ЖОҒАРЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ МЕДИАМӘДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Мақала ақпарат құралдарының жалпы адам өміріндегі маңыздылығын; яғни жасөспірімдердің медиамәдениетін қалыптастырудың педагогикалық-психологиялық аспектілерін талдауға арналады. Қазіргі кезде өміріміздің барлығын білім; ғылым және де адамдар арасындағы қарым-қатынас; оқу; білім; бәрін ақпарат көздерінсіз елестеу мүмкін емес. Мақала мақсаты - жоғары сынып оқушыларының бойында медиамәдениетті дамытудың маңызды факторы іскерлігі; дағдысы негізінде жаңа цифрлық технологияларды меңгеруді зерттеу болып табылады. Сондықтан ғылыми мақалада контент-талдау; сараптамалық бағалау; құжаттарды жинақтау әдістері қоланған. Демек; медиамәдениет адамның тұрмыс- тіршілігінде ғана емес; оның рухани өмірінде қоғамдық пікірдің қалыптасуына өзіндік әсерін тигізетін болса; онда адамзат медиамәдениет аясында өмір сүргендіктен; оның әсеріне түсе келе тұлғалық дамуына жол ашылып; белгілі бір өлшемде дами түседі. Мақаланың зерттеу міндеттері жоғары сынып оқушыларын цифрлық сауаттылығын дамытуға бағытталған. Қазіргі кезде цифрлық технолдогияларды меңгерген және заманауи өзгерістерге тез бейімделетін мектеп оқушылары ақпарат құралдарын белсенді қолданушылар болып табылады. Бүгінгі жастардың интеллектуалдық; шапшаңдық деңгейі өте жоғары және олар «Z» ұрпақтарының өкілі ретінде танылған; яғни ақпаратты тез меңгерген; цифрлық жағдайларға тез бейімделетін; тұлғааралық инновациялық қабілетке ие; жаңа әсерлерге кедергісіз икемделіп; бәсекеге қабілеті жоғары болып табылады. Жаңа цифрлық технологиялардың кемшіліктері де бар; дегенмен сол ақпарат құралдарын дұрыс қолдана білсек; ол рухани өмірімізді байыта түсері анық. Нетижесінде сөйлеу мәдениеті; өзін өзі ұстау мәдениеті; сыртқы сипаты мен мінез құлық мәдениеті; шығармашылық ойлау жоғары тұлғаның қалыптасуына негіз болады. Сондықтан цифрлық мәдениетті ұрпақ тәрбиесіне дұрыс пайдалануымыздың педагогикалық-психологиялық аспектілері ғылыми мақала мазмұнында жан-жақты талданады.

1. Шиллер Г. Манипуляторы сознанием / Пер.с англ.: Науч.ред. Я.Н.Засурский. – Москва; 2021. – 302 с.

2. Лебон Г. Психология народов и масс. – Москва; 2020; – 228 с.

3. Зиновьев А.А. Глобальный человейник. Избранные произведения. – Москва; 2021. – 368 с.

4. Ержанова А.М. Массовые коммуникация и их влияние на глобальные трансформации культуры:Дисс.докт. филос. наук: 24.00.01. – Алматы; 2010. – 257 с.

5. Ахметова Л.С.; Веревкин Т.Ю.; и др. Медиаобразование в Казахстане: учебно метод.пособие. – Алматы: Қазақ университеті; 2013. – 254 c.

6. Баймухамбетов А.Э. Тенденции современной медиаглобализации с условиях идентичности казахстанских СМИ: Дис.акад.д-ра философии (PhD). Специальность: 6D020100 – философия. – Алматы; 2009. – 156 c.

7. Масанов Е.Ж. Медиамәдениеттегі адам мәселесі. Философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. 6D020100 – философия; мәдени антропология мамандығы. – Алматы; 2012. – 170 б.

8. Сейтказы П.Б. Болашақ мұғалімдерді бұқаралық ақпарат құралдары арқылы тәрбие үрдісіне дайындаудың ғылыми-теориялық негіздері: пед.ғыл.докт. ...дисс.: 13.00.08. – Алматы; 2009. – 284 б.

9. Ташетов А.А. Болашақ педагог-психологтардың сыни ойлауын дамытуда медиа-ресурстарды пайдаланудың ғылыми-тәжірибелік негіздері. Философия докторы (PhD) дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. 6D010300 – Педагогика және психология мамандығы. – Алматы; 2017. – 162 б.

10. Бораев В.; Коваленко А. Культура и массовая коммуникация. – Москва; 2022. – 290 с.

11. Степин В.С. Теоретическое знание. – Москва; 2023. – 744 с.

12. Миронов В.В. Трансформация культуры в пространстве глобальной коммуникации // Гуманитарий России. – 2022. №1. – С. 101-120.

13. Real M. Exploring Media Culture: A Guide (Thousand Oaks; Calif; London and New Delhi: Sage). – 2022. -311p.

14. Кириллова Н.Б. Медиакультура: от модерна к постмодерну. – Москва; 2020. – 448 с.

15. Ержанова А.М.; Нуржанов Б.Г. Культура; коммуникации; медиа. – Алматы; 2021. – 256 с.

16. Нуртазина Р.А. Современные массовые коммуникации в условиях глобализации. – Астана; 2020. – 348 с.

17. Сартаева Р.С. Информационно-коммуникативное пространство постиндустриальной цивилизации //Мир человека. Философский и общественно-гуманитарный журнал. – 2023. - №1 (55). – С.114-126.