АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ АҚША АҒЫНЫН АРТТЫРУДЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Мақалада бағалы қағаздармен айналысатын компаниялардың бос ақша ағындарының ұлғаюы көрсетілген. Акционерлік қоғамдардың бос ақша ағындары айналым қаражаттарының қаншалықты тиімді пайдаланылатындығын көрсетеді. Бұл ретте, егер компанияның қызметінде айналым капиталын ұлғайту есебінен бос ақша ағыны азаятын болса, акционерлік қоғамдардың табысы төмен активтерді сатып алу кезінде айналым қаражатын тиімсіз пайдаланғанын көрсетеді. Мақалада бос ақша ағынын есептеуге қатысты отандық және шетелдік экономистердің теорияларын қолдану қарастырылған.

Зерттеуде таңдалған «Андижондонхусулот», «Андижан облыстық электр желілік кәсіпорны» және «Қоқан механикалық зауыты» акционерлік қоғамдарының бос ақша ағындары талданып, негізгі капиталдың (Bc), айналым капиталының (Wc) және амортизация шығындарының (De) өзгерістері өзара тәуелді екендігі анықталды. Қарастырылып отырған компаниялардың бос ақша ағындарының екі еселенгені байқалды. «Андижондонхусулот» АҚ-ның 2017-2021 жылдардағы бухгалтерлік балансына, акционерлік қоғамдардың таза қайта инвестициялау динамикасына талдау жүргізілді.

Автор акционерлік қоғамдардың бос ақша ағындарын анықтаған кезде компанияның EBIT көрсеткіші операциялық кірістер мен салықтарды есепке алғаннан кейін қолданылатынын түсіндіреді.

Зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, компанияның бос ақша ағынын арттырудың маңызды аспектілері ерекшеленеді.

1. Jensen, Michael (1986). Agency Costs of Free-cash-flow, Corporate Finance, and American Economic Review 76, 323-329.

2. Agrawal A. & Jayraman N. (1994). The Dividend Policies of All-Equity Firms: A Direct Test of the Free Cash Flow Theory. Managerial and Decision Economics, 15, (2), 139-148.

3. Hackel K.S., Livnat J. & Rai A. (1994). The Free Cash Flow/Small-Cap Anomaly. Financial Analysts Journal, 50, (5), 33-42.

4. Baule R. 2018. The cost of debt capital revisited. European Financial. Business Research, Volume 12, Issue 2, pp. 721–753.

5. Bhojraj S., Lee, C.M.C., 2002. Who Is My Peer? A Valuation Based Approach to the Selection of Comparable Firms. Journal of Accounting Research 40, 407-439.

6. Dirk Brounen, Abe de Jong and Kees Koedijk (2004) “Corporate Finance In Europe Confronting Theory With Practice”, erim report series research in management, 1-44.

7. Qurbonov Kh. Corporate Finance. – Т.: Economy and finance, 2007, 40pg.

8. Elmirzayev S. and others. Financial market. Textbook. – Т.: “Economy and finance”, 2019. – 324 pg.

9. Toshmuradova B.E., Elmirzayev S. E., Tursunova N. R. Financial management. Textbook. – Т.: TFI, 2017, 140 pg.

10. Burkhonov A. U. And Khamdamov O. N. Financial management. Textbook. -Т.: “Innovative development” publishing house, 2020, 240-241 pg.