ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕРДІҢ РӨЛІН АРТТЫРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ ПРОЦЕСТЕРІНЕ ҚАТЫСУЫНА ТАЛДАУ
https://doi.org/10.47649/vau.25.v78.i3.43
Аңдатпа
Қазақстан мен басқа елдердің жоғары білім беру жүйесіндегі әйелдердің қатысуын арттыру мәселесі өзекті болып қалуда. Елдегі университеттердің маңызды шешімдеріне әйелдердің қатысуы да маңызды. Бұл салада әйелдердің басқарып отырған мекемелері мен компанияларына айтарлықтай табыс пен дивидендтер әкелетін бірегей ұйымдастырушылық қабілеттері қарастырылады. Осы мәселелердің шешімін табу өте маңызды. Қазақстан қоғамындағы және елдің жоғары білім беру жүйесіндегі әйелдердің рөлін арттырудың негізгі тәсілдерінің бірі - олардың саяси белсенділігін, саяси партиялар мен әйелдер ұйымдарына қатысуын және сайлауға қатысуын арттыру. Бұл тәжірибе әйелдерге, әсіресе жоғары білім беру саласында басшылық қызметтерге жол ашады. Қазақстандық заңдар мен халықаралық гендерлік конвенциялар арқылы олардың құқықтарын қорғау - Қазақстан мен одан тыс жерлердегі жоғары білім беру жүйесінде әйелдердің құқықтарын кеңейтудің тағы бір тиімді стратегиясы. Парламент, Үкімет, министрліктер (соның ішінде Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі), Қазақстан Республикасының Адам құқықтары жөніндегі уәкіл және кәсіподақ мекемелері сияқты мемлекеттік органдардың қолдауы әйелдерге өз құқықтарын, соның ішінде басшылық лауазымдарды атқару құқығын қорғауға көмектесе алады.
Тірек сөздер
Авторлар туралы
Ш. Тлепина
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің
Қазақстан
Қазақстан
Шолпан Тлепина – заң ғылымдарының докторы, халықаралық құқық кафедрасының профессоры
010000, Астана қ.
М. Сәрсембаев
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің
Қазақстан
Қазақстан
Марат Сәрсембаев – заң ғылымдарының докторы, халықаралық құқық кафедрасының профессоры
010000, Астана қ.
Е. Аяпбергенов
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің
Қазақстан
Қазақстан
Ерболат Аяпбергенов – негізгі авторы, халықаралық құқық кафедрасының докторанты
010000, Астана қ.
Н. Бердыбаев
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті аға оқытушы
Қазақстан
Қазақстан
Нуржан Бердыбаев – заң ғылымдарының магистрі
030000, Ақтөбе қ.
Әдебиет тізімі
1. Швецова А. 8 новых исследований о женщинах в бизнесе. Cетевое издание «forbes.ru». –– [Электронный ресурс] –– URL: https://www.forbes.ru/forbes-woman-photogallery/zhenshchiny-v-biznese/275281-8-novykh-issledovaniio-zhenshchinakh-v-bizne (дата обращения: 14.10.2024).
2. Gordon R., O'connell S., Fernandes S., Rajagopalan K. & Frost R. Women's political careers: Where do leaders come from? Westminister Foundation for Democracy. –– 2021. –– 26 p.
3. Five reasons the world needs more women in leadership roles. –– [Electronic resource] –– URL: https://www.moorepay.co.uk/blog/five-reasons-the-world-needs-more-women-in-leadership-roles/ (accessed: 16.10.2024).
4. Minelgaite I., Sund B., Minelgaite I., & Stankeviciene J. Understanding the Nordic Gender Diversity Paradox. TalTech Journal of European Studies. –– 2020. –– Vol. 10. –– P. 40-57.
5. Зулкапил Д., Нуркатова Л., Гиритли Ш. Соблюдение прав женщин в современном Казахстане: социологический анализ. Женщина в российском обществе. –– 2022. –– № 2. –– C. 32 - 42.
6. Сайт журнала «New Style». Женщины на руководящих должностях: перспективы преодоления гендерного неравенства. – [Электронный ресурс] –– URL: https://newstyle-mag.com/zhenshchiny-na-rukovodyashchikh-dolzhnostyakhperspektivy-preodoleniya-gendernogo-neravenstva (дата обращения: 15.10.2024).
7. Bhujanga R., Patcha B., & Vijay B. The Role of Women in Leadership Positions and their Effects on Corporate Culture. International Journal of Science and Research. –– 2023. –– Vol. 12. –– P. 701-706.
8. Erickson A. It will take 170 years for women to achieve equality with men under current conditions, a study says. The Washington Post. – [Electronic resource] –– URL: https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2017/01/31/it-will-take-170-years-for-women-to-be-equal-to-menunder-current-conditions-study-says/ (accessed: 16.10.2024).
9. Сарбаева Р.Е. Женщины Казахстана в политике и на международной арене: гендерная проблематика. Вестник КазНУ. Серия «Международные отношения и международное право». –– 2015. –– № 2 (70). –– С. 145-150.
10. Ногаева А. М., Шупанова Ж.М. Роль женщин в сфере образования, науки и обществе стран Центральной Азии. –– [Электронный ресурс]. –– URL: https://elib.bsu.by/handle/123456789/195119 (дата обращения: 09.10.2024).
11. Кабжалялова М. Гендерные стереотипы и неравенство в Казахстане в контексте работ Нобелевского лауреата Клаудии Голдин. –– 2023. –– 12 с. –– [Электронный ресурс] –– URL: https://halykfinance.kz/download/files/analytics/Gendernyy_razryv_v_oplate_truda.pdf (дата обращения: 20.11.2024).
12. Джаненова С., Кужабекова А., Алмухамбетова А. Aнализ опыта женщин-лидеров на государственной службе Казахстана: в ловушке между традиционными ожиданиями общества и западными ценностями. Public administration and civil service. –– С.73-74. –– [Электронный ресурс] –– URL: https://journal.apa.kz/index.php/path/article/view/174/152 (дата обращения: 20.11.2024).
13. Сагинтаева А. В поисках академических лидеров: три вопроса для собеседования. Высшая школа Казахстана. –– 2023. –– № 3 (43). –– С.47-50.
14. Доля мест, занимаемых женщинами в Парламенте Республики Казахстан (Сенат, Мажилис). –– [Электронный ресурс] –– URL: https://gender.stat.gov.kz/page/frontend/detail?id=70&slug=-57&cat_id=9&lang=ru. (дата обращения: 20.12.2024).
15. Надирова Г., Калиева Ш., Сейтметова Д. Женское лидерство в Казахстане как фактор социальной зрелости. The Journal of Social Policy Studies. –– 2022. –– № 20 (1). –– P. 125-136.
16. The purpose of political parties. –– [Electronic resource] –– URL: https://www.government.nl/topics/democracy/the-purpose-of-political-parties (accessed: 19.10.2024).
17. Paxton P., Hughes M. & Green J. The international women's movement and women's political representation, 1893–2003. Аmerican sociological review. –– 2007. –– Vol. 71. –– P. 898-920.
18. Kozhaкhmetova D. Why do women remain underrepresented in politics in Kazakhstan? Norwegian Journal of Development of the International Science. –– 2022. –– No. 93. –– Р. 64-71.
19. Position of Women under the International Law. Women and Human Rights. –– [Electronic resource]. –– URL: https://www.srdlawnotes.com/2017/10/position-of-women-under-international.html (accessed: 18.09.2024).
20. Mironga A., Namilonga C. & Mutsakani L. Women's Rights are human rights - The emergence of the women's rights movement and the impact of the CEDAW Convention. Journal of Research in Humanities and Social Science. –– 2022. –– Vol. 10. –– P. 26-38.
21. Международные нормативные акты ЮНЕСКО / Сост. Никулин И.Д. – Москва: издательская фирма «Логос». –– 1993. –– С. 49-54.
22. Токаев подверг критике практику командных перемещений при назначениях чиновников. –– [Электронный ресурс]. –– URL: https://forbes.kz/articles/tokaev_podverg_kritike_praktiku_komandnyih_peremescheniy_pri_naznacheniyah_chinovnikov (дата обращения: 09.12.2024).
23. Прохоров И. «Стеклянный дом» не для женщин. Казахстанская правда. –– 2024. № 47 (30174). –– С. 6.
24. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women. –– [Electronic resource] –– URL: https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-8&chapter=4&clang=_en (accessed: 18.09.2024).
25. Optional Protocol to the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women. –– [Electronic resource] –– URL: https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-8-b&chapter=4&clang=_en (accessed: 20.09.2024).
26. Конвенция о политических правах женщин. –– [Электронный ресурс] –– URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z990000018_ (дата обращения: 23.09.2024).
27. International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights. –– [Electronic resource] –– URL: https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-3&chapter=4&clang=_en (accessed:23.09.2024).
28. The situation of women and girls in Norway: Development, progress and measures 2014–2019. –– [Electronic resource] –– URL: https://www.regjeringen.no/contentassets/25232a6ce3a64c2b88d97d3f3a665241/195795-beijingengelsk-web.pdf (accessed: 23.09.2024).
29. McGee E., Cox M., Main J., Miles M. & Hailu M. Wage Disparities in Academia for Engineering Women of Color and the Limitations of Advocacy and Agency. Research in Higher Education. –– 2024. –– P. 1-29.
30. Kazakhstan: how gender stereotypes prevent women from building a career. –– [Electronic resource] –– URL: https://longreads.cabar.asia/gender_stereotypes (accessed: 02.11.2024).
31. How Kazakh mass media influences on public opinion and people`s life. –– [Electronic resource] –– URL: https://el.kz/en/how_kazakh_mass_media_influences_public_opinion_and_people-s_life_45609/ (accessed: 03.11.2024).
32. Burke R. & Major D. Gender in Organizations: Are Men Allies or Adversaries to Women's Career Advancement?: Monograph Book. –– 2014. –– 43 p.
33. IELTS Writing Task 2 Sample 552 - These days more fathers stay at home and take care of their children. –– [Electronic resource] –– URL: https://www.ielts-mentor.com/writing-sample/writing-task-2/1601-ielts-writing-task-2-sample-552-these-days-more-fathers-stay-at-home-and-take-care-of-their-children. (accessed: 25.10.2024).
34. Moeti-lysson J. Еffectiveness of trade unions in promoting employee relations in organizations. Global Journal of Arts & Management. –– 2011. –– Vol. 1. –– P. 57-64.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Тлепина Ш., Сәрсембаев М., Аяпбергенов Е., Бердыбаев Н. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕРДІҢ РӨЛІН АРТТЫРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ ПРОЦЕСТЕРІНЕ ҚАТЫСУЫНА ТАЛДАУ. Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің Хабаршысы. 2025;78(3):508-522. https://doi.org/10.47649/vau.25.v78.i3.43
For citation:
Tlepina Sh., Sarsembayev M., Ayapbergenov Y., Berdibaev N. AN ANALYSIS OF THE WAYS TO ENHANCE THE ROLE OF WOMEN IN HIGHER EDUCATION AND THEIR INVOLVEMENT IN DECISION AKING PROCESSES IN KAZAKHSTAN. Bulletin of the Khalel Dosmukhamedov Atyrau University. 2025;78(3):508-522. https://doi.org/10.47649/vau.25.v78.i3.43
Қараулар:
8
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 