ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЭКОНОМИКА ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЗИЯТКЕРЛІК ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІН ТАЛДАУ

Инновациялық экономика жинақталған зияткерлік әлеуеттің сапасы мен құнының өсуімен бірге, яғни ғылымның дамуымен қатар құрылады және дамиды, ал зияткерлік адами капитал – оның дамуының басты факторы болып табылады. Ал жинақталған сапалы зияткерлік әлеует инновациялық экономика секторының, сондай-ақ білім экономикасының іргетасының негізгі бөлігі болып табылады.

Зерттеудің мақсаты – инновациялық экономиканы қалыптастыру кезінде зияткерлік әлеуетті дамытудағы негізгі проблемаларды анықтау. Зерттеу жүйелі-құрылымдық-функционалдық тәсіл негізінде жүргізілді, Қазақстанның зияткерлік әлеуетін дамытуға SWOT-талдау жасалынды.

Қазақстанның зияткерлік әлеуетін дамытудың күшті және әлсіз жақтарын талдау оң жақтарын көрсетіп қана қоймай, зияткерлік әлеуетті дамытудағы негізгі кемшіліктерді және инновациялық экономиканы қалыптастырудағы проблемаларды анықтауға мүмкіндік берді. Зияткерлік әлеуетті дамытуға білім беру және ғылыми зерттеулер үшін инфрақұрылымның дамымауы; қалалық және ауылдық мектептердің, ұлттық, өңірлік және жекеменшік университеттердің білім беру сапасындағы теңсіздік кедергі келтіреді; талантты адамдардың көші-қоны, негізінен техникалық білімі бар шетелде жақсы мүмкіндіктер іздеуде.

Талдау нәтижелері бойынша тиісті зияткерлік әлеуеті бар адами капиталды қалыптастыру негізгі болып табылатын елде инновациялық экономиканы қалыптастыру үшін жүйелі жағдайлар ұсынылды.

Зерттеу нәтижелері, біздің ойымызша, елдегі инновациялық экономиканы қалыптастыруды жандандыруға мүмкіндік береді, ал зияткерлік әлеуетті қалыптастырудың белгіленген стратегиялық басымдықтары осы тұрғыда дамыту қажет сәттерге назар аударуға мүмкіндік береді.

1. Acemoglu D. (2023) Distorted Innovation: Does the Market Get the Direction of Technology Right? NBER Working Paper №. 30922. 63 р.

2. Muminov N. (2021) The role of intellectual potential in the innovative development of the national economy: theoretical and historical approach. Available at: — URL: http://dx.doi.org/10.24412/2701-8369-2021-19-2-27-29 (accessed: 15.04.2021)

3. Bontis, N. (2001) Assessing knowledge assets: a review of the models used to measure intellectual capital. International Journal of Management Reviews. 3(1). Р. 41-60.

4. Xiaohua H., Yulian F. (2023) Does the matching degree between data and human capital affect firm innovation? Finance Research Letters Volume 55, Part B. 7 р.

5. Matteo C., Gerrit M. (2023) Uwe Sunde Human capital and the diffusion of technology Economics Letters Volume 226. 77 р.

6. Серикбаева А. Переполненные школы – бич современного образования, и это прямым образом сказывается на его качестве. [Электронный ресурс] — https://kazpravda.kz/n/perepolnennye-shkoly-bich-sovremennogo-obrazovaniya-i-eto-pryamym-obrazom-skazyvaetsya-na-ego-kachestve/ (дата обращения 20.05.2022)

7. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс] — https:www.stat.gov.kz (дата обращения 04.05.2022)

8. Samaibekova Z., Zaid S.S.M., Molchanova A., Rybakova A. (2019) Managing the intellectual potential in the higher education system. Terra Economicus, 17(4). Р. 174-189

9. Sanaliyeva L., Titkov A., Rakhimova S., Goncharenko L. Strategic Priorities for the Development of Intellectual Potential of Developing Countries in the Context of Constructing an Innovative. Journal Public Policy and Administration. – 2021. Vol. 20, №3. Р. 474-483.

10. Как развивается казахстанская экосистема стартапов [Электронный ресурс] — https://kz.kursiv.media/2023-01-12/kak-razvivaetsya-kazahstanskaya-ekosistema-startapov/ (дата обращения 12.01.2023)