Білім беруді цифрландыру жағдайында студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастыру

Мақалада білім алушылардың өзіндік жұмыс мәселесіне қысқаша тарихи-дидактикалық шолу жасалып, өткен ғасырдағы ғалымдардың зерттеулеріне сүйене отырып, өзіндік жұмыс мәселелерінің өзара байланысы мен өзара тәуелділігі қарасытырылған. ХХІ ғасырда білім беру тенденциялары мен трендтерінің туындатқан жаңашылдығы өзіндік жұмысты жүргізуге ықпалы қарастырылып, оқытудың өзін-өзі реттеуі және білім беруді цифрландыру тұрғысынан қарастырғанда кең талдау жасалған.

Зерттеу мақсаты - білім беруді цифрландыру жағдайында студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдастырудың заманауи тәсілдерін талдау. Жұмыста өзіндік жұмыс мәселесінің кейбір аспектілеріне талдау, өзіндік жұмыстың түрлері мен критерийлері ұсынылған. Жоғары оқу орындағы білім алушылардың, атап айтқанда, студенттердің әр түрлі деңгейлеріндегі өзіндік жұмыстың мәні, оқуды өзін-өзі реттеу, өзіндік жұмыстың ерекшеліктері берілген. Жоғары білім беруді цифрландыру жағдайында part-time оқытудағы профессорлар мен оқытушылардың практикалық іс-әрекеті талданып, алаңдарды құру, қашықтан оқытуда өзіндік жұмыстарды ұйымдастыру бойынша негізгі техникалық және әдістемелік ұсыныстар әзірленген. Зерттеу барысында қолданылған теориялық және эмпирикалық зерттеу әдістері, тарихи-генетикалық, мазмұнды талдау, SWOT талдау, әңгімелесу, бақылау, модельдеу, педагогикалық эксперимент, студенттердің өзіндік және ғылыми-зерттеу жұмыстарын зерттеу, оқу құжаттамасын зерделеу, сандық деректерді өңдеу арқылы жұмыстың нәтижелілігі анықталған. Мақалада эксперименттік зерттеуде жүргізілген сауалнама ("Сіз қалай екенін білесіз бе?" (Е.М. Муравьев бойынша, өзгерткен Н.А.Аделбаева) деректері келтіріліп, болашақ қоғамның бәсекеге қабілетті цифрлық құзыретті мамандарын еңбекпен қамтуда кездесетін мәселелерін өз бетімен шешуге бейімдеу үшін қажетті педагогикалық шарттары айқын көрсетілген.

1. Gordienko T. P., Memetova G. E. Osobennosti samostoyatelnoi raboty studentov v usloviyah cifrovoi transformacii pedagogicheskogo obrazovaniya [Features of independent work of students in the context of digital transformation of pedagogical education] //KANT. 2022. №. 2 (43). P.237-241. [in Russian]

2. Sofronova V. V. Organizaciya samostoyatelnoi raboty studentov v usloviyah cifrovizacii obrazovaniya [Organization of independent work of students in the context of digitalization of education] //Innovacii. Nauka. Obrazovanie. 2021. №.48. 2321p. [in Russian]

3. Ibragimov H. I. Organizaciya samostoyatelnoi raboty studentov v usloviyah cifrovizacii vuzovskogo obrazovaniya [Organization of independent work of students in the context of digitalization of higher education ]// Nauka i obrazovanie segodnya. 2020. №7 (54). Available at: — URL: https://cyberleninka.ru/search?q=https%3A%2F%2Fcyberleninka.ru%2Farticle%2Fn%2Forganizatsiyasamostoyatelnoy-raboty-studentov-v-usloviyah-tsifrovizatsiivuzovskogoobrazovaniya&page=1 [in Russian]. (accessed: 15.07.2024).

4. Kulzhanbekova G. K., Adilbaeva U. B. Aktivizaciya samostoyatel'noi raboty studentov v usloviyah cifrovizacii obrazovaniya [Activation of independent work of students in the context of digitalization of education] //Sovremennye naukoemkie tekhnologii. 2020. №. 12-1. P.176-181. [in Russian]

5. Komenskii YA.A. Izbrannye pedagogicheskie sochineniya [Selected pedagogical works /translators] - Moskva: Izd. Yurajt, 2024. 440 p. [in Russian]

6. Komenskii YA.A. Velikaya didaktika. [Great Didactics] – Izdatelstvo: RUGRAM, 2016. 320p. [in Russian]

7. Tolstoj L.N.Pedagogicheskie sochineniya - Moskva: Pedagogika, 1989. 542p. [in Russian]

8. Esipov B.P. Samostoyatelnaya rabota uchashchihsya na urokah. Moskva: Uchpedgiz, 1961. 239p. [in Russian]

9. Esipov B.P. Puti sovershenstvovaniya metodov obucheniya // Sovetskaya pedagogika. 1963. №12. [in Russian]

10. Osnovy didaktiki - Pod red. d-ra ped. nauk prof. B. P. Esipova. - Moskva: Prosveshchenie, 1967. 472p. [in Russian]

11. Golant E.YA. Metody obucheniya v sovetskoj shkole/ Prof. E. YA. Golant. - Moskva: Uchpedgiz, 1957. 152p. [in Russian]

12. Sitdykov, A.S. Pedagogicheskie idei i prosvetitel'skaya deyatelnost I.Altynsarina. [Pedagogical ideas and educational activities of I. Altynsarin.] /A.S.Sitdykov. – 2-e izd. – Alma-Ata. 1968. 148 p. [in Russian]

13. Lemberg R.G. Ocherki shkolnoi zhizni : Dnevnik uchitelnicy [Essays on School Life: A Teacher's Diary] / R. Grigorev. - Leningrad: Priboj, 1928. 268 p. [in Russian]

14. Adelbaeva N.A.Razvitie koncepcii samostoyatel'noj raboty B.P.Esipova v sisteme sovremennoj didaktiki: avtoref. [Development of the concept of independent work by B.P. Esipov in the system of modern didactics] kand.ped.nauk: - Moskva, 1994. 19 p. [in Russian]

15. Lerner I.YA. Kriterii urovnei poznavatelnoi samostoyatelnosti uchashchihsya [Criteria for levels of students' cognitive independence] // Novye issledovaniya v pedagogicheskih naukah. M.: Pedagogika. 1971. №4. P.18-19. [in Russian]

16. Abylkasymova A.E. Teoriya i metodika obucheniya matematike: didaktiko-metodicheskij aspekt. [Theory and methods of teaching mathematics: didactic and methodological aspect] Almaty: 2014. 224 p. [in Russian]

17. Mynbaeva A.K. Osnovy pedagogiki vysshej shkoly. [Fundamentals of higher education pedagogy] - Uchebnoe posobie. –Almaty, 2008. 144 p. [in Russian]

18. Taubaeva SH.T, Menlibekova G.ZH. Problema opredeleniya metodov pedagogicheskogo issledovaniya. [The problem of determining methods of pedagogical research] Etnopedagogika. 2007. P.61–65 [in Russian]

19. Taubaeva Sh. Metodologiya i metody pedagogicheskih issledovanii: uchebnoe posobie [Methodology and methods of pedagogical research: a teaching aid]. / Sh. T. Taubaeva, A. A. Bulatbaeva. - Almaty: Qazaq universitetі, 2020. 214 p. [in Russian]

20. Sheryazdanova H.T., Ermentaeva A. R. Strategiya postroeniya programm podgotovki specialistov s vysshim obrazovaniem v Respublike Kazahstan [Strategy for building programs for training specialists with higher education in the Republic of Kazakhstan]. // Vysshee obrazovanie segodnya. 2018. №12. Available at: - URL: https://cyberleninka.ru/article/n/strategiya-postroeniya-programm-podgotovki-spetsialistov-svysshimobrazovaniem-v-respublike-kazahstan.2024). [in Russian] (accessed: 20.07.2024).

21. Guzanov B.N., Morozova N.V. Organizaciya samostoyatel'noj raboty studentov vuza v usloviyah realizacii mnogourovnevoj modeli obucheniya: monografiya [Organization of independent work of university students in the context of the implementation of a multi-level learning model: monograph] / B. N. Guzanov, N. V. Morozova. Ekaterinburg. 2014. 158 p. [in Russian]

22. Brockett, R. G., Hiemstra, R. Self-¬Direction in Adult Learning: Perspectives on Theory, Research and Practice. London: Routledge. 1991. 276 p. [in English]

23. Kukuev A.I. Andragogika M. Noulza: soderzhatelnaya i processualnaya modeli. [Knowles: content and process models]. // Voprosy mezhdunarodnogo sotrudnichestva v obrazovanii YUzhnogo regiona. № 3-4: nauchnyj zhurnal. 2008. P.29-34. [in Russian]

24. Grow, G. O. Teaching Learners to be SelfDirected. AdultEducationQuarterly, 1991. 41(3). P.125–149. [in English]

25. Morosanova V. I., Bondarenko I. N. Rol osoznannoi samoregulyacii v organizacii vneshnih i vnutrennih resursov dostizheniya uchebnyh celei [The role of conscious self-regulation in organizing external and internal resources for achieving educational goals]. // Mir obrazovaniya – obrazovanie v mire. 2014. № 2. P.182–193. [in Russian]

26. Bogoyavlenskaya, A. E. Razvitie poznavatelnoi samostoyatelnosti studentov: monografiya [Development of students' cognitive independence: monograph. - Tver, 2004. 160 p. [in Russian]

27. Usmanov, V. V. Samostoyatelnaya rabota studentov: organizaciya i upravlenie v processe professionalnogo obucheniya: monografiya [Independent work of students: organization and management in the process of professional training: monograph] / V.V.Usmanov. - Ulyanovsk, UlGGU, 2006. 275 p. [in Russian]