ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КӨШІ-ҚОН ҚҰҚЫҒЫ ЖӘНЕ ТҮРКИЯНЫҢ КӨШІ-ҚОНДЫ БАСҚАРУЫ

ХХ ғасырдағы екі дүниежүзілік соғыс және сол соғыстардан кейінгі оқиғалар халықаралық миграция феноменін халықаралық қатынастар жүйесінің маңызды мәселелерінің біріне айналдырды. Осы бағытта екінші дүниежүзілік соғыстан кейін бірден әлемдік қоғамдастық тарапынан жаһандық деңгейде нәтижелі болатын қадамдар жасала бастады. Босқындар мәртебесі туралы конвенция (1951 ж.) және Босқындар мәртебесіне қатысты хаттама (1967) халықаралық көші-қон құқығының ең негізгі құжаттарының бірі болып табылады және ұзақ уақыт өткеніне қарамастан олардың маңыздылығын бүгінгі күнге дейін сақтап келеді. БҰҰ БЖКБ және ХҚҰ – БҰҰ халықаралық көші-қонды басқарудың екі негізгі ұйымы ретінде халықаралық көші-қон құқығын жүзеге асыру бойынша жұмысын жалғастыруда. Көші-қонды табысты басқару үшін халықаралық көші-қонның құқықтық және институционалдық өлшемдерінің мемлекеттермен ынтымақтастығы маңызды. Түркияда халықаралық иммиграциялық құқықтың негізгі талаптарына сәйкес ұлттық көші-қон заңы бар. 2013 жылы күшіне енген Шетелдіктер және халықаралық қорғау заңы Түркияның негізгі ұлттық иммиграциялық заңы болып табылады. Сонымен қатар, халықаралық көші-қон институттарымен ынтымақтастық процестері де артып келеді. 2013 жылы құрылған Ішкі істер министрлігі Көші-қон басқармасы президенттігі Түркияның көші-қонды басқару процестеріндегі ең іргелі мекемеге айналды. Бұл зерттеуде Түркияның халықаралық көші-қон құқығы және халықаралық көші-қон ұйымдарымен қарым-қатынасы қарастырылды.

1. For the full text of the Convention, see: “Convention and Protocol Relating to the Status of the Refugees”. Available at: — URL: https://www.unhcr.org/3b66c2aa10 [in English]. (accessed 04.07.2022)

2. For the full text of the Charter, see: “United Nations Charter”. Available at: — URL: https://www.un.org/en/about-us/un-charter [in English]. (accessed 04.07.2022)

3. “The Law on the Ratification of the Status of the International Court of Justice by the Treaty of the United Nations”. Available at: — URL: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/6092.pdf [in English]. (accessed 21.06.2022)

4. “Universal Declaration of Human Rights”. Available at: — URL: https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights [in English]. (accessed 06.05.2022)

5. "Law on the Ratification of the Convention on the Legal Status of Refugees”. Available at: — URL: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10898.pdf [in English]. (accessed 19.07.2022)

6. "Number of Decisions: 6/10266”. Available at: — URL: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/12968.pdf [in English]. (accessed 19.07.2022)

7. “History of UNHCR”. Available at: — URL: https://www.unhcr.org/tr/unhcrnin-tarihcesi [in English]. (accessed 19.07.2022)

8. For the full text of the Agreement, see: “Draft Law (1/787) Decrees that It is Appropriate to Approve the Notes on the Host Country Agreement and Amendments to the Agreement Between the Government of the Republic of Turkey and the United Nations High Commissioner for Refugees and the Report of the Foreign Affairs Commission”. Available at: — URL: https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss461.pdf [in English]. (accessed 22.07.2022)

9. “The Law Decrees that It is Appropriate to Approve the Notes on the Host Country Agreement and Amendments to the Agreement Between the Government of the Republic of Turkey and the United Nations High Commissioner for Refugees”. Available at: — URL: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180307-10.htm [in English]. (accessed 05.07.2022)

10. "UNHCR in Turkey". Available at: — URL: https://www.unhcr.org/tr/turkiyede-unhcr [in English]. (accessed 19.07.2022)

11. Sour Nuray. (2019) “The Activities of the United Nations High Commissioner for Refugees in Turkey and the Changing Role of the Turkish Asylum System”. Istanbul Law Journal. 77 (1). Р. 343–370. [in English]

12. “IOM History”. Available at: — URL: https://www.iom.int/iom-history [in English]. (accessed 19.07.2022)

13. “Constitution of the International Organization for Migration”. Available at: — URL: https://www.iom.int/constitution [in English]. (accessed 15.07.2022)

14. “Agreement concerning the Relationship between the United Nations and the International Organization for Migration”. Available at: — URL: https://digitallibrary.un.org/record/837208/files/A_RES_70_296-EN.pdf?ln=en [in English]. (accessed 05.07.2022)

15. “World Migration Report”. Available at: — URL: https://publications.iom.int/system/files/pdf/WMR-2022_0.pdf [in English]. (accessed 05.07.2022)

16. “Law No. 6458 on Foreigners and International Protection”. Available at: — URL: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6458.pdf [in English]. (accessed 05.07.2022)

17. “Presidential Decree on the Organization of Related, Related Institutions and Organizations Affiliated to Ministries and Other Institutions and Organizations”. Available at: — URL: https://www.mevzuat.gov.tr/ Mevzuat Metin/19.5.4.pdf [in English]. (accessed 11.07.2022)

18. “Presidential Decree on the Amendment of Some Presidential Decrees”. Available at: — URL: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211029-35.pdf [in English]. (accessed 12.07.2022)

19. For the full text of the Agreement, see: “Agreement between the European Union and the Republic of Turkey on the readmission of persons residing without authorisation”. Available at: — URL: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22014A0507(01)&from=EN [in English]. (accessed 05.07.2022)