ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ НЕГІЗІНДЕГІ ЖҮЙЕЛЕР: МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН САЛДАРЫ

Бұл мақалада Қазақстандағы педагогикалық білім берудегі жасанды интеллекттің (ЖИ) өсіп келе жатқан рөлі егжей-тегжейлі қарастырылады. Жергілікті оқытушылармен және технология сарапшыларымен жүргізілген ауқымды зерттеулер мен сұхбаттардың арқасында біз жасанды интеллект құралдарын қолданудың салдары мен мүмкіндіктерін зерттейміз. Біздің талдауымыз жасанды интеллектке негізделген бұл жүйелердің педагогикалық тәжірибені қалай өзгертетінін, оқытуды жекелендіруге ықпал ететінін және оқытушылар мен студенттер арасындағы қарым-қатынас динамикасын жақсартатынын көрсетеді. Мақалада сондай-ақ деректердің құпиялылығы, этикалық дилеммалар және педагогтардың цифрлық сауаттылығына деген сыни қажеттілік сияқты жасанды интеллект технологияларын енгізу кезінде қазақстандық білім беру секторының алдында тұрған өзекті мәселелерге баса назар аударылады.

Мақалада сонымен қатар интеллект интеграциясы мұғалімдерді даярлау модельдерінде парадигманы өзгертуді қажет ететіндігі атап көрсетілген: дәстүрлі педагогикалық әдістерден технологиялық тұрғыдан жетілдірілгенге дейін. Біз Қазақстандағы жағдайды қарастырамыз, білім берудің цифрлық трансформациясына бірегей жолын құжаттай отырып және жасанды интеллект осы елдің ерекше білім беру міндеттерін қалай шеше алатынын және жасанды интеллекттің дамуына әртүрлі үлестерін зерттей отырып, біз студенттер мен оқытушыларға жасанды интеллекттің және этикаға бағытталған оқу бағдарламалары мен біліктілікті арттыру арқылы жасанды интеллект туралы білуге мүмкіндік беруіміз керек. Қазақстан жағдайында педагогикалық білім беруде жасанды интеллектті қолданудың көп қырлы әлеуеті мен қыр-сырын аша отырып, бұл мақала мүдделі тараптарға жасанды интеллектті оқытушыларды даярлау бағдарламаларына интеграциялау жөнінде негізделген шешімдер қабылдауға көмектеседі. Бұл ретте білім беру ұмтылыстарын цифрлық жетістіктермен үйлестіру қажеттігі атап өтіледі, бұл Қазақстанның технологиялық интеграцияланған білім беру болашағына жолдағы іргелі қадам болып табылады.

1. Zawacki-Richter O., Marín V.I., Bond M., Gouverneur F. (2019) Systematic review of research on artificial intelligence applications in higher education–where are the educators? International Journal of Educational Technology in Higher Education. №16 (1). 39 p.

2. Cope B., Kalantzis M., Searsmith D. (2020) Artificial intelligence for education: Knowledge and its assessment in AI-enabled learning ecologies. Educational Philosophy and Theory. P. 1–17

3. Luckin R., Cukurova M. (2019) Designing educational technologies in the age of AI: A learning sciencesdriven approach. British Journal of Educational Technology. №50 (6). Р. 2824-2838

4. Cukurova M., Luckin R. (2018) Measuring the impact of emerging technologies in education: A pragmatic approach. Springer, Cham. Р. 25-30

5. Seufert S., Guggemos J., Sailer M. (2020) Technology-related knowledge, skills, and attitudes of pre-and in-service teachers: The current situation and emerging trends. Computers in Human Behavior, P. 106-552

6. Holmes W., Bialik M., Fadel C. (2019) Artificial intelligence in education: Promises and Implications for Teaching and Learning. Center for Curriculum Redesign. P. 43-52

7. Bonk C.J., Wiley D.A. (2020) Preface: Reflections on the waves of emerging learning technologies. Educational Technology Research and Development. №68 (4). P. 1595–1612

8. Baker T., Smith L. (2019) Educ-AI-tion rebooted? Exploring the future of artificial intelligence in schools and colleges. Retrieved from Nesta Foundation website. P. 115-125

9. Aggarwal C.C. (2018) Neural networks and deep learning. Springer. 978 p.

10. Alenezi H.S., Faisal M.H. (2020) Utilizing crowdsourcing and machine learning in education: Literature review. Education and Information Technologies, P. 1-16

11. Chiu T.K., Meng H., Chai C.S., King I., Wong S., & Yam Y. (2021) Creation and evaluation of a pretertiary artificial intelligence (AI) curriculum. IEEE Transactions on Education. №65 (1). P. 30-39

12. Roll I., Wylie R. (2016) Evolution and revolution in artificial intelligence in education. International Journal of Artificial Intelligence in Education. №26 (2). P. 582–599

13. Langran E., Searson M., Knezek G., Christensen R. (2020) AI in Teacher Education. In Society for Information Technology & Teacher Education International Conference Association for the Advancement of Computing in Education (AACE). P.735–740

14. Жиенбаева С., Жумабекова Ф., Керимбаева Р., Салимбаева С., Тайтелиева Л., Булшекбаева А. Подготовка специалистов дошкольного образования к инновационной деятельности в дошкольных организациях. Всемирный журнал по образовательным технологиям: актуальные вопросы. №14 (3). — 2022. — С. 619-629

15. Hao K. (2019) China has started a grand experiment in AI education. It could reshape how the world learns. MIT Technology Review. №123 (1). P.35-40

16. Мамытбаева З., Кякбаева У., Азимбаева Д., Керимбаева Р., Сарыбекова З., Дауренбеков К. Формирование исследовательской компетентности будущих педагогов-воспитателей на основе технологии проектного обучения. Всемирный журнал по образовательным технологиям: актуальные вопросы. — №14 (3). — 2022. — С. 927-939

17. Luan H., Geczy P., Lai H., Gobert J., Yang S.J., Ogata H., Tsai C.C. (2020) Challenges and future directions of big data and artificial intelligence in education. Frontiers in psychology. №11. P. 580-820

18. Selwyn N. (2019) Should robots replace teachers?: AI and the future of education. John Wiley & Sons. P. 98-115

19. Kim J., Merrill K., Xu K., Sellnow D.D. (2020) My teacher is a machine: Understanding students’ perceptions of AI teaching assistants in online education. International Journal of Human–Computer Interaction. №36 (20). P. 1902-1911