КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫҢ ЖЫНЫСТЫҚ ТИІСПЕУШІЛІГІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР ЖАСАУҒА ЫҚПАЛ ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР

Қазіргі серпінді әлеуметтік өзгерістер мен ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы жағдайында кәмелетке толмағандардың құқықтары мен қауіпсіздігін қорғау мәселелері ерекше өзекті болуда. Кәмелетке толмағандардың жыныстық қол сұғылмауына қарсы қылмыстар қазіргі криминология, психология және әлеуметтану жүйесіндегі ең күрделі және даулы мәселелердің бірі болып қала береді. Бұл әрекеттер қатыгездік пен зорлық-зомбылықтың жоғары дәрежесімен ғана емес, сонымен бірге зардап шеккендердің психофизиологиялық дамуы үшін терең деструктивті зардаптармен сипатталады, бұл мәселені жан-жақты пәнаралық талдауды қажет етеді. Зерттеу мақсаты - ішкі психологиялық механизмдерді, әлеуметтік детерминанттарды және девиантты мінез-құлықтың қалыптасуына цифрлық ортаның әсерін анықтап, кәмелетке толмағандарға қатысты жыныстық қылмыстар феноменін жан-жақты зерттеуге бағытталған. Қазіргі заманғы зерттеулер кәмелетке толмағандардың жыныстық қол сұғылмаушылыққа қарсы қылмыстар жасауға ықпал ететін психопатологиялық сипаттамаларды қалыптастыруда шешуші рөл атқаратын биопсихоәлеуметтік факторлар кешенін анықтауға мүмкіндік береді. Әлеуметтік оқыту теориясы, психодинамикалық тәсілдер, когнитивті-мінез-құлық моделі және нейробиологиялық зерттеулер сияқты ғылыми тұжырымдамалар эмоционалдық және моральдық дамудың қалыпты механизмдерінің бұзылуы көбінесе генетикалық бейімділіктердің, ерте балалық жарақаттардың және қолайсыз әлеуметтік жағдайлардың күрделі өзара әрекеттесуінен туындайтынын көрсетеді.

1. Алауханов Е.О. Криминология. Алматы Жеті жарғы. - 2005.- 480 б.

2. Алауханов Е.О. Криминология: учебник / Алауханов Е. О. – Жетi жарғы. Алматы. - 2008. – 660 с.

3. Кудрявцев В.Н. Криминология: учебник для студ. вузов, обучающихся по спец. «Юриспруденция» / Кудрявцев В. Н.; под ред. Эминова, В. Е. – М.: Юристъ. - 2021. – 734 с.

4. Баранов И.А. «Қазақстан Республикасының Қылмыстық құқығы». Қылмысты саралау, жазалау шаралары мен кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау ерекшеліктерін жан-жақты қарастыратын оқу құралы. Алматы – 2022. – 56 б.

5. Козаченко И. Я Криминология: учебник для вузов по спец. «Юриспруденция». И. Я. Козаченко, К. В. Корсаков. – М.: НОРМА: ИНФРА-М. - 2022. – 303 с.

6. Криминология: учебник для вузов / под ред.: В. Н. Кудрявцва, В. Е. Эминова. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: НОРМА: ИНФРА-М. - 2022. – 799 с.

7. Хамзина Ж., Бурибаев E. Социальная защита семей, воспитывающих детей: законодательная инициатива. Алматы. - 2022. - 16 с.