ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕДИЦИНА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ КӘСІБИ ЖАУАПКЕРШІЛІГІН САҚТАНДЫРУ:ЗАҢНАМАЛЫҚ НЕГІЗІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ СҰРАҚТАРЫ

Қазақстанда бірнеше жыл талқылаудан кейін тиісті заң жобасы қабылданып, 2024 жылдың соңында медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру жүйесі іске қосылды. Заңнамалық негізін бекіту жолында денсаулық сақтау саласын реттейтін заңнамаға толықтырулар енгізілді, сақтандыру тәртібін айқындайтын жауапты министрліктің арнайы бұйрықтары шықты, өзге де нормативті актілерге өзгертулер мен толықтырулар енгізілді.

Ғылыми мақаланың мақсаты - жаңа сақтандыру түрінің құқықтық негізіне шолу жасау, тәжірибеде енгізу мүмкіндігі мен бар тәуекелдерді талдау және медицина қызметкерлерін әлеуметтік-құқықтық қорғаудың нысаны ретінде кәсіби жауапкершілікті сақтандырудың қажетті және жеткілікті шарттарын анықтау болып табылады.

Қойылған мақсаттарға сәйкес мақалада медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандырудың мәні мен туындайтын қатынастардың құқықтық табиғаты зерттеледі, аталған сақтандыру жүйесін елімізде енгізудің бүгінгі күнде қажеттілігі мен өзектілігі талқыланады. Авторлар сақтандырудың заңнамалық негізін қалыптастырумен қатар, оның тәжірибеде қолдану сұрақтары өзекті екенін атайды. Сол себепті мақалада сақтандыруды тәжірибеде қолдану кезіндегі тәуекелдер кеңінен талқыланады.

Авторлар қабылданған нормативтік актілер пакеті елімізде медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыру тәртібін толығымен айқындайды және әзірше, бастапқы денгейде оны енгізу үшін жеткілікті болуы тиіс деген қорытындыға келеді. Алайда, сонымен қатар авторлармен көтерілген мәселелердің негізгі дені болжамдық сипатта болуына қарамастан сақтандыруды тәжірибеде енгізуге байланысты тәуекелдердің бар екендігі де аталады және оларға авторлық баға беріледі.

1. Алчимбаева М.А. Научное обоснование механизма внедрения инструментов защиты профессиональной деятельности медицинских работников. Диссертация на соискание степени доктора философии (PhD). Астана: Некоммерческое Акционерное общество «Медицинский университет Астана». – 2024. – 129 с.

2. Kolesnichenko O. V. (2023). Compensation Schemes for Health Harm Caused by Medical Error: Comparative Legal Research and Choice of Path for the Russian Federation. Boletín Mexicano De Derecho Comparado. № 163. P. 65-86

3. Seidanov A., Akhpanov A., Nurlumbayeva L and Kulbayeva M. (2024). Legal Liability of a Physician for Providing Inadequate Medical Care to a Patient: Analysis of Approaches Based on the Examples of Kazakhstan and the United States. Access to Justice in Eastern Europe. № 7 (3). P. 410-438.

4. Alghrani A., Rehman U., Sarwar M.S., Brennan P.A. (2024). Balancing the scales of safety: the criminal law’s impact on patient safety and error reduction. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery. Vol.62, Issue 3. P. 229-232.

5. Resolution WHA72.6 of May 28, 2019 «Global action on patient safety». Seventy-second World Health Assembly. Available at: – URL: https://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/WHA72/A72_R6-en.pdf (accessed: 09.12.2024).

6. Цой А.В., Шоранов М.Е., Демесинов А.Р. Страхования профессиональной ответственности медицинских работников как один из элементов системы медицинского страхования. Медицинские технологии. Оценка и выбор. – №3 (21). – 2015. – С. 47-52

7. Abildina A., Zhumakarimov M., Salkhayeva B., Urimov R. Introduction of professional liability insurance for legal and financial protection of medical workers: Policy brief. Available at: – URL: https://www.researchgate.net/publication/357180596_Introduction_of_professional (accessed: 15.12.2024).

8. «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне денсаулық сақтау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2024 жылғы 19 сәуірдегі № 74- VIII Заңы. [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z2400000074 (қаралу уақыты: 24.12.2024).

9. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шiлдедегi № 360-VI Кодексі. [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K2000000360 (қаралу уақыты: 24.12.2024).

10. «Медицина қызметкерлерінің кәсіптік жауапкершілігін сақтандыру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 24 шiлдедегi № 58 бұйрығы. [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2400034803 (қаралу уақыты: 24.12.2024).

11. «Медицина қызметкерлерінің кәсіптік жауапкершілігін ортақ сақтандырудың үлгілік шартын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2024 жылғы 24 шiлдедегi № 57 бұйрығы. [Электрондық ресурс] – URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2400034802 (қаралу уақыты: 24.12.2024).

12. Marshall D.C. (2015). Medical malpractice claims in radiation oncology: A population-based study 1985- 2012. International Journal of Radiation Oncology Biology Physics. Vol. 93, №2. P. 241-250

13. С октября 2024 года в Казахстане введено вмененное страхование профессиональной ответственности медицинских работников. [Электронный ресурс] – URL: https://ortcom.kz/ru/novosti/1732530943 (дата обращения: 28.12.2024).

14. Тысячи поводов, чтобы отказать. [Электронный ресурс] – URL: https://time.kz/articles/territory/2024/05/22/tysyachi-povodov-chtoby-otkazat (дата обращения: 28.12.2024).

15. Жалобы по поводу и без. [Электронный ресурс] – URL: https://time.kz/articles/territory/2024/09/12/zhaloby-po-povodu-i-bez (дата обращения: 29.12.2024).

16. В Казахстане начали страховать ответственность медработников. [Электронный ресурс] – URL: https://www.kt.kz/rus/state/v_kazahstane_nachali_strahovat_(дата обращения: 30.12.2024).