ҚАЗАҚСТАН КӘСІПОРЫНДАРЫНДА КӘСІБИ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАҒАЛАУ

Мақалада көкөністерді өндіру мен сатудың өзіндік ерекшеліктері қарастырылады, ауыл шаруашылығы өндірісі субъектілерінің санаттары бойынша көкөніс өнімдерін өндіру мен өткізу тиімділігінің өзгеруіне әсер ететін себептер мен көрсеткіштер көрсетіледі, көкөніс өнімдерін өндіру мен сатудың негізгі экономикалық көрсеткіштері арасындағы тәуелділікті анықтауға экономикалық-статистикалық талдау жүргізіледі. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары қызметінің тиімділік көрсеткіштері – ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында көкөніс өндірісінің рентабельділік деңгейі қарастырылды, сатылған өнімнің 1 центнерінің өзіндік құнының көрсеткішіне талдау жасалды.

Ауыл шаруашылығы бағытындағы субъектілер: Атырау облысының ауыл шаруашылығы құрылымдары, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары бойынша көкөніс өнімдерін өндіру мен өткізу тиімділігінің өсуі мен төмендеуіне кейбір факторлар мен көрсеткіштердің әсер етуінің себептері мен салдары анықталды. Көкөніс өнімдерін өндірудің экономикалық тиімділігін арттыру мәселелерін зерттеу көкөніс өндірісінің тиімділігінің өсу факторлары мен шарттарын анықтаудың және көкөніс өнімдерін өндірудің тиімділігіне экономикалық талдау саласында практикалық ұсыныстарды әзірлеуді мақаланың негізгі мақсаты етіп қояды.

Көкөніс өнімдерін өндірудің экономикалық тиімділігін арттырудың маңыздылығы мен әр түрлі аспектілері көптеген мәселелерді, соның ішінде әдістемелік мәселелерді жан-жақты зерттеуді қажет етеді.

1. Тодаро М.П. Экономическое развитие. — ЮНИТИ. — 2019. — 671 с.

2. Горфинкель В.Я., Швандар В.А. Экономика предприятия. — М.: Банки и биржи — ЮНИТИ. — 2018. — 742 с.

3. Storozum M., Liu H., Zhang X., Kidder T.R. (2019) Investigating environmental changes as the driving force of agricultural intensification in the lower reaches of the Yellow River: A case study at the Sanyangzhuang site. Quaternary International. Vol. 521. P 25-34

4. Perrin C., Nougaredes B. (2020) An analytical framework to consider social justice issues in farmland preservation on the urban fringe. Insights from three French cases. 44 р.

5. Jewani H.K., Azapagic A. (2019) Environmental impacts of vegetables consumption in the UK. Science of The Total Environment. Vol. 682. P. 80-105

6. Tamburini G., Bommarco R., Kleijn D., Putten W., Marini L. (2019) Pollination contribution to crop yield is often context-dependent: A review of experimental evidence. Agriculture, Ecosystems & Environment. Vol. 280. P. 16-23

7. Utepkaliyeva K.M., Sabirova R.K., Dingazieva M.D., Tazhidenova A.R. (2019) Improvement of the economic efficiency of vegetable production in the agrarian sector. Bulletin of the Karaganda University. № 4(96). Р. 93-98

8. Национальное бюро статистики [Электронный ресурс] — URL: http://stat.gov.kz (дата обращения 16.12.2022)

9. Pretty J.N., Morison J.L., Hine R.E. (2019) Reducing food poverty by increasing agricultural sustainability in developing countries. Agriculture, Ecosystems & Environment. Vol. 95. P. 217-234