ПОЛИКОДТЫҚ МӘТІНДІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДА НЕЙРОНДЫҚ ЖЕЛІЛЕРДІ ҚОЛДАНУ

Оқу процесін оңтайландырудың бір әдісі-оқу материалын поликодты (креолизацияланған) мәтін түрінде ұсыну. Креолизденген мәтін-бұл сызықтық емес мәтін, оның құрылымында вербальды құралдармен қатар иконикалық құралдар, сондай - ақ басқа семиотикалық кодтардың құралдары (түс, қаріп және т.б.) қолданылады, мысалы, вербальды емес элементтер түрінде: иллюстрациялар, графикалық және бейнелеу құралдары, диаграммалар, бейне және фотосюжеттер, визуалды бейнелер - суреттер мен бейнелер. қажетті мазмұн компоненттерін тәуелсіз құру. Поликодтық мәтіннің мазмұнын толтырудың бір құралы ретінде сіз нейрондық желілерді қолдана аласыз, атап айтқанда 2021 жылдың қараша айында жарияланған Яндекс компаниясының ruDALL-E нейрондық желісі, ол әртүрлі тілдердегі мәтіндік сипаттама негізінде кескіндер жасай алады немесе Google-дің Imagen нейрондық желісі, ол сипаттамаға сәйкес кескіндер жасайды. Imagen нейрондық желісін Google Brain зерттеу жобасының тобы әзірледі, ол терең білім негізінде жасанды интеллектті зерттеуге мамандандырылған. Google-ден Imagen нейрондық желісі жасаған суреттер сапалы, бірақ мүмкін болатын нұсқалардың спектрі Яндекс компаниясының ruDALL-E нейрондық желісін пайдалану кезінде ұсынылған мәндердің жиынтығымен шектелген, ол әртүрлі тілдердегі мәтіндік сипаттама негізінде кескіндер жасай алады. Жақсы сапа алынады, ал ruDALL-E әр түрлі тілдердегі мәтіндік сипаттама негізінде сапалы кескіндер жасай алады. Мақалада жоғарыда аталған нейрондық желілерді ауызша сипаттама бойынша кескін құру үшін қолдану мысалдары келтірілген және оларды аталған мақсаттарда пайдалану мүмкіндігі туралы қорытынды жасалады.

1. Мантусов А.Б. Образовательные технологии в оптимизации учебно-воспитательного процесса в ВУЗе. Элиста, 2007. 256 с. С. 164.

2. Барт Р. Избранные работы: Семиотика: Поэтика. Перевод с фр. яз., сост., общ. ред. и вступ. ст. Г. К. Косикова. — М.: Прогресс, 1989. — 616 с. с. 515.

3. Бахтин М.М. Литературно-критические статьи. М.: Художественная литература, 1986. 543 с. с. 123.

4. Зильберт Б.А. Социопсихолингвистическое исследование текстов радио, телевидения, газеты. Саратов: Изд-во Саратов. ун-та. 1986. 211 с., с. 54.

5. Большакова Л.С. О содержании понятия "поликодовый текст" // Вестник Новгородского государственного университета. 2008. № 49. С. 48-51.

6. Анисимова Е.Е. Лингвистика текста и межкультурная коммуникация (на материале креолизованных текстов). М., 2003. С. 15.

7. Сорокин Ю.А., Тарасов Е. Ф. Креолизованные тексты и их коммуникативная функция // Оптимизация речевого воздействия. – М., 1990. – С. 180–186., с. 180.

8. Анисимова Е.Е. Лингвистика текста и межкультурная коммуникация (на материале креолизованных текстов): учеб. пособие для студентов фак. иностранных языков вузов. – М.: Изд. центр «Академия», 2003. – 128 с. с. 71.

9. Дюзельбаев Е.Ш., Байниева К.Т. Семантическая избыточность переводимого текста как основа применения приемов речевой компрессии // Знание. 2020. № 5 (81). С. 125-131.

10. Мантусов А.Б., Доржинова З.Б., Байниева К.Т. Применение поликодового текста как форма представления содержания УДЕ // В сборнике: Методика и технология УДЕ в 21 веке. Материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием, посвящённой 100-летию со дня рождения академика РАО П.М. Эрдниева. Редколлегия: Б.К. Салаев [и др.]. Элиста, 2021. С. 88-92.

11. Мантусов А.Б., Доржинова З.Б. Использование визуализации с помощью СПО GRAPHVIZ при формировании вычислительных компетенций/ // Бизнес. Образование. Право. 2019. № 3 (48). С. 384-392.

12. Мантусов А.Б., Доржинова З.Б. Формирование вычислительных компетенций у будущих экономистов в процессе использования программы LIBREOFFICE CALC. // Вектор науки Тольяттинского государственного университета. Серия: Педагогика, психология. 2018. № 4 (35). С. 26-33.