Международные стандарты и правоприменительная практика в Республике Казахстан в области реабилитации жертв пыток, бесчеловечных и унижающих достоинство жалоб и видов наказаний

В статье рассматриваются вопросы ужесточения мер ответственности за пытки, возможности применения введенных новшеств и уголовно-правовых мер, актуальные вопросы, касающиеся проблемы предупреждения пыток. Цель научного исследования - обеспечить изучение выводов о том, что в соответствии с данной темой может быть высокая частота совершения преступлений, представляющих наибольшую общественную опасность. Основные направления - анализ проработки уголовно-правовых мер по предупреждению пыток, необходимость отработки методов, применяемых правоохранительными органами для исполнения последствий дополнений в уголовное законодательство.

Идея научного исследования основана на гипотезе о том, что пытки, предназначенные для применения уголовно-правовых мер, исследуют проблемы общественной опасности. Краткая характеристика научной и практической значимости работы. Умение эффективно применять проводимые работы, оценивать, анализировать, систематизировать. Практическая значимость результатов работы: выводы, содержащиеся в выводах и рекомендациях, могут способствовать противодействию преступлениям. Краткая характеристика методики исследования - эмпирический анализ. Утверждение принципов уголовного, уголовно-процессуального законодательства Республики Казахстан, в связи с тем, что оно отражает правовую несостоятельность действий, совершаемых в ходе судопроизводства, представляет научные исследования.

Основные результаты исследовательской работы - принятие для улучшения ситуации более целенаправленных мер, которые должны защищать вопросы общественной опасности, прав и законных интересов человека и гражданина, принимать действенные меры, пресекать, решать вопрос об ответственности за деликтную преступность.

Анализ - умение применять отдельные виды досудебных расследований при осуществлении мер, применяемых правоохранительными органами, демонстрировать их эффективный алгоритм. Заключение - абсолютность запрета пыток и жестокого обращения по проблеме пыток, выявляют важность привлечения к ответственности, правовые, практические проблемы, выявляющие пробелы в системе привлечения к ответственности, выдвигаются предложения по повышению эффективности привлечения к ответственности, возмещения ущерба. Предмет проведенного исследования заключается в том, что в ходе оперативно-розыскных мероприятий и расследования уголовного дела важным является профилактика пыток, совершенствование порядка проверки заявлений о применении пыток должностным лицом. Практическая значимость исследовательской работы состоит в том, что для активизации правовой базы, профилактической работы, а также оптимизации тактики и методики расследования и подготовки методической рекомендации, способствующей раскрытию таких уголовных правонарушений, и ее внедрению в учебный процесс.

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы (1995 жылғы 30 тамыздағы республикалық референдумда қабылданған) (19.09.2022ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен). [Электронды ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K950001000_ (қаралу уақыты 14.02.2024).

2. Қазақстан Республикасының Азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын және ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерiне қарсы конвенцияға қосылуы туралы Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы N 247 Заңы. – [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z980000247_ ( қаралу уақыты 14.02.2024).

3. Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының резолюциясымен Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы 1948 жылғы 10 желтоқсанда № 217 А (III) қабылданған. [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/O4800000001 ( қаралу уақыты 14.02.2024).

4. Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіні ратификациялау туралы Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 28 қарашадағы N 91 Заңы. [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z050000091 ( қаралу уақыты 14.02.2024).

5. Қылмыстық жаза тағайындаудың кейбір мәселелері туралы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2015 жылғы 25 маусымдағы №4 нормативтік қаулысы. [Электрондық ресурс] – URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P150000004S (қаралу уақыты 14.02.2024).

6. Human Rights Watch, Advocacy Forum, No Law, No Justice, No State for Victims — The Culture of Impunity in Post — Conflict Nepal, November 2020, 6 p.

7. Ростовщиков И.В., Гончаренко В.Д. О современном правовом понимании пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания // Вестник Волгоградского государственного университета. Серия 5: Юриспруденция. — № 2 (15). — 2021. — 18 - 20 с.

8. Азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын іс-әрекеттер мен жазалау түрлеріне қарсы конвенцияға факультативтік хаттаманы ратификациялау туралы Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 26 маусымдағы N 48-IV Заңы. [Электрондық ресурс] – URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z080000048 (қаралу уақыты 14.02.2024).

9. Азаптауларға және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын іс-әрекеттер мен жазалау түрлеріне қарсы конвенция (БҰҰ Бас Ассамблеясының 1984 жылғы 10 желтоқсандағы 39/46 Қарарымен қабылданды). [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z980000247_ (қаралу уақыты 14.02.2024).

10. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 03.07.2014 ж. № 226-V ҚРЗ. (20.06.2024ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен).– [Электрондық ресурс] – URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1400000226_ ( қаралу уақыты 14.02.2024).

11. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2022 жылғы 16 наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауы «Жаңа Қазақстан: жаңару мен жаңғыру жолы». [Электрондық ресурс] – URL:https://www.akorda.kz/ru/addresses ( қаралу уақыты 14.02.2024).

12. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2023 жылғы «30» қаңтардағы №94 бұйрығымен бекітілген «Сотқа дейінгі сатыда және қылмыстық-атқару жүйесінде азаптауларға және тергеу мен анықтаудың өзге де рұқсат етілмеген әдістеріне қарсы іс-қимыл жөніндегі 2023-2024 жылдарға арналған кешенді шаралар жоспары». [Электрондық ресурс] – URL: http://law.gov.kz/client/#!/doc/67387/kaz/14.08.2014/9866 (қаралу уақыты 14.02.2024).

13. Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының «Пенитенциарлық жүйеде азаптау, суицид және өзіне зиян келтіру фактілерін тергеп-тексеруді ұйымдастыру туралы» 2019 жылғы 28 тамыздағы №4/12 Нұсқауы. [Электрондық ресурс] – URL:http://law.gov.kz/client/#!/doc/67387/kaz/14.08.2014/9866 (қаралу уақыты 14.02.2024).

14. Мутагиров, Д. З. Права и свободы человека. В 2 ч. Часть 1: Учебник для бакалавриата и магистратуры / Д.З. Мутагиров. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: Издательство Юрайт, 2018. — 264 с.

15. Қазақстан Республикасының Қылмыстық процестік кодексі 2014 жылғы 4 шілдедегі № 231-V. (20.06.2024ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен). [Электрондық ресурс] – URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1400000231 (қаралу уақыты 14.02.2024).

16. Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арнаған құқықтық саясат тұжырымдамасын бекіту туралы» 2009 жылғы 24 тамыздағы №858 Жарлығы. //http://online.zakon.kz. — [Электрондық ресурс] – URL:https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1500000167 (қаралу уақыты 14.02.2024).