КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРҒА ҚАТЫСТЫ АЗҒЫНДЫҚ ӘРЕКЕТТЕР: ҚҰҚЫҚТЫҚ АНЫҚТАМАСЫ, ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ САРАЛАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Соңғы он жылда Қазақстан Республикасында кәмелетке толмағандар мен жасөспірімдердің жыныстық қол сұғылмаушылығына қарсы қылмыстар саны күрт өсті. Алайда, зорлықсыз жыныстық қылмыстардың айырмашылық белгілерін талдайтын зерттеулер өте аз жүргізілген.

Зерттеудің мақсаты қолданыстағы заңнамадағы «бұзылған әрекеттер» ұғымын зерттеу және авторлық анықтама беру болып табылады. Зерттеу барысында сапалы әдістер қолданылып, Қазақстан Республикасында және шетелдерде осы қылмыстық құқық бұзушылық түрлерін қолдану тәжірибесі талданады, сондай-ақ көрші елдердегі әріптестердің кәмелетке толмағандар мен жасөспірімдердің жыныстық қол сұғылмаушылығына қол

сұғатын қылмыстар туралы зерттеулері бағаланады. Нәтижесінде, мақалада «азғындық әрекеттер» ұғымына авторлық анықтама беріледі, физикалық және психологиялық зорлық-зомбылықтың негізгі белгілері, азғындық әрекеттердің түрлері (интеллектуалдық және физикалық, байланыстық және байланыссыз), қылмыстың объективтік жағына кіретін барлық жыныстық әрекеттер, Қазақстан Республикасының ҚК 124- бабында көзделген қылмыстың объективтік жағына талдау жасалады, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың жыныстық қол сұғылмаушылығына қол сұғатын сексуалдық сипаттағы зорлық әрекеттердің объективтік жағы талданады. Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіруге қатысты ұсыныстар да беріледі.

1. Портал органов правовой статистики и специальных учетов. [Электронный ресурс] – URL: https://qamqor.gov.kz (дата обращения 05.10.2024 г.)

2. Уголовный Кодекс Республики Казахстан № 226-V от 3 июля 2014 года. [Электронный ресурс]. – URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31575252 (дата обращения 05.10.2024 г.)

3. Борчашвили И. Ш. Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан (Особенная часть): учебное пособие. – Алматы: Лем, 2007. – 1120 с.

4. Комментарий к Уголовному кодексу Российской Федерации / под общ. ред. Ю. И. Скуратова, В. М. Лебедева; [Жалинский А. Э., Игнатов А. Н., Красиков Ю. А., Минязева, Т. Ф., Побегайло Э. Ф., Рарог А. И., Чучаев А. И. и др..]. – 2-е изд.., изм. и доп. – Москва: Норма; ИНФРА-М, 1998. – 832 с.

5. Комментарий к Уголовному кодексу Российской Федерации: расширенный уголовно-правовой анализ / под общ. ред. В. В. Мозякова. – 3-е изд.., перераб. и доп. – М.: Экзамен, 2004. – 912 с.

6. Осокин Р.Б. Уголовная ответственность за преступления против общественной нравственности: теоретико-правовые аспекты: автореферат диссертации на соискание степени доктора юридических наук по специальности 12.00.08 – Москва - 2014. – С. 47.

7. Коробеев А.И. Вопросы уголовного права: ответы на дискуссионные темы, представленные на конференции / А.И. Коробеев // Уголовное право. – 2014. – № 5. – С. 119–127.

8. Саркисова Э. А. Уголовное право Республики Беларусь: научно-методологические основы: учебное пособие / Е. А. Саркисова. – Минск: Академия МВД. - 2017. – С. 466

9. Бабий Н. А. Беспомощное состояние // Белорусская юридическая энциклопедия. – Минск: ГИУСТ БГУ - 2007. – С. 134.

10. Бимбинов А. А. Ненасильственные полoвые преступления. Учебное пособие. – 2017. – 174 с.

11. Бехверхов А. Г. О некоторых вопросах квалификации насильственных преступлений против половой неприкосновенности и половой свободы личности. Юридические программы. – 2014. – № 5. – С. 18–24.

12. Изотов Н. Н. Уголовная ответственность за насильственные действия сексуального характера: автореф. дис. … канд. юрид. наук: 12.00.08 / Н. Н. Изотов. – Ставрополь, 2000. – 162 с.

13. Уголовный Кодекс Испании №10/1995 от 23 декабря 1995 года. [Электронный ресурс]. – URL: https://www.wipo.int/wipolex/ru/legislation/details/1324 (дата обращения 05.10.2024)

14. Попов А. Н. О новеллах в Постановлении Пленума Верховного Суда РФ «О судебной практике по делам о преступлениях против половой неприкосновенности и половой свободы личности» Уголовное право. – № 2. – 2016. - 72–78 с.

15. Котельникова Е.А. Насильственные преступления против половой свободы и неприкосновенности: уголовно-правoвые аспекты и проблемы квалификации: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата юридических наук по специальности 12.00.08.– Нижний Новгород. - 2007. – 30 с.

16. Коняхин В.П., Оберемченко А.Д. Особенности квалификации развратных действий при применении насилия к потерпевшему либо использовании его беспoмощного состояния. Уголовное право. – № 6. – 2014. – 37–41 с.

17. Поддубная Е.В. Определение понятия изнасилования и насильственных преступлений сексуального характера. Актуальные проблемы российского права. – № 1. – 2007. – 474–480 с.

18. Дядюн К.В. Разграничение терминов «развратные действия» и «иные сексуальные действия» в уголовном праве. Universum: экономика и юриспруденция. – № 5.– 2019.– 17–20 с.

19. Архив специализированного межрайонного суда г. Алматы, 2023. Уголовное дело против Мурнова С.В. №75-98-23-00-1/81

20. Архив специализированного межрайонного суда г. Алматы, 2023. Уголовное дело против Коянбаева Н. №75-98-23-00-1/63

21. Угoловный Кодекс Республики Беларусь № 275-3 от 9 июля 1999 года. [Электронный ресурс]. – URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30414984&pos=1088;-46#pos=1088;-46 (дата обращения 05.10.2024)