ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ӨЗГЕРІСТЕР ПРОЦЕСІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӨҢДЕУ ӨНЕРКӘСІБІНІҢ ОРНЫ

Қазіргі жағдайда өнеркәсіптік өндірісті дамыту қажеттілігі артып келеді. Қазақстан шикізаттың үлкен қоры бар шағын экономика ретінде "голландиялық ауруды" жеңу үшін өңдеу өнеркәсібінің үлесін ұлғайту бөлігінде құрылымдық қайта құруларды реттеу құралдарын пайдалануы қажет. Бұл қазақстандық қоғамның одан әрі дамуының минералды ресурстарға, оның ішінде мұнайға әлемдік бағалардың ауытқуына тәуелділігі проблемасын шешу үшін маңызды. Сондықтан өңдеу өнеркәсібіндегі өндірістің озық қарқынын қамтамасыз ету, жаңа технологияларды кеңінен қолдану, ғылымды қажетсінетін өндірістердің қарқынды өсуі есебінен орнықты экономикалық өсуге қол жеткізу проблемасы бүгінгі күнге дейін өзекті болып отыр. Бұл ретте болып жатқан құрылымдық өзгерістер экономиканың ғана емес, қоғамдық өмірдің барлық салаларының дамуына ықпал етеді.
Мақаланың мақсаты - Қазақстанның өңдеу өнеркәсібінің құрылымдық процестердегі орнын қарастыру және 2018-2023 жылдардағы жай-күйін талдау. Мақалада авторлар 2018-2023 жылдар аралығындағы Қазақстан экономикасын құрылымдық қайта құру процестеріндегі өңдеу өнеркәсібінің орнын талдайды.
Талдау көрсеткендей, жалпы қосылған құнның өңдеу өнеркәсібінің үлесі өсті, бұл өнеркәсіп пен жалпы экономиканың құрылымына әсер етті, сондай-ақ машина жасаудың үлес салмағының өсуіне пайдасына осы сектордың ішкі құрылымы өзгерді. Бұл өзгерістерді оң деп санауға болады. Авторлардың пікірінше, одан әрі өзгерістердің қозғаушы факторы табыстылықтың жоғары деңгейі және еңбек өнімділігінің өсуі болады. Алайда, зерттеу көрсеткендей, рентабельділік пен өнімділік сияқты сипаттамалар өндіруші секторда әлі де жоғары, бұл құрылымдық өзгерістерді тежейді.

1. Andreoni Antonio, Chang Ha-Joon. The political economy of industrial policy: Structural interdependencies, policy alignment and conflict management // Structural Change and Economic Dynamics. Volume 48. – 2019. – P. 136-150.

2. Chang Ha-Joon, Andreoni Antonio. Industrial Policy in the 21st Century // Development and change. Volume51. - 2020. - Issue2. P. 324-351.

3. Kenney Martin, Rouvinen Petri, Seppälä Timo, Zysman John. Platforms and industrial change // Industry and Innovation. Volume 26. – 2019. - Issue 8. P. 871-879.

4. Chang Kai, Zhang Huijia, Li Boyang. The Impact of Digital Economy and Industrial Agglomeration on the Changes of Industrial Structure in the Yangtze River Delta // Journal of the Knowledge Economy. Volume 15. - 2024. – P. 9207–9227.

5. ВВП методом производства. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/economy/national-accounts/publications/157561/ (дата обращения: 15.10.2024).

6. Объемы промышленного производства по видам экономической деятельности в РК (1990-2023). Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/business-statistics/stat-industrial-production/ (дата обращения: 23.10.2024).

7. Основные показатели финансово-хозяйственной деятельности предприятий по видам экономической деятельности. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/business-statistics/statstruct/dynamic-tables/ (дата обращения: 2.11.2024).

8. Производительность труда Валовой добавленной стоимости. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/economy/national-accounts/publications/157396/ (дата обращения: 28.10.2024).