ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҒЫЛЫМИ СЫЙЫМДЫ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ӘЛЕУЕТІНІҢ ҚАЛЫПТАСУ ЖАҒДАЙЫН БАҒАЛАУ

Мақалада қазіргі кездегі ғылыми сыйымды экономиканың еліміздегі әлеуетінің деңгейі бағаланған. Ғылыми сыйымды экономика ұғымы зерделенген және нақтыланған. Қазақстанның тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз етудегі ғылыми сыйымды және білім экономикасын жетілдірудің өзектілігі дәлелденген. Ғылыми сыйымды және білім экономикасының мәні мен экономикалық дамудағы маңызын анықтау үшін қазақстандық және шетелдік авторлардың еңбектері мен көзқарастарына шолу жасалған. Жаһандық білім экономикасының дамуы рейтингтеріндегі Қазақстанның орны зерделенген. Еліміздегі ғылыми сыйымды экономиканың әлеуеті мен дамуының деңгейін анықтау үшін макроэкономикалық көрсеткіштер жүйеленген. Білім экономикасын және ғылыми сыйымды экономиканы бағалаудың әдістемесі мен әдістерін қалыптастыру үшін ғалымдардың еңбектері зерделенген. Негізгі көрсеткіштер талданып, дамудың қазіргі жағдайына бағалау жүргізілген. Бағалау нәтижелері арқылы ғылыми сыйымды экономиканы қалыптастырудың негізгі мәселелері анықталған. Осы мәселелерді ғылыми және практикалық тұрғыда шешу жолдары ұсынылған. Сонымен бірге, еліміздегі ғылыми әлеуетті қолдану бойынша экономиканың негізгі салалары көрсетілген. Салалардағы ғылыми сыйымдылықтың артуы бойынша мысалдар келтірілген. Бағалау нәтижелеріне талқылау жүргізіліп, ғылыми әлеуетті арттыру және ғылыми сыйымды экономиканы тиімді қалыптастыру бойынша қосымша ұсыныстар жасалған.

1. А.С. Жупарова, Г.С. Исатаева, А.А. Нусюпаева. Наукоемкая экономика: аналитический обзор литературы. Вестник РУДН. Серия: Экономика. Том 28. №.4. 2020. С. 713–727. [Электронный ресурс] — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/naukoemkaya-ekonomika-analiticheskiy-obzor-literatury (дата обращения: 10.06.2024)

2. Torebekova Z., Urazymbetov B. (2024) Challenges with transition to a research-based economy in Kazakhstan. VESTNIK KazUTB. № 1(22). P. 349-356 Available at: — URL: https://vestnik.kaztbu. edu.kz/index.php/kazutb/article/view/290/153 (accessed: 10.06.2024)

3. О состоянии и направлениях развития науки в Республике Казахстан по итогам 2020-2022 годов / Кашкинбеков А.К., Пономарева Н.И., Козбагарова Г.А., Беляева Г.Н., Морозов А.А. [под редакцией А.К. Кашкинбекова]. Аналит. докл. Алматы: НЦГНТЭ. — 2023. — 126 с.

4. Днишев Ф.М., Альжанова Ф.Г.Андреева Г.М. Прогнозные сценарии развития наукоемкой экономики в Казахстане. Научный журнал НИУ ИТМО. Серия Экономика и экологический менеджмент. — №2. — 2021. — С. 3-8.

5. Кузюра А.В. Понятие «Экономики знаний», ее основные черты и последствия. Экономика: вчера, сегодня, завтра. — Том 12. — № 5А. — 2022. — С. 21-28.

6. Koster F. Organizations in the knowledge economy. An investigation of knowledge-intensive work practices across 28 European countries. Journal of Advances in Management Research.Vol. 20. №1. 2023. P. 140-159

7. Gajendrakar P., Vaidya D. (2024). Knowledge Economy Definition. Electronic journal: Knowledge Economy. – January. Available at: — URL: https://www.wallstreetmojo.com/knowledge-economy/ (accessed: 20.05.2024)

8. Hayes A. (2021) What Is the Knowledge Economy? Definition, Criteria, and Example. Electronic journal Investopedia. January 22. Available at: — URL: https://www.investopedia.com/terms/k/knowledgeeconomy.asp#citation-5 (accessed: 20.05.2024)

9. Qasim A. What is Knowledge Economy? Electronic journal Teachfloor. - May 20, 2022. Available at: — URL: https://www.teachfloor.com/blog/what-is-knowledge-economy (accessed: 20.05.2024)

10. Martin M. (2022) What is the Knowledge Economy (and Why Should you Care)? Electronic journal: business. March 11. Available at: — URL: https://www.thinkific.com/blog/what-is-the-knowledge-economy/ (accessed: 20.05.2024)

11. Dowsett B. Essential Metrics for R&D Performance & ROI. Electronic journal: R&D Tax Credits Portal. 2023. Available at: — URL: https://www.taxcloud.co.uk/blog/2023/essential-metrics-for-rd-performance--roi (accessed: 20.05.2024)

12. Білім экономикасының индексі бойынша әлем елдерінің рейтингі. [Электрондық ресурс] — URL: https://gtmarket.ru/ratings/knowledge-economy-index (қаралу уақыты: 12.02.2024)

13. Высокотехнологичный и наукоемкий сектор национальной экономики: состояние и перспективы развития / под ред. С.В. Шлычкова. — Минск: ГУ «БелИСА». — 2022. — 52 с.

14. Tai-An Chung & Chun-Yao Tseng (2019). The knowledge intensity and the economic performance in Taiwan’s knowledge intensity business services, Economic Research-Ekonomska Istraživanja. Vol. 32:1. P. 797-817

15. Ұлттық статистика бюросы Қазақстан Республикасы стратегиялық жоспарлау және реформалау агенттігі. [Электрондық ресурс] — URL: https://stat.gov.kz/industries/social-statistics/stat-edu-science-inno/ (қаралу уақыты: 20.02.2024)