СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАРЫ БОЙЫНША ЖАУАП АЛУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Мақалада сыбайлас жемқорлық қылмыстары бойынша жауап алудың тактикасы мен әдістемесі талданды. Зерттеудің мақсаты сыбайлас жемқорлық қылмыстары бойынша жауап алуды жүзеге асыруда кездесетін ерекшеліктерге сәйкес арнайы тергеу тактикасын қолданудың тәжірибесін талдап, әдістемелік ұсыныстар беру болып табылады. Осыған сәйкес мақалада сыбайлас жемқорлық фактілері бойынша тіркелген қылмыстық істердің статистикасын, Президент жолдаулары мен мемлекеттік бағдарламалар талданып өзектілігі негізделді. Сонымен қатар, осы уақытқа дейінгі жүргізілген зерттеулердің нәтижелеріне контентттік талдау жүргізе отырып, сыбайлас жемқорлық қылмысы бойынша жәбірленуші, куә, күдікті мен айыпталушыдан жауап алудың тәжірибесін қарап, қорытындылар мен ұсыныстар әзірленді. Нәтижесінде сыбайлас жемқорлық қылмыстары бойынша жауап алудың практикасы мейлінше аз зерттелгендігі дәлелденді; сыбайлас жемқорлық қылмыстары бойынша жауап алудың типтік жағдаяттары қалыптастырылып олардың әрқайсысына сәйкес жауап алынатын тұлғаларға қатысты қолданылатын тактикалық амалдар мен тәсілдердің нақты әдістемесін берудің маңызы көрсетілді; сондай-ақ жауап алуды алдын ала жоспарлаудың қажеттілігі айқындалды. Зерттеу жүргізуде талдаудың құқықтық талдау, контенттік талдау, салыстырмалы-құқықтық талдау сияқты түрлерімен қатар, әлеуметтану әдістері де қолданылды. Келіп жеткен қорытындыларды сыбайлас жемқорлық қылмыстарын алдын ала тергеуге құзіретті органдардың қызметінде пайдалану аса маңызды. 

1. Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаевтың 2022 жылғы 1 қыркүйектегі «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты Жолдауы. [Электрондық ресурс] — URL: https://www.akorda.kz/kz/memleketbasshysy-kasym-zhomart-tokaevtyn-kazakstan-halkyna-zholdauy-181416 (қаралу уақыты: 01.09.2024)

2. 2023 жылғы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы ұлттық баяндама. [Электрондық ресурс] — URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/anticorruption/documents/details/695032?lang=ru (қаралу уақыты: 01.09.2024)

3. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 2014 жылғы 3 шілдедегі №226-V ҚРЗ. [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1400000226#z419 (қаралу уақыты: 01.09.2024)

4. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының 2022-2026 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту және Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 2 ақпандағы №802 Жарлығы. [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/U2200000802 (қаралу уақыты: 01.09.2024)

5. Ибраймов А.С. О некоторых вопросах обеспечения конституционного права граждан на защиту в уголовном процессе. Вестник Атырауского университета имени Х.Досмухамедова. — №4 (55). — 2019. — С.147-148

6. Қазақстан Республикасының Конституциясы. Конституция 1995 жылы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданды. [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K950001000_ (қаралу уақыты: 01.09.2024)

7. Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі. Қазақстан Республикасының Кодексі 2014 жылғы 4 шілдедегі №231-V ҚРЗ. [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1400000231#z210 (қаралу уақыты: 01.09.2024)

8. Нурбек Д.Т., Рахметова М.А. Допрос подсудимого и его эффективность. Вестник КазНУ. Серия Юридическая. —№71(3). — 2014. — С. 273-278

9. Kan A., Izbassova A., Sheloukhine S. (2019) Features of formation and development of the investigative actions connected with questioning. Journal of Actual Problems of Jurisprudence. Vol. 91(3). P.103–111

10. Жәкішев Е.Ғ., Найманова Г.Х. Криминалистика: Оқу құралы. Қазақ университетi: — 2019. — 215 б.

11. Гросс Г. Руководство для судебных следователей как система криминалистики. ЛексЭст. — 2002. — 74с.

12. Крюков В.В. Методика расследования должностных преступлений коррупционной направленности. Дисс. канд.юрид.наук. — 2011. — 135 с.

13. Городилов В.В. Организационные и тактические аспекты расследования преступлений, совершаемых организационными преступными группами: Дисс. канд.юрид.наук. — 2002. — 150 с.

14. Баев О.Я. Тактика уголовного преследования и профессиональный защиты от него. — Проспект: — 2003. — 217 с.

15. Образцов В.А., Богомолова С.Н. Криминалистическая психология: методы, рекомендации, практика раскрытия преступлений. — Литер: — 2002. — С.313-340

16. Хижняк Д.С. Процессуальные и криминалистические проблемы развития такитики следственных действий (теоретический аспект): Автореф. дис. канд.юрид.наук. — 2003. — 10 с.

17. Бочкарев М.В. Научные и тактические основы использования знаний о нервной системе при допросе подозреваемого и обвиняемого: Автореф. дисс. канд.юрид.наук. — 2006. — 7 с.

18. Ahmad S., Musakkir, I. Amir, Naswar. (2024) Restorative Justice Approach as Ultimum Remedium of Corruption Crimes. Vol. 16, No. 03. P. 949-962

19. Ginting J., Talbot P., Darry E. (2023) Legal Pluralism Perspective in Prosecuting Perpetrators of Bribery and Gratuities Corruption Crimes. Vol. 20 (4). P. 721–736

20. Сот актілерінің банкі. [Электрондық ресурс] — URL: https://office.sud.kz/courtActs/lawsuitList.xhtml (қаралу уақыты: 01.09.2024)

21. Ali M., Muliyono A., Nurhidayat S. (2023) The Application of Human Rights Approach toward Crimes of Corruption: Analyzing Anti-Corruption Regulations and Judicial Decisions. Vol. 12(4). 68 p.

22. Boateng F.D., Dzordzormenyoh M.K., Cavalcante D. (2022) Citizens’ attitudes toward legal authorities in Brasil: Examining the impact of crime, insecurity, and corruption. Vol. 55(4). P.604-620

23. Крылов И.Ф., Бастрыкина А.И. Криминалистика. — Литер: — 2001. — 523 с.

24. Карнеева Л.М., Соловьев А.Б., Чувилев А.А. Допрос подозреваемого и обвиняемого. — Проспект: — 1969. — 63 с.