Кіші мектеп оқушыларының вокалдық дағдыларын қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері

Мақалада кіші мектеп оқушыларының психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін ескере отырып, музыкалық студияда вокалдық дағдыларды қалыптастырудың теориялық аспектілері келтірілген. Музыкалық білім кіші мектеп жасындағы балалардың музыкалық мәдениеті мен жеке дамуының үйлесімділігін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Зерттеудің негізгі мақсаты – музыкалық білім берудің психологиялық-педагогикалық принциптері негізінде музыкалық мәдениет пен ән айту өнеріне баулу процесінде кіші мектеп оқушыларының вокалдық дағдыларын қалыптастыру мәселесін зерттеу, оның нәтижелері мақаланың мазмұнында ұсынылған. Зерттеу аясында қосымша білім беру жағдайында кіші мектеп оқушыларының вокалдық дағдыларын қалыптастырудың тұжырымдамалық негіздеріне талдау жүргізілді, ҚР-да және шетелде музыкалық білім берудің қазіргі тенденцияларына сәйкес балалардың вокалдық шығармашылығын дамытудың теориялық негіздері айқындалды.

Кіші мектеп жасындағы балалардың вокалдық дағдыларын қалыптастыру тәжірибесі 6-10 жастағы балаларда анықталған психологиялық-педагогикалық ерекшеліктер негізінде құрастырылған және музыкалық жаттығулардың авторлық кешенінің музыкалық студиясында вокалдық дағдыларды дамыту процесінде іске асырылған, вокалдық дағдылардың қалыптасуын бағалау критерийлері бар мысалмен келтірілген.

Зерттеу нәтижелері музыкалық студияда арнайы әзірленген музыкалық жаттығуларды қолдану арқылы кіші мектеп оқушыларының вокалдық дағдыларын жақсартуға ықпал ететінін көрсетеді. Эксперименттік деректер оқу процесі барысында балалардың вокалдық қабілеттерін айтарлықтай арттырғанын көрсетті. Сонымен қатар, оқушылардың оқу мотивациясының жоғары деңгейі байқалды, бұл олардың сабақтарға белсене қатысуы мен вокал саласында өзін-өзі жетілдіруге деген ұмтылысымен расталады.

1. Клапаред Э. Психология ребенка и экспериментальная педагогика //Под ред. Д.Т. Кацарова. – М.: URSS, 2007. – 167 с.

2. Бастауыш білім беру деңгейіндегі 1-4 сыныптарға арналған «Музыка» пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы [Электрондық ресурс] – URL: https://uba.edu.kz/ru/metodology/4 (қаралу уақыты: 13.03.2024 ж.)

3. Хуан Фэн., Го Цзинюй., Чжан Сюэ., Қазіргі Қытайдағы музыкалық педагогика және музыкалық білім: негізгі сипаттамалар // Ғылыми әлеует: жас ғалымдардың еңбектері №2 2023 Б. 254-262.

4. Садик Озчелик, Насие Хардалач. Музыкалық білімнің музыкалық есту мен қабылдауға әсерін статистикалық өлшеу және нейрондық талдау (2011 тамыз, 38 Том, №8, 9517-9521 б.) [Электрондық ресурс] – URL: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957417411001825 (қаралу уақыты: 13.03.2024 ж.)

5. Сүлейманов Р.Ф. Парақтан оқу және музыкалық шығармаларды қабылдау процесіндегі психоэмоционалды күйлер // Халықаралық симпозиум материалдары. 1991. – Б. 296-305 .

6. Момбек А.А. «Музыкалық білім беруді зерттеудің әдіснамалық тәсілдері» //Педагогика және психология, Абай атындағы ҚазҰПУ. – 2015. №3 (24). – Б.50-58.

7. Оспанова Т.У. «Қазақстандық музыка ғылымының заманауи тенденциялары туралы» // Педагогика және психология, Абай атындағы ҚазҰПУ. – 2016 ж. №4 (29). – Б.23-29.

8. Қалиакбарова Л.Т., Қалдаяқова А.А. «Музыка сабағындағы пәнаралық байланыс мәселесі оқушы интеллектін дамытудың тиімді әдісі ретінде» //«Мәдениетаралық өзара әрекеттесу жағдайында өнер және көркемдік білім» баспасы. Халықаралық ғылыми зерттеулер. Конференция, Ресей, Қазан, 2022. – Б.10-17.

9. Есдәулетова К.А. Хор сабағында оқушылардың танымдық белсенділігін қалыптастыру тұлғалық-бағдарлы оқыту принциптерін жүзеге асырудың шарты ретінде //Бүкілресейлік ғылыми-әдістемелік конференциясының материалдары. Орынбор мемлекеттік университеті «Университет кешені аймақтық білім, ғылым және мәдениет орталығы ретінде». Ресей, Орынбор, 2019. – Б. 4234-4238.

10. He Jiang, Ku Wing Cheong, Wee Hoe Tan. Development and validation of a measure assessing children's creative practice ability in music, Thinking Skills and Creativity, Volume 51, 2024, 101446. Available at: - URL: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1871187123002146 (accessed: 13.03.2024).

11. Tímea Szűcs., Erika Juhász. The Role of Music Education in Childhood. Acta Educationis Generalis Volume 13, 2023, Issue 2 DOI: 10.2478/atd-2023-001230 Available at: - URL: https://www.researchgate.net/publication/371523005_The_Role_of_Music_Education_in_Childhood (accessed: 13.03.2024).

12. Amanda Martin. The Importance of Music Education in Schools. [Электронды ресурс] – URL: https://www.graduateprogram.org/blog/the-importance-of-music-education-in-schools/ (accessed: 13.03.2024).

13. Каиргожа Д. "Қазіргі білім берудегі вокалды оқытудың белсенді әдістері" әдістемелік хабарламасы. (27.10.2023) [Электрондық ресурс] – URL: Методическое сообщение «активные методы обучения вокалу в современном образовании» (multiurok.ru) (accessed: 13.03.2024).

14. Бисенова Д.К. "Вокалдық-орындаушылық мәдениет феномені" //(27.10.2023 ж.)., [Электрондық ресурс] – URL: Тема "Феномен вокально-исполнительской культуры" (infourok.ru) (қаралу уақыты: 13.03.2024 ж.)

15. Бисенова Д.К. «Авторлық вокалдық студия оқушыларының ән айту шеберлігін дамыту бойынша ғылыми-зерттеу жұмысы» //(13.03.2024 ж.) [Электрондық ресурс] – URL: Исследовательская работа по развитию певческих навыков у учащихся авторской студии вокала под руководством Динары Каиргожы (infourok.ru) (қаралу уақыты 13.03.2024).