«ЖАЛАУЛЫ КӨМБЕСІ» ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРТАЛЫҚ МУЗЕЙІ АРХЕОЛОГИЯЛЫҚ КОЛЛЕКЦИЯСЫНЫҢ БІР БӨЛІГІ

Қазба жұмыстары нәтижесінде музейде топтастырылған археологиялық жәдігерлер өткен дәуірлер тарихының бастапқы дереккөздері ретінде үлкен ғылыми маңызға ие. Осыған орай, бұл мақала «жалаулы көмбесін» зерттеуге бағытталған. Көмбе 1988 жылы Алматы облысы, Кеген (қазір Райымбек) ауданы аумағындағы шағын елді мекеннен табылған. Зерттеу мақсаты артефактлердің ғылыми сипаттамасы, ұқсас аналогтарын табу, сондай ақ, ядро-физикалық тәсілімен зерттеу, металдың химиялық құрамын анықтап, музеефикациялаудың өзектілігіне мән беріледі
Зерттеудің маңызды міндеттерінің бірі археолог мамандарымен музей ортасындағы ынтымақтастықты арттыру, өйткені қазіргі таңда бірегей мұраны сақтап, келер ұрпаққа халықтың тарихы мен мәдениетін сақтап жеткізуде музейлердің рөлі артып келеді.
«Жалаулы көмбесі» коллекциясын зерттеуде алғашқы рет ВВР-К (сумен жұмыс жасайтын реактор) құрылғы көмегімен анықталған нейтронно-томографиялық, химиялық сараптама (нақты сараптама) нәтижелері ғылыми айналымға енді. Аталмыш артефактлер Жалаулы ауылы жанынан кездейсоқ табылған бұйымдар болғандықтан оның функционалдық міндеті белгісіз. Қазіргі таңда, көмбеден алынған артефактлерді зерттеуде жаңа ғылыми мағлуматтар жинақталған. ҚР Орталық музейі ұқсастықты табу мақсатында Кеген алқабында орналасқан археологиялық ескерткіштерде зерттеу жұмыстарын жүргізіп келеді

1. Культура ранних кочевников Казахстана: археологические коллекции. Научный каталог. – Алматы: «Типография Ди-Пи-Эс», 2009. – 434 с.

2. Акишев А.К. Жалаулинский клад. Шахар.– 2007. – №3.

3. Акишев К.А., Акишев А.К. Древнее золото Казахстана (Ancient gold of Kazakhstan). – Алматы: 1983. – 214 с.

4. Акишев К.А., Акишев А.К. Древнее золото. – Алматы: Изд-во: Didar, 1998. – 79 с.

5. Архив ЦГА РК. Ф.1308. – Оп.3 (прод.). Д.1124. Л.54. – С. 82-83.

6. Культура саков и усуней Казахстана в археологических коллекциях Центрального Государственного музея Республики Казахстан.Научный каталог. ҚР Мемлекеттік Орталық музейі. – Алматы: «Өнер» баспасы, 2011. – 325 с.

7. Искусство саков Казахстана. Золото властелинов казахских степей: совместный каталог Республики Корея и Республики Казахстан. – Астана-Сеул, 2018. – С. 494-535 (на каз. и рус. яз.).

8. Назаров К.М., Мухаметулы Б., Кенесарин М.Р., Бекбаев А.К. Нейтрон-томографические исследования исторических объектов на исследовательском реакторе ВВР-К. – 2024. – 14 с. (рукопись)

9. Полидович Ю.Б. Основные группы изображений оленей раннескифского времени (из восточных регионов Евразии). Архаическое и традиционное искусство: проблемы научной и художественной интерпретации. – Новосибирск: Изд-во ИАЭ СО РАН, 2014. – С. 73-76.

10. Чугунов К.В. Искусство раннесакского времени Тувы и Казахстана: опыт сравнительного анализа и хронология. Сакская культура Сарыарки в контексте изучения этносоциокультурных процессов Степной Евразии: Сборник научных статей, посвященный памяти К.А. Акишева. – Алматы: научно–исследовательский центр истории и археологии «Бегазы-Тасмола», 2015. – С. 389-404.

11. Чугунов К.В. «Царские» погребально-поминальные комплексы Тувы: некоторые итоги и перспективы исследований. Культуры степной Евразии и их взаимодействие с кочевыми цивилизациями. – Санкт–Петербург: Институт истории материальной культуры РАН, 2012. – Кн. 2. – С. 421-423.

12. Barnett Source R.D. (1956).The treasure of Ziwiye. – Iraq, Autumn, – Vol. 18. – No. 2. – Р. 111-116.

13. Bernard Goldman. (1989). Ziwiyeh Miscellany. Bulletin of the Asia Institute. – New Series. – Vol. 3. – Р. 1-13.

14. Oscar White Muscarella. (1977). "Ziwiye" and Ziwiye: The Forgery of a Provenience. Journal of Field Archaeology. – Summer. Vol. 4. No. 2. – Р. 197-219.

15. Алтынбеков К. Возрожденные сокровища Казахстана: опыт научной реставрации. – Алматы: Evo Press, 2014. – 360 с.

16. Алтынбеков К., Досаева Д.К. Опыт реконструкции «археологического» костюма. Поволжская археология. – 2017. – № 1 (19). – С. 157-171.