МӘЖИТ МҰҚАНОВТЫҢ ҰЛТТЫҚ ПСИХОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНДАҒЫ РӨЛІ

Бұл мақалада, ғалым, ұстаз, психолог Мәжит Мұқановтың ұстаздық өмір жолымен педагогикалық қызметінің қалыптасуына әсер еткен ұстаздары мен әріптестерінің ықпалымен оның оқулық, оқу құралдары және ғылыми мақалаларындағы психологиялық, тәлім-тәрбиелік көзқарастары сипатталды. Сондай-ақ, М.Мұқановтың психология ғылымындағы өзіндік орнының маңыздылығы жайында көптеген Қазақстандық ғалымдар еңбектер жазған, онда ұлттық психологияның қалыптасуына және психологияның түрлі саласы бойынша айтқан тұжырымдарының бар екені көрсетілген. Ғалымның еңбектерінің маңыздылығы педагогикалық психология ғылымының даму тарихына деген қоғамдық сұраныстың, болашақ кәсіби мамандарды тәрбиелеудің рухани қажеттілігі және педагогикалық психология мәселелерін білім беру жүйесінде кеңінен қолдануда ғылыми зерттеулерінің, берген тұжырымдарының өзіндік құндылығында. М.Мұқанов шығармаларындағы психикалық танымдық процестер мен психикалық қасиеттер туралы айтқан тұжырымдарының құндылығы, орыс және шетелдік психологтар ғалымдар еңбектерімен үндестік табуында. Ғалымның мұраларындағы психологиялық көзқарастарын негізгі ғылыми шығармалары арқылы ашып, білім беру саласында қызмет ететін бүгінгі кәсіби білікті педагог-психологтарға арналған психологиялық ақыл-кеңес, психопрофилактикалық және психологиялық танымдық рухани мұрасын өскелең ұрпаққа жеткізу, ұстаздың бойындағы тұлғалық сапалары арқылы жастардың психологиясын қалыптастыру өзекті мәселе болуы заңды.

психология, педагогикалық психология, этнопсихология, бақылау және ойлау, ақыл-ой өрісі

1. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңы //Егемен Қазақстан. 2007ж. 27 шілде.

2. Қазақстан Республикасы. Мәдени мұра бағдарламасы // Егемен Қазақстан. - 2003. - 2 қараша.

3. Жарикбаев К.Б. Психологическая наука Казахстана в ХХ веке: учебник для студентов высших учебных заведений. - Алматы: Эверо, 2006. - 429 с.

4. Психология, Адамзат ақыл-ойының қазынасы. Том 10. - Алматы, Таймас, 2005. - 480 б.

5. ЖарықбаевҚ., Саңғылбаев О. Психология. Энциклопедиялық сөздік. - Алматы, 2011- 380 бб.

6. Мұқанов М. Ақыл-ой өрісі. -Алматы: Қазақстан, 1980.

7. Мұқанов М. Ми және сана. - Алматы: ҚМБ, 1980.

8. Мұқанов М. Бақылау және ойлау. -Алматы: ҚМБ, 1959.

9. Мұқанов М..Жас ерекшелік және педагогикалық психология. -Алматы: Мектеп, 1990.

10. Дүйсенбеков Д.Д. М.М. Муканов как основатель казахстанской психологической школы и создатель историко-этнической концепции соотношения рассудочной и мыслительной деятельности человека // Методология и история психологии. - 2009. Том 4. Выпуск 2. - С. 160-167.

11. Сабирова Ж.Н. Мағжан Жұмабаевтың психологиялық көзқарастары. Монография.- Атырау, 2008.-125б.