3749146 (дата обращения 16.09.2024)

19. Мухаметзянова Д.Д., Сиразетдинов Р.М. Роль государства в развитии инновационной экономики. Российское предпринимательство. — 2016. С. 2923-2930.

20. Алимбаев А., Притворова Т., Кенжебеков Н., Улыбышев Д., Гелашвили Н., Бектлеева Д., Пестунова Г., Джусупов Х., Жайлауов Э. Экономический потенциал Восточно-Казахстанской области. Нью-Йорк: ПРООН. — 2013. С. 194-210.