РЕСЕЙ МЕН ҚАЗАҚСТАН: ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕ ҚАУІПСІЗДІК САЛАСЫНДАҒЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

Қауіпсіздік мәселелерін зерттеу қазіргі Ресей үшін ғана емес, бүкіл әлем үшін ерекше өзекті мәселе болып отыр. Бұл, ең алдымен, соңғы онжылдықта болған әртүрлі өзгерістерге байланысты. Бұл өзгерістердің салдары қоғамда көрініс тапты, ал кейбір елдердің негізгі өмір салаларындағы мемлекеттік және әлеуметтік саясаттың өзгеруі – экономикалық, саяси, идеологиялық, әскери – ұлттық қауіпсіздіктің іргелі элементтерінің нақты жойылуына әкелді. Кейбір аймақтардағы бұл процестер шиеленістің өсуімен бірге жүреді.
Каспий аймағындағы өзгермелі қауіпсіздік жағдайын талдау оның көп қырлы сипатын айқын көрсетеді. Оған әсер ететін фактор қатарында:
• Каспий маңы мемлекеттеріндегі ішкі оқиғалар мен саяси, әлеуметтік және экономикалық өзгерістер;
• аймақтағы түрлі халықаралық нысандар өкілдерінің кей жағдайда ұлттық мүдделермен бәсекелестікке түсетін басқа да жағдайлар бар.
Геосаяси ерекшеліктеріне байланысты қауіпсіздік мәселелері Ресей мен басқада аймақ мемлекеттері үшін ғана емес, сонымен қатар АҚШ, Қытай және Еуропалық Одақ елдері сияқты мемлекеттер үшін де стратегиялық маңызды аймақ болып табылады.
Каспий аймағының қауіпсіздігі бірнеше аспектілермен байланысты, олардың әрқайсысы зерттеу үшін жеке тақырып бола алады. Оларға, мысалы, Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі, көмірсутек шикізатын, оны тасымалдауға арналған инфрақұрылымды өндірудің жай-күйі мен перспективалары, сондай-ақ энергетикалық факторға байланысты жекелеген Каспий маңы мемлекеттерінің немесе жалпы өңірдің істеріне араласуға байланысты басқа да саяси және экономикалық қатерлер жатады. Сондықтан «Каспий бестігі» елдерімен тығыз достық байланыс орнату бүкіл өңірдің кешенді қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ерекше маңызға ие.

1. Sagindikov R.E. (2014) Kazakhstan and Russia: facets of cooperation. Central Russian Bulletin of Social Sciences. No. 4 (34). P. 174-178.

2. Savichev Yu.N. (2015) Russia and Kazakhstan: cooperation in higher education. Modern science. No. 2. P. 26-29.

3. Ryazantsev S.V. (2018) Labor emigration from Kyrgyzstan to Russia and Kazakhstan: trends and consequences. Kazakhstan as a migration hub of eurasia: the contribution of migration to sustainable development. Moscow: Ekon-Inform. P. 73-79.

4. Malysheva D.B. Kazakhstan and Russia: problems of interaction. Available at: — URL: https://www.imemo.ru/news/events/text/kazahstan-i-rossiya-problemi-vzaimodeystviya?ret=640 (accessed: 16.10.2022)

5. Litvinov A.I. (2019) Trade and economic cooperation between Russia and Kazakhstan. Russian Foreign Economic Bulletin. No. 11. P. 101-111.

6. Myrzakhmetova A.M., Alimbayeva D.U., Turkeeva K.A., Yerimpasheva A.T. (2020) Trade and economic cooperation between Kazakhstan and Russia: features and priorities of development. Economics: Strategy and Practice. Vol. 15. No. 3. P. 127-139.

7. Degtyareva E. A., Chernysheva A.M. (2019) Cooperation between Russia and Kazakhstan in the field of security: challenges and threats. Russia in the XXI century: global challenges and development prospects: a collection of materials of the Eighth International Forum. P. 28-35.

8. Karpenko M.S. (2019) The cross-border dimension of the Eurasian integration of Russia and Kazakhstan: challenges for cooperation. News of the Russian Academy of Sciences. The series is geographical. No. 1. P. 24-36.

9. Tursunbayev T.A. (2002) International Relations of the Republic of Kazakhstan (1990-2000). M. 99 р.

10. Mukanova A. (2006) The main trends of innovative (scientific and technical) development of Kazakhstan. Transit economy. No.5,6. Р. 44-48.

11. Dzhumaseitova A.K. (2009) Regional cooperation of the Republic of Kazakhstan in the context of the global competitive space. Eurasian Economic Integration. №4(5). 102 р.

12. Jaganova A.K. (2010) On cross-border cooperation between Kazakhstan and Russia. Thought. № 2. 106 р.

13. Khamzayeva A.V. (2010) Open economy and inclusion of Kazakhstan in international relations. Sayasat. No.3. 89 р.

14. Dzhunusova M.A. (2010) The role of transit routes in the integration of border settlement systems of Kazakhstan and Russia. Bulletin of Construction machinery. №.3, № 4. 189 р.

15. Baynazarova E. (2012) Foreign policy initiatives of Kazakhstan to ensure security: the experience of the Shanghai Cooperation Organization. Kazakhstan in global processes. № 1. 89 р.

16. Zhundubaev M.K. (2013) Modern practice of cross-border cooperation between Russian and Kazakh regions in the economic sphere (on the example of Kostanay and Chelyabinsk regions). Society and power. № 2. 66 р.

17. Khairova S.M., Koichubaev A.S. Regional and interregional logistics of the border regions of Russia and Kazakhstan: modern aspects of development. Bulletin of the Siberian State Automobile and Road Academy. 2013. № 2. Р. 34-37

18. Vyatkin M.P. (1941) Essays on the history of the Kazakh SSR. Vol. 1. From ancient times to 1870. M.: OGIZ. 99 р.

19. Agreements between the Government of the Russian Federation and the Government of the Republic of Kazakhstan on interregional and cross-border cooperation (2010). Collection of Legislation of the Russian Federation dated September 13. No. 37. Р. 47-59.

20. Baskakova I.A. (2012) Cooperation between Russia and Kazakhstan in the field of security. Bulletin of the Russian State University for the Humanities. Series: Political Science. History. International relations. 66 р.

21. Niyazova S.A. (2018) Cooperation between Russia and Kazakhstan in the context of regional security problems. Friendship of nations without borders: economy, society, culture. Stavropol: Russian Historical Society of the Institute of Friendship of the Peoples of the Caucasus RIO-IDNK. P. 578-581.

22. Kazakhstan will receive Russian Su-30SM fighters. Available at: — URL: http://regnum.ru/ news/polit/ 1916754.html (accessed: 22.11.2022)

23. Russian Defense Minister Sergei Shoigu will sign a Russian-Kazakh agreement on military cooperation in Nursultan. Available at: — URL: https://z.mil.ru/spec_mil_oper/news/more.htm? id=12319648@egNews (accessed: 22.11.2022)

24. Davydova Yu.A., Kargapolova E.V. (2022) Cooperation between Russia and Kazakhstan as a vector of Eurasian integration. Eurasian integration: economics, law, politics. Vol.16. No. 2. P. 51-59.

25. Korostelev S.V. Tasks of the member states of the Commonwealth of Independent States in ensuring national security. Eurasian integration: economics, law, politics. 2021. Vol. 15. No. 4. P. 82-92.

26. There was an attempt of a coup d'etat: experts and politicians assessed the situation in Kazakhstan. Gazeta. RU. Available at: — URL: https://www.gazeta.ru/politics/2022/01/06/14390119.shtml (accessed: 10.11.2022)

27. Results of the peacekeeping mission of the Collective Security Treaty Organization (CSTO) in Kazakhstan, in numbers, events and emotions. Available at: — URL: https://www.1tv.ru/news/2022-01-23/419922-itogi_mirotvorcheskoy_missii_odkb_v_kazahsta%20ne_v_tsifrah-sobytiya_i_emotsiyah (accessed: 10.10.2022)

28. The Ministry of Finance of Kazakhstan: the increase in the cost of renting the Baikonur complex is not on the agenda. TASS. Available at: — URL: https://tass.ru/ekonomika/ 15951707?utm_ source=google.com&utm_%20medium =organic&utm_campaign=google.com&utm_referrer=google.com (accessed: 10.11.2022)

29. Panarin A.S. (1999) Russia in the Cycles of World History. Moscow. 41 p.

30. Moiseev N.N. (1996) Civilization at a turning point. The Ways of Russia. M. 96 p.