ЦИФРЛЫҚ ЭКОНОМИКА ЖАҒДАЙЫНДА КОМПАНИЯНЫҢ ІШКІ БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ

Компаниялардың ішкі бақылау жүйесін дамыту проблемалары қарқынды дамып келе жатқан Цифрлық экономика жағдайында өткір бола түсуде. Бұл мақала цифрлық экономикадағы бизнесті ішкі бақылау жүйесінің мәселелері мен перспективаларын қарастырады. SWOT талдауы жасалды, ол арқылы ішкі бақылау жүйесін автоматтандырудың артықшылықтары мен кемшіліктері талқыланды, тиімділікті жақсарту, қателер мен тәуекелдерді азайту және шешім қабылдау процестерін жеделдету сияқты ықтимал артықшылықтарды атап өтті. Сонымен қатар, олар ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, деректерді қорғау және қызметкерлерді жаңа технологияларды қолдануға үйрету сияқты басқа мәселелерді көрсетеді.

Мақаланың мақсаты әлемдік аренада цифрлық экономика жағдайында компанияның ішкі бақылауын жүргізудің өзектілігі мен проблемаларын жан-жақты қарау болып табылады. Мақалада әлемдік деңгейдегі цифрлық экономикадағы заманауи тенденцияларды талдау және олардың халықаралық стандарттарға, жергілікті заңдарға сәйкестік және мемлекеттік бақылауды жүргізу сияқты ішкі бақылау жүйелеріне қойылатын талаптарға әсері сияқты маңызды тақырыптар талқыланады. Мақала сонымен қатар қолданыстағы автоматтандыру өнімдерін талқылайды, енгізудің оң жақтары мен мәселелерін қарастырады, сонымен қатар олардың арасында ішкі бақылау мен қаржылық есептілікті жасауға арналған бағдарламалық жасақтаманы енгізудің танымалдылық деңгейі бойынша танымал бағдарламалар бар.Қорытындылай келе, зерттеу цифрлық экономикада ішкі бақылау жүйелері үнемі жаңарып, дамып отыруы керек, ал компаниялар өз кезегінде тиімділік пен бәсекеге қабілеттілікті арттыру үшін заманауи ақпараттық технологияларды белсенді қолдануы керек.

1. Демиденко Т.И., Замошникова В.П. Цифровизация системы внутреннего контроля как фактор обеспечения финансовой безопасности организации. В сборнике: Экономическая безопасность страны, регионов, организаций различных видов деятельности. Материалы Третьего Всероссийского форума в Тюмени по экономической безопасности. Отв. редактор Д.Л. Скипин. — Тюмень. — 2022. — С. 252-257

2. The Future of Audit. Available at: — URL: https://www.accaglobal.com/content/dam/ACCA_Global/Technical/audit/ea-future-of-audit.pdf (accessed: 18.12.2023)

3. PWC. (2022). Global State of Information Security Survey 2022. Pricewaterhouse Coopers. Available at: — URL: https://www.pwc.com/gx/en/issues/cybersecurity/global-digital-trust-insights-2022.html (accessed: 10.02.2024)

4. IBM Security. (2021). Cost of a Data Breach Report 2021. IBM. Available at: — URL: https://www.ibm.com/security/data-breach (accessed: 10.02.2024)

5. Kroll. (2021). Global Fraud and Risk Report 2021. Available at: — URL: https://www.kroll.com (accessed: 10.02.2024)

6. Protiviti & Gartner. (2021). Internal Controls Optimization Survey 2021. Available at: — URL: - URL: https://www.protiviti.com (accessed: 10.02.2024)

7. Kizil, Cevdet & Kizil, Funda & Dolaz, Burçin. (2021). The role of internal controls in the Covid-19 Era. The Institute for Internal Controls (IIC) e-Magazine 2021. Vol.2 Issue:2. pp.9-19. New Jersey, USA. DOI:10.13140/RG.2.2.20331.67365. Available at: — URL: https://www.researchgate.net/publication/357256028 or https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3992431 (accessed: 15.02.2024)

8. Ozkiziltan, Didem & Hassel, Anke. (2021). Artificial Intelligence at Work: An Overview of Literature. (March 3, 2021). SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.3796746. Available at: — URL: https://ssrn.com/abstract=3796746 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3796746 (accessed: 15.02.2024)

9. Батуева А.Б. Система внутреннего контроля. В журнале: Молодой ученый. — № 16 (202). —2018. — С. 148–150.

10. Эффективная организация системы внутреннего компании с учетом требований рынка (2023). [Электронный ресурс] — URL: https://dynamicsun.ru/blog/organizaciya-systemy-kontrolya.html (дата обращения 15.02.2024)

11. Совершенствование системы внутреннего контроля в период внедрения цифровой экономики в России. В сборнике: Управление экономическими системами. — №1. — 2021. — С. 65-69.

12. Sarbanes-Oxley Act (SOX). Available at: – URL: https://www.law.cornell.edu/wex/sarbanes-oxley_act (accessed: 25.02.2024)

13. EU General Data Protection Regulation, GDPR. Available at: – URL: https://gdpr-info.eu/ (accessed: 25.02.2024)

14. Canadian Personal Information Protection and Electronic Documents Act, PIPEDA. Available at: – URL: https://laws-lois.justice.gc.ca/eng/acts/p-8.6/ (accessed: 25.02.2024)

15. Basel II. Available at: – URL: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2011:371E:0022:0030:EN:PDF (accessed: 20.02.2024)

16. Cybersecurity Law. Available at: – URL: https://digichina.stanford.edu/work/translation-cybersecurity-law-ofthe-peoples-republic-of-china-effective-june-1-2017/ accessed: 25.02.2024)

17. Закон Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" и Закон "О персональных данных и их защите" [Электронный ресурс] — URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30092011 (дата обращения 25.02.2024)

18. A Comprehensive Introduction to J-SOX: The Japanese Version of Sarbanes-Oxley. Available at: – URL: https://empoweredsystems.com/blog/a-comprehensive-introduction-to-j-sox-the-japanese-version-of-sarbanes-oxley/ (accessed: 25.02.2024)

19. Electronic source. Available at: - URL: https://iso.ru/ru/press-center/journal/2172.phtml (accessed: 03.02.2024)

20. Цифровизация внутреннего аудита и контроля. (2023). Блог, Экономическая безопасность [Электронный ресурс] — URL: https://dynamicsun.ru/blog/cifrovizaciya-vnutrennego-audita.html (дата обращения 18.01.2024)

21. Котелов А.К. Построение системы внутреннего контроля (СВК) в ИТ подразделении. [Электронный ресурс] — URL: https://koptelov.info/publikatsii/sistemy-vnutrennego-kontrolya-svk/ (дата обращения 18.01.2024)

22. Nigmatullina G.R., Rysina, V.I., Shatunova E.V. Digitalization of the internal control system. International Research Journal. 2022. №2 (116). Available at: - URL: https://research-journal.org/archive/2-116-2022february/cifrovizaciya-sistemy-vnutrennego-kontrolya (accessed: 14.03.2024). doi: 10.23670/IRJ.2022.117.3.056

23. Integración nativa con su sistema contable, ERP o sistema de producción. Available at: – URL: https://www.getyooz.com/es/erp (accessed: 14.03.2024)

24. Microsoft Dynamics 365 Customers List. Available at: – URL: https://www.infoclutch.com/installedbase/enterprise-application/microsoft-dynamics-365/ (accessed: 05.03.2024)

25. SAP company. Available at: – URL: https://www.sap.com/central-asia-caucasus/about/customer-stories.html#featured-stories (accessed: 20.03.2024)

26. Oracle: Business Model and SWOT Analysis. Available at: – URL: https://dzen.ru/a/Zip6Xu2jIG34k63/(accessed: 05.03.2024)