ШЕКТЕУЛІ КОНТЕКСТТЕГІ ОРТА МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ФИЗИКА САБАҚТАРЫНДА ҒЫЛЫМИ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУ

Ғылыми пайымдауды зерттеудің көптеген маңызды себептері бар: Ұлттық (planea) және халықаралық (Pisa) деңгейлеріндегі стандартталған тесттері оқушылардың қаншалықты жақсы оқып жатқанын нақты көрсетпейтіндігін, оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауға ынталандырудан гөрі мұғалімдердің көбінесе тақырыпты оқытуға назар аударуына қарайды. Осыған байланысты, бұл зерттеудің мақсаты физиканы «Жоғары маргинализация» деп аталатын орта мектеп деңгейінде оқытқанда ғылыми пайымдауда қандай өзгерістер болатынын анықтау. Мұны істеу үшін Лоусонның «Сыныптағы ғылыми негіздеме» тесті пайдаланылды. Екі топқа тест берілді, бірінші топқа бақылау тесті және екінші топқа эксперименттік. Эксперименттік топта шама, бірлік және айнымалы сияқты ұғымдарды қолдануға бағытталған оқыту әрекеті жүргізілді. Мұғалімдер студенттердің бұл ұғымдарды байланыстыруда қиындықтарға тап болғанын олардың жаттығу орындауы қиынға соққанын хабарлады. Бақылау тобы, керісінше, сыныпты әдеттегідей алды. Дегенмен, екі топ үшін де тесттен кейінгі нәтижелер эксперименталды топ пен бақылау тобы арасында статистикалық маңызды айырмашылықтар болмағанын көрсетті. Осы нәтижелерге қарамастан, студенттер физика курсының бірінші бөлімінде эмпирикалық-индуктивті пайымдауда қалатыны анықталды. Сондықтан, ұқсас жағдайларда студенттерді оқытудағы міндет гипотетикалық-дедуктивті пайымдауға көшуге ықпал ететін әрекеттерді жобалауы болады.

1. Yediarani R.D., Maison M., Syarkowi A. (2019). Scientific reasoning abilities profil of junior high school students in Jambi. Indonesian Journal of Science and Education. 21 р.

2. Sanders R.A. (2018). Adolescent psychosocial, social, and cognitive development. Pediatrics in review. Р. 354-359

3. Arce M., Conejo L. (2019). Razonamientos y esquemas de prueba evidenciados por estudiantes para maestro: relaciones con el conocimiento matemático. Р. 163-172

4. Chotimah S., Wijaya T.T., Aprianti E., Akbar P., Bernard, M. (2020). Increasing primary school students’ reasoning ability on the topic of plane geometry by using agent dynamic mathematics software. Journal of Physics: Conference Series. 99 р.

5. Marzano R.J., Kendall J.S. (2018). The new taxonomy of educational objectives. In Corwin Press. 65 р.

6. Lawson A.E. (2018). Can physics develop reasoning? Physics Today. Р. 23-28

7. Nugroho S.E., & Waslam. (2020). Physics experiment activities to stimulate interest in learning physics and reasoning in high school students. Journal of Physics: Conference Series. 34 р.

8. González Lugo, S., Gaxiola Romero, J.C., Aranda Corrales, C.L.,Valenzuela Hernández É.R. (2018). Diferencias en las funciones ejecutivas de estudiantes de bachillerato con distinto grado de marginación social. Psicumex. Р. 71-87

9. Walker S.P., Wachs T.D., Grantham¬Mcgregor S., Black M.M., Nelson C.A., Huffman S.L., Richter, L. (2018). Inequality in early childhood: Risk and protective factors for early child development. The Lancet. 378 р.

10. Lawson A.E. (2018). The development and validation of a classroom test of formal reasoning. Journal of Research in Science Teaching. Р. 11-24

11. Kellogg R.T. (2020). Reasoning and Decision Making. Fundamentals of Cognitive Psychology. Р. 313-344

12. Moshman D. (2018). Epistemic domains of reasoning. In Markovits H. (Ed.), The Developmental Psychology of Reasoning and Decision-Making. P. 115-129