МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДА АССЕССМЕНТ-ОРТАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ПАЙДАЛАНУ МҮМКІНДІКТЕРІ

Мемлекеттік басқару жүйесінің тиімділігі мен сапасы мемлекеттік қызметшілердің біліктілігі мен олардың кәсіби құзыреттіліктерінен тәуелді болып келеді. «Халық үніне құлақ асатын», «сервистік», «ең алдымен адамдар» қағидатын ұстанатын, кәсіби, прагматикалық мемлекет үлгісі мемлекеттік қызметшілердің кәсіби құзыреттіліктері мен жеке қасиеттерін дамытуды талап етеді. Бұл бағытта ғылыми мақаланың мақсаты –«адамға бағдарланған» мемлекеттік қызмет моделін қалыптастыру жағдайында мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіруде талантты кадрларды анықтау және дамыту үшін заманауи ассессмент-орталығы құралын пайдалану мүмкіндіктерін зерделеу болып табылады. Белгіленген мәселені шешудің ең перспективалы тәсілдерінің бірі құзыреттілік тәсіл болып табылады. Құзыреттілік тәсіл – бұл адам ресурстарын басқарудың интегративті құралы болып табылады және кадр резервімен жұмыс жасаудың әртүрлі бағыттарын синхрондауға мүмкіндік береді: кандидаттарды таңдау және іріктеу, ынталандыру және дамыту. Мақсатқа қол жеткізу үшін персоналды бағалаудың құралдарына, оның ішінде ассессмент-орталығының артықшылықтарына баға беріледі. Ғылыми мақалада Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесіндегі талантты мемлекеттік қызметшілердің Президент Әкімшілігі және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері Агенттігімен бірлесе әзірленген құзыреттілік моделі аясында көшбасшылық, шешім қабылдау, проактивтілік, талдау және мәселелерді шешу, сонымен қатар сендіре білу сияқты құзыреттіліктерін бағалаудың мәні, оның негізгі құралдары қарастырылады. Персоналдың құзыреттіліктерін бағалауды дамыту мүмкіндіктері зерделенеді.

Зерттеу барысында ғылыми зерттеудің талдау, синтез, бақылау, салыстыру әдістері басшылыққа алынды. Автордың мақаланы жариялау идеясы Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының басшылығымен өткізілген құзыреттіліктерді бағалау жобаларына қатысу нәтижесінде туындады. Зерттеу материалдары ретінде жүргізілген бағалау қорытындылары алынды.

1. Спенсер Л., Спенсер С. Компетенции на работе. Модели максимальной эффективности работы. М.: ГИППО, 2010. – 384 с.

2. Қазақстан Республикасында мемлекеттік басқаруды дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасы: «Ең алдымен адамдар» - «адамдарға бағдарланған» моделін қалыптастыру. [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/U2100000522 (қаралу уақыты: 15.01.2025)

3. Marijani R. Public Service Leadership Competency Framework: Is It a Holy Grail of Service Delivery? // Open Journal of Social Sciences. – 2017. – No. 5. – P. 169–184.

4. Boyatzis R. The competent manager. N.Y.: Wiley, 1982. – 211 р.

5. Бокаев Б.Н., Искиндирова Ж.Ж. Стратегии профессиональных коммуникаций государтвенных служащих: международный обзор // Вестник Торайгыров университета. Экономическая серия. – 2024. – № 3. – С. 77-90. – DOI 10.48081/HAKS4286.

6. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің жағдайы туралы ұлттық баяндама. [Электрондық ресурс] — URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/qyzmet/documents/ (қаралу уақыты: 20.01.2025)

7. Каиржанова Л.С., Лазаренко Д.В. Развитие человеческих ресурсов в условиях государственной службы // Вестник Шадринского государственного педагогического университета. – 2024. – № 3(63). – С. 206- 214. – DOI 10.52772/25420291_2024_3_206.

8. Лазаренко Д.В., Антилогова Л.Н. Ценностные предпочтения в карьере государственных служащих Республики Казахстан и России//Вестник Кемеровского государственного университета. Серия: Политические, социологические и экономические науки. – 2024. – Т. 9., № 2(32). – С. 170-182. – DOI 10.21603/2500-3372-2024-9-2-170-182.

9. Larin S.N., Lazareva LY., Stebenyaeva T.V. Use of assessment center and cluster group tools for the modeling and visualization of temporal dynamics of competences of production managers for the interaction with counteragents // Тенденции развития науки и образования. – 2021. – No. 77-3. – Р. 146-151. – DOI 10.18411/trnio- 09-2021-114.

10. Novodvorsky I., Marchello E., Elfring L. (2023). Assessment Work in an Academic Professional Development Center. In: Neisler, O.J. (eds) The Palgrave Handbook of Academic Professional Development Centers. Palgrave Studies on Leadership and Learning in Teacher Education. Palgrave Macmillan, Cham. Р. 97-108. – https://doi.org/10.1007/978-3-030-80967-6_6

11. Абил Е.К. Оценка компетентностного подхода в подготовке государственных служащих: опыт Академии Государственного Управления Казахстана// Central Asian Economic Review. – 2023. – № 5(152). – С. 72-83. – DOI 10.52821/2789-4401-2023-5-72-83.

12. Shtrikov A., Shtrikova D. (2023). Use of Innovative Technologies in Staff Recruitment. In: Beskopylny A., Shamtsyan M., Artiukh V. (eds) XV International Scientific Conference “INTERAGROMASH 2022”. INTERAGROMASH 2022. Lecture Notes in Networks and Systems, vol 574. Springer, Cham. P. 3193-3201. – https://doi.org/10.1007/978-3-031-21432-5_353

13. Tepper M.C., Le Beau M., Clark G. et al. (2024). Barriers and Facilitators to Staff Recruitment and Retention for ACT Teams: Perspectives of Staff and Participants. J Behav Health Serv Res 51, pages 499–515 https://doi.org/10.1007/s11414-024-09898-z

14. Sergaliyeva R.T., Bugubayeva R.O., Talimova L.A. Competence-based approach in the professional development of civil servants // Вестник университета Туран. – 2021. – No. 2(90). – P. 191-198. – DOI 10.46914/1562-2959-2021-1-2-191-198.