ҚАЗАҚСТАНДА МҰНАЙ-ГАЗ СЕКТОРЫН ДАМЫТУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МЕХАНИЗМДЕРІ

Қазақстанның тұрақты экономикалық дамуында мұнай және газ индустриясы көптеген секторлардың қуатты күшіне айналды. Сондықтан да авторлар мақалада зерттеу мақсатын Қазақстандағы мұнай өндіруші мекемелердің экономикалық көрсеткіштеріне талдау жасап, пайданы еселеу негізінде экономикалық механизмдерді қолдану деп алды.
Мақалада зерттеу нысаны ретінде Қазақстан Республикасындағы мұнай газ нарығының дамуы мен «Қазмұнайгаз» ҰК-ң экономикалық көрсеткіштері алынды. Зерттеу қорытындысын дайындау үшін нәтижелерді графикалық және кесте зерттеу әдістері қолданылды.
Мұнай-газ саласы Қазақстан экономикасының тұрақтылығын қамтамасыз етіп отыр. Бірақ бүгінгі күнде аталған сала бәсекеге қабілетті салалар қатарынан түсіп қалу қаупіне ие. Себебі, біріншіден, шикізат бағасы арзандады, екіншіден ауаға бөлінетін зиянды шығарылымдардың шектен тыс көп болуынан табиғатта тепе-теңсіздік, яғни ауа райының күрт жылуы секілді құбылыстар орын алып отыр. Авторлар осы мәселелерді алға тарта отырып, мұнай-газ саласына, оның ішінде «Қазмұнайгаз» ҰК-ң негізгі көрсеткіштері арқылы сала болашағына болжам жасады. Компания уақытша шығындарды азайтқанымен бұл жағдай Қазақстан экономикасына кері әсер етеді. Сондықтан ірі еуропалық компаниялар мұнай шикізатына инвестицияны азайтып, жасыл экономиканы қаржыландыру жағдайларын қарастырып отыр. Қазақстан дамушы ел ретінде өндіріске инновациялық жоғары сапалы өнімді енгізу немесе баламалы энергия көзін өндіруге көшу керек екендігін авторлар ұсыныс ретінде ұсынған.

1. Кокорин А. Подготовка нового климатического соглашения ООН: перспективы для России и других стран. Мосты. — №4. — 2015. — С. 9-14.

2. COVID-19 в странах центральной Азии: последствия и ответные экономические меры. Обзор. [Электронный ресурс] - URL: https://www.oecd.org/eurasia/competitiveness-programme/central-asia/COVID-19-crisis-response-in-Central-Asia-Russian.pdf (дата обращения 16.07.2022).

3. Сатыбалдина А.А. Стратегия перехода Республики Казахстан к низкоуглеродному развитию в условиях глобализации: потенциал, приоритеты и механизмы реализации. – Алматы: Институт экономики КН МОН РК. — 2016. — 292 с.

4. Концепции по переходу Республики Казахстан к «Зеленой экономике». [Электронный ресурс] - URL: https://egov.kz/cms/ru/law/list/T1300000577 (дата обращения 16.08.2022).

5. Сохраняя устойчивость обеспечивая развития. Годовой отчет КазМунайгаз. 2020 год., [Электронный ресурс] - URL: https://www.kmg.kz/uploads/reports/KMG_AR2020_RUS.pdf (дата обращения 08.08.2022).

6. Переломный момент кризиса COVID-19. Доклад об экономика Казахстана. [Электронный ресурс] - URL: https://documents1.worldbank.org/curated/en/890971624952007527/pdf/Turning-the-Tide-on-the-COVID-19-Crisis.pdf (дата обращения 20.07.2022).

7. Разработка теоретико-методологических основ низкоуглеродного развития экономики Казахстана: принципы, прогнозные сценарии и механизмы их реализации: отчет о НИР (заключительный) /№ ГР 0115РК00797. — Инв. № 0217РК01856. РГКП «Институт экономики КН МОН РК»: научный рук. д.э.н., профессор Есекина Б.К. — Алматы. — 2017. — 140 c.

8. Hefner R.A. (2001) The age of energy gases. International Journal of Hydrogen Energy. — №1(3). — Р. 309-326.