ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КЕДЕЙЛІК ТЕРЕҢДІГІ КӨРСЕТКІШІНІҢ ЖҰМЫССЫЗДЫҚҚА ЫҚПАЛЫ

Экономикалық дамудың көрінісі экономикалық өсумен сипатталады. Дегенмен, экономикалық өсудің қарқынды жылдамдығы елдегі кедейлік пен жұмыссыздықтың азаюына, халықтың әл-ауқатының жоғарылауы сынды әлеуметтік мәселелердің өздігінен шешілуіне кепіл бола алмайды. Қазақстан Республикасының қазіргі таңдағы кедейлік деңгейі 5,3%, 1 млн 619 мың адам, ал жұмыссыздық деңгейі 4,7%, 452,2 мың адамды құрайды. Кедейлік пен жұмыссыздық бір-бірінен айқыш байланысқа ие. Бір жағынан жұмыссыздық азаматтардың әлеуметтік жағдайын нашаралатып кедейшілікке әкелсе, екінші жағынынан, кедейшілік болашақта жақсы жұмыс табу, білім алу, даму сияқты сапалы адам капиталы үшін керек базалық қажеттіліктерді шектейді. Зерттеу жұмысының мақсаты – кедейлік тереңдігі, жалдамалы жұмысшылар және жұмыссыздықтың көрсеткіштері арасындағы байланысты зерттеп, көпфакторлы сызықтық регрессиялық модельді құру. Модель құру үшін пайдаланылған бағдарламалық жасақтама – Eviews. Зерттеу нәтижелері жұмыссыздық тәуелді айнымалы ретінде жалақыға жұмыс істейтін жұмыскерлер мен кедейшілік тереңдігі тәуелсіз айнымалыларымен тығыз байланысқа ие екенін көрсетті. Модель бойынша жұмыссыздықтың кедейшілік тереңдігі артқан сайын жоғарылайтынын, ал жалақылы жұмыскерлер саны артқан сайын азаятынын көрсетеді деген қорытынды жасауға болады. Зерттеуде жасалынған талдаулар негізінде өмір сүру сапасын арттырудың жолдары көрсетілді.

1. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы. [Электрондық ресурс] — URL: https://stat.gov.kz (қаралу уақыты: 10.04.2024)

2. World bank (2022). The World Bank in Kazakhstan: Development news, research, data. The world bank, Kazakhstan, 2022 [Электрондық ресурс] — URL: https://www.worldbank.org/en/country/kazakhstan (қаралу уақыты: 11.04.2024)

3. Miladinov, G. (2020). Socioeconomic Development and Life Expectancy Relationship: Evidence From the EU Accession Candidate Countries. Genus. 76(1). 2. https://doi.org/10.1186/s41118-019-0071-0

4. Adam, D., Olingo, F.Z., & Santoso, I.R. (2022). Analysis of the influence of Education and unemployment on poverty in the North-North cooperation area. 8(1). P.97-111. https://doi.org/10.35906/jep.v8i1.1039

5. Arkum, D., & Amar, H. (2022). The Influence of Economic Growth, Human Development, Poverty and Unemployment on Income Distribution Inequality: Study in the Province of the Bangka Belitung Islands in 2005- 2019. Journal Bina Praja. 14(3). P. 413-422. https://doi.org/10.21787/jbp.14.2022.413-422

6. Dinar, M. I., Sifa, N., & Nurfahmiyati, N. (2022). Strategies in overcoming unemployment due to COVID19 in Sukagalih Village, Bandung City. Bina Ekonomi: Scientific Magazine Of The Faculty Of Economics, Parahyangan Catholic University. 26(1). P. 63-75. https://doi.org/10.26593/be.v26i1.5440.63-75

7. Faizin & Moh. (2021). Effect of Minimum Wage, poverty and unemployment on HDI in East Java regency/ City. Journal of Ocean Economics and business. 12(2) P. 214-227. https://doi.org/10.33059/jseb.v12i2.3027

8. Soma A., Later D.S. M., & Sumual J.I. (2021). Analysis of the effect of unemployment and poverty on economic growth in North Sulawesi. Efficiency. 21(5). P. 63-74.https://ejournal.unsrat.ac.id/v3/index.php/jbie/article/view/36632

9. Mukhamediyev, B.M., Temerbulatova, Z.S., & Gazda, J. (2022). Trends in Income Inequality and Economic Growth: a Bibliometric Analysis. Economics: the Strategy and Practice. 17(4). P. 158-169, https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-4-158-169

10. Kuzembekova R.A., & Zhanbyrbaeva A.N. (2022) Socio-economic factors of poverty in rural areas of Almaty region and prospects for their regulation. Economics: the strategy and practice. 17(3). P. 81-95. https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-3-81-95