БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН ДИАГНОСТИКАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ТӘСІЛДЕРІ

Мақалада бастауыш сынып мұғалімінің психологиялық-педагогикалық әлеуетін диагностикалаудың әдістемелік тәсілдері негізделген. Зерттеу нәтижесінде автор қазіргі заманғы мұғалімдер бірқатар объективті және субъективті себептер бойынша өздерінің психологиялық-педагогикалық әлеуетін толық іске асыра алмайтындығын, бұл оның кәсіптік қызметіне және бастауыш сынып оқушыларын оқыту мен тәрбиелеуге теріс әсер етуі мүмкін екенін айтады. Белгілі бір психологиялық-педагогикалық қасиеттерді қалыптастырмас және дамытпас бұрын, педагогикалық шеберліктің нақты компоненттерінің болуы немесе болмауы құбылысына бағытталған психодиагностика жүргізу қажет. Ол үшін зерттеуді сапалы және сапалы жүргізуге мүмкіндік беретін әдістемелік құралдарды таңдау керек. Мұндай психодиагностиканы құрудың бір әдісіпедагогикалық тәжірибеде қолданылатын психологиялық-педагогикалық қасиеттер мен сапаларды анықтау әдістерін қолдану, оларды қажетті міндеттерге өзгерту қажет болған жағдайда, яғни нұсқаулықты, бірлескен серияны және бағалау критерийлерін өзгерту кезінде. Нақты және потенциал – бұл бірдей қасиеттер мен сапа, тек нақты қасиеттер қазірдің өзінде қалыптасқан және дамыған, ал потенциалдар мұғалімнің кәсіби тұлғасында болмауы немесе толық қатыспауы және жұмыста пайдаланылмауы мүмкін, оларды қалыптастыру және жетілдіру қажет. Автор нақты әдістерді талдауды және түсіндіруді мақсат етпейді, мақалада бастауыш сынып мұғалімінің психологиялық-педагогикалық әлеуетін диагностикалау процесіне жалпы көзқарас қарастырылады.

1. Гаманюк О.А. Психолого-педагогические аспекты развития личности учителя начальных классов. Пе-дагогическое мастерство: материалы III Междунар. науч. конф. (г. Москва, июнь 2013 г.). — Москва: Буки-Веди, 2013. — С. 6-11.

2. Слободчиков В.И. Выявление и категориальный анализ нормативной структуры индивидуальной дея-тельности. Вопросы психологии. — 2000. — С. 3-18.

3. Ильина Н.Ф. Учительский потенциал: сущность и поддержка его развития. Известия ПГУ им. В.Г. Бе-линского. — № 24. — 2011. — 102 с.

4. Шайденко Н.А. Адаптационный потенциал будущего учителя и его проявления на этапе вхождения в профессию: моногр. — М.: НИЦ ИНФРА-М. — 2019. — 231 с.

5. Глузман Н.А. Культурно-этические векторы профессиональной компетентности педагога. — Симфе-рополь. — 2021. — 322 с.

6. Рустамова Ш. Педагогическое мастерство как профессионализм педагога. Наука. Мысль: электронный периодический журнал. — № 6. — 2014. — 70 с.

7. Романова М.А. Психолого-педагогический потенциал учителя начальных классов. — Южно-Сахалинск: СахГУ. — 2021. — 188 с.

8. Проект Приказа Министерства труда и социальной защиты РФ «Об утверждении профессионального стандарта Педагог (педагогическая деятельность в сфере начального общего, основного общего, среднего об-щего образования) (учитель)»], и проект п. (подготовлен Минтрудом России 31.01.2022). [Электронный ресурс] URL: https://www.garant.ru/products/ipo/prime/doc/56809182/ (дата обращения: 19.09.2023).

9. Штоббе И.А. Профессиональные компетенции педагога. МНКО. — № 4. — 2009. — 60 с.

10. Остапенко А.А. Теория педагогической системы Н.В. Кузьминой: генезис и следствия. Южно-российский журнал социальных наук. — № 4. — 2013. — 69 с.