ҚАЗАҚСТАН МЕН ӨЗБЕКСТАН АРАСЫНДА ТЕМІР ЖОЛ ТАСЫМАЛЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

Көлік инфрақұрылымы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Қазақстандағы теміржол инфрақұрылымының ағымдағы жай-күйі жүк ағынын ұлғайту үшін жаңа теміржол маршруттарының тиімділігін бағалау кезінде ескеру қажет маңызды аспект. Қазақстанның теміржол желісі ауқымды, мыңдаған шақырымды қамтиды және еліміздің түрлі өңірлерін байланыстырады. Теміржол инфрақұрылымы әртүрлі желілерді, терминалдар мен станцияларды, сондай-ақ техникалық қызмет көрсету депосы мен қоймалар сияқты байланысты нысандарды қамтиды. Бұдан басқа, теміржол инфрақұрылымы халықаралық саудаға жәрдемдесуде маңызды рөл атқарады, өйткені Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы жүктерді тасымалдау үшін маңызды транзиттік дәліз ретінде қызмет етеді.

Жаңа теміржол маршруттарын дамыту, әсіресе транзит пен халықаралық сауда контекстінде жүк ағындарының көлемін арттыруда шешуші рөл атқарады. Соңғы жылдары жүк ағындарының айтарлықтай өсуі байқалды, бұл инфрақұрылымды жақсартумен және логистикалық процестерді оңтайландырумен байланысты. Қазақстанда теміржол инфрақұрылымын тұрақты дамыту және жаңғырту жағдайында ел ішінде жүк ағынын ұлғайтуда жаңа теміржол маршруттарының тиімділігін зерделеу өте маңызды. Ғылыми мақаланың мақсаты «ҚТЖ «ҰК» АҚ мысалында жүк тасымалын ұлғайтуда жаңа теміржол маршруттарының тиімділігін арттыру бойынша практикалық ұсынымдар әзірлеу болып табылады. Зерттеудің маңыздылығы: жаңа теміржол

бағытын салу Қазақстан аумағы арқылы өтетін жүк ағындарының ұлғаюына әкеледі деп күтілуде.

1. Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2022 года № 1116 «Об утверждении Концепции развития транспортнологистического потенциала Республики Казахстан до 2030 года» [Электронный ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2200001116 (дата обращения 05.10.2024 г.)

2. Азиатский банк развития. (2017). Стратегия железных дорог CAREC 2017-2030. [Электронный ресурс]. URL: https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/227176/carec-railwaystrategy-2017-2030-ru_0.pdf (дата обращения 05.10.2024 г.)

3. Интегрированный годовой отчет АО НК «Казахстан темир жолы» за 2023 год.

4. KPMG. (2023). Транспортный потенциал Казахстана. [Электронный ресурс] – URL: https://kpmg.com/kz/ru/home/insights/2023/03/transport-potential.html (дата обращения 05.10.2024 г.)

5. Роль Среднего коридора в контексте геополитических изменений. [Электронный ресурс]. URL: https://www.trend.az/business/transport/3618929.html (дата обращения 05.10.2024 г.)

6. Торговля между Узбекистаном и Казахстаном достигла $4,4 млрд в 2023 году. [Электронный ресурс]. URL:https://daryo.uz/ru/2024/03/05/torgovlamezdu-uzbekistanom-i-kazahstanom-dostigla-44-mlrd-v-2023-godu (дата обращения 05.10.2024 г.)

7. Forbes Kazakhstan. (2023). Как сделать Средний коридор экономически выгодным. [Электронный ресурс]. URL: https://forbes.kz/articles/kak-sdelat-sredniykoridor-ekonomicheski-vygodnym (дата обращения 05.10.2024 г.)