УНИВЕРСИТЕТ ПЕН БИЗНЕСТІҢ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ИНСТИТУТЦИОНАЛДЫҚ ОЛҚЫЛЫҚТАРДЫҢ РӨЛІ

Мақала университеттер мен бизнес арасындағы өзара әрекеттесудегі олардың институционалдық ортасының өзгеруіне байланысты туындайтын кедергілерді қарастырады. Институционалдық бос орындарға, дәйекті тиімді ынтымақтастыққа, білімді трансфертке, ғылыми әзірлемелерді коммерцияландыруға және инновациялық экожүйені дамытуға, сондай-ақ ғылым мен бизнестің ынтымақтастығын қаржыландыру мәселелеріне ерекше назар аударылады.
Мақаланың мақсаты-университеттер мен бизнестің өзара әрекеттесу процесінде туындайтын кедергілерді зерттеу және талдау, олардың институционалдық қатынастарындағы айырмашылықтарын анықтау. Басқару тәсілдеріндегі айырмашылықтар, корпоративтік мәдениет ерекшеліктері, мотивациялық ұсыныстар және стратегиялық басымдықтар сияқты негізгі факторлар талданады. Мақалада университеттер мен бизнестің өзара әрекеттесуінің заманауи үлгілері, соның ішінде білім беру тетіктері, бірлескен ғылыми жобалар, тағылымдамадан өту бағдарламалары және ғылыми әзірлемелерді коммерцияландыру әдістері қарастырылған. Тиімді ынтымақтастықтың негізгі кедергілері анықталды, соның ішінде реттеудің жоқтығы, серіктестік мүмкіндіктері туралы нашар хабардар болу және ұйымдық құрылымдардағы айырмашылықтар. Зерттеу осы кедергілерді жою және академиялық қауымдастық пен іскерлік орта арасында тиімдірек ынтымақтастықты құру үшін шаралар қабылдауға бағытталған.
Зерттеуде институционалдық олқылықтарды жою, соның ішінде нормативтік базаны жетілдіру, серіктестік үлгілерін әзірлеу, сектораралық өзара әрекеттесуді ынталандыру және цифрлық шешімдерді енгізу бойынша практикалық ұсыныстар берілген. Бұл шаралар ғылымды, білім беруді және инновациялық экономиканы дамытуға жәрдемдесетін университеттер мен бизнес арасындағы ынтымақтастықтың тиімділігін арттырады деп күтілуде.

1. Mair J., Marti I. (2009) Entrepreneurship in and around institutional voids: A case study from Bangladesh. Journal of Business Venturing. Vol. 24, No. 5. P. 419–435.

2. Dekel-Dachs D., Najda-Janoszka M., Stokes P., Simba A., Tarba S. (2021) Searching for a new perspective on institutional voids, networks and the internationalisation of SMEs in emerging economies: a systematic literature review. International Marketing Review. Vol. 38, No. 5. P. 879–899.

3. Meyer K. E., Estrin S., Bhaumik S. K., Peng M. W. (2009) Institutions, resources, and entry strategies in emerging economies. Strategic Management Journal. Vol. 30. P. 61–80.

4. Ingram P., Silverman B. S. (2000) Introduction: The new institutionalism in strategic management. The New Institutionalism in Strategic Management / Ingram P., Silverman B. S. (eds.). Leeds: Emerald Group Publishing Limited. Vol. 19. P. 1–30.

5. Marquis C., Raynard M. (2015) Institutional Strategies in Emerging Markets. The Academy of Management Annals. Vol. 9, No. 1. P. 291–335.

6. Salazar-Cantú J. J., Husted B. W., Gutiérrez-Garza E., Acuña-Askar K. (2011) Microfinanciamiento para la vivienda progresiva en México: evaluación de los efectos sociales de Patrimonio Hoy en Zinacantepec, Estado de México. Economía, sociedad y territorio. Vol. 11, No. 35. P. 225–251.

7. Khanna T., Palepu K. G. (2010) Winning in Emerging Markets: A Road Map for Strategy and Execution. Boston, MA: Harvard Business School Press. 272 p.

8. Craig D., Porter D. (2005) The third way and the third world: poverty reduction and social inclusion strategies in the rise of ‘inclusive’ liberalism. Review of International Political Economy. Vol. 12, No. 2. P. 226–263.

9. Amini Sedeh A., Pezeshkan A., Caiazza R. (2022) Innovative entrepreneurship in emerging and developing economies: the effects of entrepreneurial competencies and institutional voids. Journal of Technology Transfer. Vol. 47. P. 1198–1223.

10. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс] - URL: https://stat.gov.kz (дата обращения: 15.04.2025).