КӘСІБИ ТӘУЕКЕЛДІ БАҒАЛАУ ҮШІН ӨНДІРІСТЕ ЖАРАҚАТ ПЕН ӨЛІМ СТАТИСТИКАСЫН ТАЛДАУ

Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар кезінде қаза тапқандар санын азайту үшін ел өңірлеріндегі жекелеген кәсіпорындардың еңбекті қорғау саласындағы жұмысына қатаң бақылауды күшейту қажет. Өндірістік жарақат еңбек қауіпсіздігі саласындағы шешімді қажет ететін жетекші мәселелердің бірі болып қала береді. Бұл жағдайда өндірістегі жазатайым оқиғалардың табиғатын және оларды жоюдың оңтайлы әдістерін қарастыру мәселесі өзекті. Осы бағытты жетілдіру үшін статистика органдарымен жасақталған жазатайым оқиғалардың статистикалық мәліметтері бойынша 2021 жылы Қазақстан Республикасында 2133 жазатайым оқиға тіркелді. Зардап шеккендердің жалпы санынан әйелдер 18,2% құрады. Мұның өзінде 240 адам топтық жазатайым оқиғалар кезінде, 351 – кәсіптік аурулардан, 47 – улану кезінде зардап шеккен. Жазатайым оқиғаның нәтижесінде 592 адам жабық сынық, 456 – сыртқы жарақат, 246 – шайқалудан болған жарақат және ішкі ағзалардың жарақаты, 124 – ашық сынық, 106 – термикалық күйіктер алды, 71 – ашық жарақат. Дененің неғұрлым әлсіз бөліктері: бас, бастың толып жатқан зақымдары (34 адам); көкірек қуысы (осы жарақаттан 32 адам өлді). 2021 жылы ең көп тараған кәсіптік аурулар: дорсалгия (200 адам); радикулопатия (196 адам); діріл әсері және басқа сыртқы себептері (146 адам). Зардап шеккендердің көпшілігі – бірінші ауысымдағы жұмыс істеген 30 жастан 45 жасқа дейінгі білікті жұмысшылар.

Осы мақалада статистикалық деректер негізінде өндірісте қаза тапқандар мен зардап шеккендер бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасы экономикасының салалары бойынша жұмыс істейтіндердің жарақаттану көрсеткіштері талданады, неғұрлым жарақаттану қаупі бар салалар айқындалады.

1. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросының сайты [Электрондық ресурс] — URL: https://www.stat.gov.kz/ (қаралу уақыты: 27.01.2023)

2. Левашов С.П., Шкрабак Р.Б., Смирнова Н.К. Профессиональный риск: методология оценки и управления. – Санкт-Петербург. — Проспект Науки. — 2020. — 288 б.

3. Causes and circumstances of accidents at work in the EU. – Luxembourg: – Office for Official Publications of the European Communities. Available at: — URL: https://wikis.ec.europa.eu/display/NAITDOC/EU+Login+-+European+Commission+Authentication+Service (қаралу уақыты: 04.12.2022)

4. Кармен Е.М.Р., Сандра Р.Э., Евгенио А.Д.М. Разработка показателей эффективности для охраны труда и техники безопасности: конструктивистский многокритериальный подход к СИЗ. — 2021. — 92 с.

5. Жандаулетова Ф.Р. Анализ профессиональных заболеваний и несчастных случаев на производстве. Конспект лекций для студентов специальности 5В073100 – Безопасность жизнедеятельности и защита окружающей среды. — Алматы: АЭжБУ. — 2019. — 51 с.

6. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2022 жылғы 28 желтоқсандағы №524 бұйрығымен бекітілген кәсіптік тәуекелдерді басқару қағидалары [Электрондық ресурс] — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2100026092 (қаралу уақыты: 20.01.2023)

7. Гельманова З.С., Жабалова Г.Г., Гарт Н.А. Система менеджмента профессиональной безопасности и здоровья. Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. — № 2. — 2018.— С. 270-274

8. Скопинцева О.В., Ганова С.Д., Бузин А.А., Федотова В.П. Мероприятия по борьбе с пылью при погрузке и транспортировании твердых полезных ископаемых. – Горный журнал. — №12. — 2019. — С.76-79

9. Гельманова З.С., Осик Ю.И. Анализ условий и безопасности труда на предприятиях металлургической промышленности. Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. — №8. — 2020.— С.53 – 55

10. Gender Equality Strategy – 2014-2017. United Nations Development Programme. — 2019. — 30 р.