ІНДЕТТЕРДІҢ ТАРАУЫНА ҒАЛАМДЫҚ КЛИМАТ ӨЗГЕРУІНІҢ ӘСЕРІ

Эпидемия таралуы мен жаһандық климаттың өзгеруі арасындағы байланысты анықтау. Көрсетілгендей, келесі онжылдықта бүкіл геоэкологиялық өзгерістердің басталуымен (соның ішінде ғаламдық жылыну) бүкіл Жерде байқалады. Безгек, тырысқақ және менингит пен климаттық параметрлер арасында айқын оң корреляция бар екендігі анықталды.
Сонымен қатар, қоршаған орта температурасының жоғарылауымен байланысты безгек ауруының тіркелген жағдайлары нақты өзара байланысты болды. Ғаламдық жылынудың адамның жұқпалы ауруларының өсуіне әсер ету механизмі түсіндірілді. Вирустық инфекцияларды солтүстік территорияға жеткізетін жәндіктер мен жануарлардың таралуына қоршаған ортаның температурасындағы ғаламдық өзгерістердің, сондай-ақ жауын-шашын мен ылғалдылықтың жоғарылауының әсері сипатталған. Әлемдік температураның байқалуы масалардың және басқа жәндіктердің тасымалдауы мүмкін вирустық аурулардың таралуы үшін Еуропаның «маусымдық терезесін» едәуір арттырады, сондай-ақ денге эпидемиясы (геморрагиялық қызбаны тудыратын вирустық ауру) қаупі бар географиялық аймақтарды кеңейтеді және эпидемиологиялық жағдайдың маңызды бөлігін қамтиды.
Осылайша, климаттық ауытқулар көптеген векторлық аурулардың эпидемиологиясына тікелей әсер етеді. Осылайша, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, жаһандық климаттың өзгеруіне байланысты 1975 жылдан бері кем дегенде 30 жұқпалы ауру қайта пайда болды немесе қайта жанданды. Сондықтан температура мен жауын-шашынның маусымдық болжамдары маңызды әлеуметтік артықшылықтар әкелуі мүмкін, әсіресе болжау, бақылау және алдын-алу климат пен ауа-райының өзгеруіне өте сезімтал вирустық эпидемиялар; бұл халық арасында мүмкін болатын аурулар мен өлім-жітімнің санын азайту мақсатында денсаулық сақтау саласындағы бақылау шараларын уақытында (жоғары қауіп кезеңінде) күшейтуге мүмкіндік береді.

1. Воробьев А.Е., Пучков Л.А. Человек и биосфера: глобальное изменение климата. Ч. I. – М.: Изд-во РУДН, 2006. – 442 с.

2. Воробьев А.Е., Пучков Л.А. Человек и биосфера: глобальное изменение климата. Ч. II. – М.: Изд-во РУДН, 2006. – 468 с.

3. Воробьев А.Е., Чекушина Е.В., Трусенко С.С. Основные пути стабилизации климата на планете // Горный информационно-аналитический бюллетень, № 2, 2001. – С. 171-175.

4. Воробьев А.Е., Чекушина Т.В. Глобальные климатические изменения и управление ими // IV Международная конференция «Участие молодых ученых, инженеров и педагогов в разработке и реализации инновационных технологий. – М.: МГИУ, 2003. – С. 471-476.

5. Воробьев А.Е., Чекушина Т.В. Проблема глобального изменения климата и пути ее решения // Тезисы докладов II Международного координационного совещания “Кислород и окружающая среда”, Tallin: WOF, 2003. – С. 7.

6. Воробьев А.Е., Чекушина Т.В. Пути решения глобального изменения климата // Тезисы докладов Третьей Туапсинской международной научной конференции «Вулканизм, биосфера и экологические проблемы». – Туапсе, 2003. – С. 89-91.

7. Как изменение климата может повлиять на распространение вирусов? // https://www.medicalnewstoday.com/articles/how-might-global-warming-influence-the-spread-of-viruses.

8. Morand S., Owers, K., Waret-Szkuta A. et al. Climate variability and outbreaks of infectious diseases in Europe. Sci Rep 3, 2013. Р. 1774.

9. Новосельцев В.Н., Михальский А.И., Новосельцева Ж.А. Учет старения переносчиков при моделировании эпидемий // Труды Первой международной конференции "Управление развитием крупномасштабных систем MLSD '2007". М., ИПУ. 2007. С. 145-152.

10. Rasha A. Aal, Ayman A. Elshayeb. The Effects of Climate Changes on The Distribution and Spread of Malaria in Sudan // American Journal of Environmental Engineering. N 1(1). 2011. Pp. 15-20.

11. Sadie J. Ryan, Colin J. Carlson, Erin A. Mordecai, Leah R. Johnson. Global expansion and redistribution of Aedes-borne virus transmission risk with climate change // https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0007213.

12. Воробьев А.Е., Абдинов Р.Ш., Природные и техногенные особенности загрязненияприродных вод мышьяком. Вестник АУ, №3 (58) 2020, -С.139-147.