ҚР-ДА ҰЛТТЫҚ ЗАҢНАМАЛАР МЕН ДІНИ ҚЫЗМЕТТТЕРДІҢ ҮЙЛЕСІМДІЛІК МӘСЕЛЕЛЕРІ: ТЕОРИЯ ЖӘНЕ ӨЗЕКТІЛІК

Мақалада діни қызметтің құқықтық реттелуі және оған көпұлттылықтың сенім нанымға деген әсері және олардың қоғамдық қатынастарға әсер етуі туралы баяндалған. Еліміздің Конституциясына сәйкес тілі мен дінге көзқарасына қарамастан барлық азаматтардың заң алдында теңдік қағидаттарына және әрбір азаматтың жеке наным-сеніміне құрметпен қарауға негізделген мемлекеттік-конфессиялық қатынастардың зайырлы моделі орын алды. Жалпы қабылданған әлемдік нормаларға сәйкес мемлекет азаматтарының құқықтары мен қоғамдық қауіпсіздіктің қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында діни ұйымдардың қызметін реттеуге және бақылауға мүмкіндік алды. Қазақстанның мемлекеттік саясаты азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеуге негізделген қағидаттарды басшылыққа алады. Сонымен бірге, елдегі қалыптасқан мемлекеттік-конфессиялық қатынастар барлық конфессиялар мен діни топтардың тең құқықтығын қамтамасыз етуге бағытталған. Еліміздің әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының арасындағы үндестіру байланыстарын орнықтыру бағытындағы істері, мақсаттары діни достастыққа бағытталған қадамдардың бірі ретінде сипатталады. Дін аясындағы мемлекеттің саясаты дінаралық келісімді сақтау, қоғамдағы өзара діни төзімділікті насихаттау мақсаттарын көздейді. Қазақстанның дін аясындағы саясаты – конфессияаралық келісімнің, діни ахуалдың тұрақтылығының кепілі. Мақалада діни қатынастардың құқықтық реттелу жағдайы және мемлекеттің діни басқармасының қызметін реттеу үшін құқықтық нормалар қағидалары туралы баяндалады.

1. Об утверждении Комплексного плана по реализации государственной политики в религиозной сфере Республики Казахстан на 2021–2023 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2020 года № 953. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U1700000500. (Дата обращения 01.03.2022 г.); Нуруллаев А.А. Ислам и национализм Религия и национализм. М.,- 2000. С.256

2. Ж.О. Артыкбаев «Жеті Жарғы» - Мемлекет және құқық ескерткіші/ изд. Жеты Жаргы. Алматы, 2012 год.

3. Закон РК «О некоммерческих организациях» от 16.2001 года № 142-II. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=1021519

4. Понкин И.В. Светскость государства. – M. 2004, 10 б.

5. Религиозный радикализм и экстремизм: Идеология, практика и опыт противодействия. Д.Б. Абулкасова, А.Ж. Аменов, К.М. Науанова, М.С. Саркулова, Т.Т. Шайхиев, О.В. Юров. Атырау, 2016 – 230 стр.

6. Иванов В.А., Трофимов Я.Ф. Религии в Казахстане. Алматы, 2003

7. Ахметов М.А. О некоторых факторах возникновения и эскалации терроризма в современном мире Саясат – Police. -2012. -№9/10.-С.59-62

8. Религия и общество. Хрестоматия по социологии религия/ Сост. В.И.Гараджа, Е.Д. Руткович.- М, 1996. – 775 С.