НЕКОТОРЫЕ ВОПРОСЫ ПЕРИОДИЗАЦИИ ВНЕШНЕЙ ПОЛИТИКИ КНР

Мақалада ҚХР сыртқы саясатының кезеңдерінің кейбір мәселелері, Қытайдың Орталық Азия елдері қатынастарындағы саяси дәстүрлері мен қазіргі заманғы сыртқы саяси тұжырымдамалары қарастырылады. Авторлар Қытай Халық Республикасының ежелгі дәуірден қазіргі уақытқа дейінгі саяси басымдықтарын анықтай отырып, қытайлық сыртқы саясаттың дәстүрлі әдістеріне, оның ішінде жанжалдарды бейресми келісім мен келісім тетіктерінің көмегімен шешу, келіссөздер формасын сараптайды. Қытайдың сыртқы әлеммен қарым - қатынас жүйесіне бағытталған саясаты конфуцийизмнің негізгі принциптеріне негізделген. Ол өз кезегінде халықаралық қатынастардағы «вертикалды байланыстарды» сипатталатын Қытайлық центризмін саясатын тудырды. Мао Цзедун тұсында сыртқы саясаттың басымдылықтары негізінен тәуелсіздік пен өз күштеріне сүйенуге және шетелдік араласуға жол бермеу мен гегемонизмге қарсы күреске бағытталған болатын. Бүгінде ҚХР қарқынды дамып келе жатқан АТА аймағындағы жетекші мемлекет. Сонымен бірге ҚХР көрші мемлекеттер мен халықтар үшін тартымды геосаяси орталығының рөлін атқаруда. Бұл саясаттың геосаяси негізіне Шығыс және Оңтүстік Азия, сол сияқты Орталық Азия елдері кіреді. Сондай-ақ, жаңа әлемдік тәртіп жағдайында «үлкен Қытайдың» қалыптасуы этникалық қауымдастықпен бекітілген экономикалық бірлікті білдіреді.

Кита, Центральная Азия, внешняя политика, политические традиции, концепция, геополитика

1. China in world and regional politics: history and modernity - Moscow, 2000, p. 57

2. Khafizova K.Sh. Some issues of international relations in Central Asia in the middle of the XVIII century.// Society and state in China: Theses and reports of the third scientific conference, Moscow, 1972.

3. Khafizova K.Sh. Chinese Diplomacy in Central Asia (XIV-XIX ).- Almaty: Sanat.-1996.

4. Konrad N. I. West and East - Moscow, 1972. p. 34

5. Konrad N. I. West and East - Moscow, 1972. p. 35

6. Chinese political weekly "Liaowan", no. of September 28, 2000 7Chinese political weekly "Liaowan", no. of September 28, 2000