ЖАСТАРДЫҢ ТЕМЕКІ ШЕГУГЕ ЖАҒЫМСЫЗ КӨЗҚАРАСЫ МӘДЕНИЕТІН ЖӘНЕ ҚОЗҒАЛЫС БЕЛСЕНДІЛІГІНІҢ ДЕНСАУЛЫҚҚА ӘСЕРІ

Бұл мақала темекі тартудың адам ағзасына әсері, электронды темекінің таралуы және жастар арасындағы темекіге деген бейімділік мәселелеріне арналған терең зерттеу болып табылады. Мақала сондай-ақ, қозғалыс белсенділігінің денсаулыққа әсері және зиянды әдеттердің қалыптасуына ықпал ететін факторларды да талдайды. Студенттер арасында жүргізілген сауалнамалар мен зерттеулерден алынған мәліметтер арқылы қозғалыс белсенділігінің жоғары деңгейі мен темекі тарту әдетінің арасындағы байланыс айқын байқалады.
Темекі түрлерін (оның ішінде электронды темекі түрлерін) тартудың түрлі ауруларға, әсіресе жүрекқан тамырлары және өкпе ауруларына, сондай-ақ қатерлі ісікке әкелетіні туралы дәлелдер келтірілген. Сонымен қатар, қозғалыс белсенділігі мен спортпен шұғылданудың бұл зиянды әдеттермен күресудегі маңызы зор екендігі көрсетілген. Электронды темекі мен оның жастар арасында таралуы да алаңдаушылық тудырады, себебі оның зиянды әсері толық зерттелмеген және көп жағдайда адамдар оны әдеттегі темекіге қарағанда зиянсыз деп санайды.
Бұл зерттеулер жастар мен студенттер арасында темекі тартудың алдын алу және салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында тиімді шараларды енгізу қажеттігін көрсетеді.

1. Бьюзен Т. Могущество физического интеллекта / Пер.с англ. – МН.: Попурри, 2004. – 240 с.

2. Соломина, В. П. Основы валеологии: учеб. пособие / В. П. Соломина, Л. П. Макарова, Л. А. Попова. – СПб.: РГПУ им. А. И. Герцена, 1999. – 205 с.

3. Бюро национальной статистики. Агенство по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс] -URL:https://stat.gov.kz/ (дата обращения: 10.01.2025)

4. Всемирная органимзация здравоохранения [электронный ресурс] — URL:https://www.who.int/ru/news-room/questions-and-answers/item/tobacco-e-cigarettesВОЗ (дата обращения: 09.01.2025)

5. Сумбето, А. И. Творчество, жизнь, здоровье и гармония / А. И. Сумбето. – М.: Наука, 1992. – 388 с.

6. Амосов, Н. М. Раздумья о здоровье / Н. М. Амосов. – 3-е изд. – М.: ФиС, 1987. – 65 с.

7. Курение – яд // Теория и практика физической культуры. – 1977. – № 9. – С. 73–78.

8. Гундаров, И. А. Демографическая катастрофа в России: причины и пути преодоления / И. А. Гундаров // Почему вымирают русские. – М.: Эксмо, 2004. – С. 109–212.

9. Электронды темекі жастарды улап барады. – Текст: электронный // Республиканская общественно-политическая газета «Zhas Alash» https://zhasalash.kz/news/elektrondy-temeki-zhastardy-ulap-barady-22539/ (қаралу уақыты: 07.01.2025)

10. Амосов, Н. М. Энциклопедия Амосова. Алгоритм здоровья / Н. М. Амосов. – М.: АСТ, 2003. – 590 с.

11. Купер, К. Аэробика для хорошего самочувствия / К. Купер. – М.: ФиС, 1989. – 260 с.

12. Щедрина, А. Г. Здоровье и массовая физическая культура / А. Г. Щедрина // Теория и практика физической культуры. – 1999. – № 4. – С. 5–7.

13. Апанасенко, Г. Л. Физическое здоровье и максимальная аэробная способность индивида / Г. Л. Апанасенко, Р. Г. Науменко // Теория и практика физической культуры. – 1988. – № 4. – С. 29–32.

14. Карпман, В. Л. Исследование физической работоспособности у спортсменов / В. Л. Карпман, З. Б. Белоцерковский, И. А. Гудков. – М.: ФиС, 1974. – 128 с.

15. American College of sports Medicine. Guidelines for Exercise Testing and Prescription / American College of Sports Medicine. – Philadelphia: Lea & Febiger, 1991. – 460 p.

16. Гласс, Дж. Статистические методы в педагогике и психологии / Дж. Гласс, Дж. Стэнли. – М.: Прогресс, 1976. – 496 с.

17. Center for Disease Control and Prevention in the United States (CDC) [электронный ресурс] Available at: — URL: https://www.cdc.gov/index.html [in English] (accessed: 05.01.2025)

18. UK National Health Service (NHS) [электронный ресурс] Available at: — URL: https://www.nhs.uk/ [in English] (accessed: 08.01.2025)