ЖАҺАНДАНУ МЕН АЙМАҚТЫҚ ИНТЕГРАЦИЯЛАНУ КЕЗЕҢІНДЕГІ ОРТАЛЫҚ АЗИЯ

ХХ ғасырдың соңғы онжылдығында қырғи-қабақ соғыстың аяқталуымен байланысты саяси процестер, орасан зор экологиялық қауіптер, экономикалық өзара тәуелділіктің күшеюі «жаһандану» құбылысын тек экономикалық емес, сонымен бірге саяси, тарихи, географиялық және мәдени сипаты. Мақалада жаһандану дәуіріндегі Орталық Азиядағы интеграциялық үдерістер талданады. Орталық Азиядағы қоғамдық өмірдің интеграциялануы, интернационалдануы және бірігуі мемлекеттердің ұлттық және мемлекеттік қауіпсіздікті нығайту қажеттілігінен туындайтын халықаралық қатынастар жүйесіндегі жаңа бағыт болып табылады.

Әлемдік саясат пен жаһандық қатынастардың процестері үнемі өзгеріп отырады. Бұл жүйеде әрбір мемлекет өз орнын алуға тырысады. Адамзаттың жалпы дамуы дамудың жалпы заңдылықтары мен тенденцияларын жасайды, оны барлық мемлекеттер сөзсіз ескереді. Әлемдік саясат – көпқабатты және көпжақты құбылыс. Өйткені оның тиімділігі жаһандық өзгерістер мен жаңа құбылыстардың пайда болуымен байланысты. Әлемдік саясаттың мақсаты – жаһандық мәселелерді ортақ шешу және олардың арасындағы бейбітшілік пен келісімді сақтау үшін мемлекеттерді ұйымдастыру. Жаһандық мәселелерді шешуге бағытталған үстем державалар мен трансұлттық корпорациялардың іс-әрекеттерін әртараптандыру. Дүниежүзілік саясаттың түпкілікті, тікелей міндеті – адамның өмір сүруіне жағдай жасау арқылы адамзаттың аман қалуын қамтамасыз ету. Қазіргі уақытта жетекші әлемдік державалардың саяси элитасы әлемдік саясат мәселелерін шешпейінше, кез келген мемлекеттің болашағы жоқ екенін түсінеді. Тең және тиімді қарым-қатынас орнату үшін сыртқы саясатын жаһандық қатынастарға ауыстырды.

Халықаралық қатынастардың заманауи жаңа жүйесінде Орталық Азия (ОА) өзінің геосаяси және геоэкономикалық ерекшеліктеріне байланысты әлемдік алпауыт державалардың назарын аударатын стратегиялық маңызды аймақ болып табылады. Бұл, ең алдымен, географиялық, экономикалық, ұлттық, тарихимәдени факторларға байланысты аймақтың геосаяси және геоэкономикалық ерекшеліктеріне байланысты.

Орталық Азия географиялық жағынан Батыс Еуропа мен Шығыс Азияның, солтүстігінде Ресейдің, оңтүстігінде ислам әлемінің қиылысында орналасқан. Сондықтан аймақтың стратегиялық маңызы бар.

1. Теодор Левитт. Глобализация рынков [Электронный ресурс] – URL: http HYPERLINK “http://marketingcourse.ru/levitt-globalizaciya-marketin/”

2. Dictionnaire de la mondialisation. Sous la direction de Pascal Lorot. Paris, 2001.p. 309.

3. Ulrich Beck. What is Globalization? Cambridge, UK, 2000, pp.19-20

4. Stanley Hoffman. The Clash of Civilizations.// Foreign Affaires. Juli/August 2002, pp.104-115.

5. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан - 2030: Қазақстан халқына ел Президентінің Жолдауы. - Алматы: Юрист, 2003. 230 б.

6. Стратегия экономических реформ Республики Казахстан. Научное издание / Под ред. Б. К. Султанова - Алматы: КИСИ при Президенте Республики Казахстан, 2005. - С. 220.