ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ СЫЙЛЫҚ СЕРТИФИКАТТАРЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ КЕЙБІР АСПЕКТІЛЕРІ

Мақала Қазақстан Республикасындағы сыйлық сертификаттарын құқықтық реттеуді зерттеуге арналған. Мақала мақсаты қазақстандық заңнамада сыйлық сертификаттарының нақты нормативтік анықтамасының болмауына байланысты құқықтық аспектілерді, сондай-ақ олардың құқықтық табиғатын иеленушінің тауар немесе қызмет алу құқығын куәландыратын жазбаша құжат ретіндегі құқықтық табиғатын қарау болып табылады. Сертификаттарды пайдалану тәжірибесі мен азаматтық заңнаманың ережелері арасындағы қайшылықтарға баса назар аударылады. Атап айтқанда, бөлшек саудада сатып алу-сату ережелерін және алдын ала келісімдерді қолдану мүмкіндіктері талданады.

Зерттеудің әдіснамалық негізі салыстырмалы құқықтық талдауды, қазақстандық және халықаралық актілерді құқықтық талдауды, сондай-ақ сертификаттарды пайдалану тәжірибесін эмпирикалық зерттеуді қамтиды. Канада мен АҚШ заңнамасының мысалдары кейбір провинциялар мен  штаттардағы сыйлық сертификаттарының жарамдылық мерзіміне тыйым салуды қоса, үлкен реттеуді көрсетеді.

Мақалада Қазақстанда сыйлық сертификатының заңнамалық анықтамасының жоқтығы, пайдаланылмаған сертификаттар үшін қаражатты қайтару кезінде тұтынушылардың құқықтарының шектелуі және олардың пайдаланылуын бақылаудың жеткіліксіздігі негізгі проблемаларға тоқталған. Ол сондай-ақ қосымша құқықтық реттеу тетіктерін талап ететін электрондық коммерция үлесінің артуы жағдайында электрондық сыйлық сертификаттарының өсіп келе жатқан рөлін көрсетеді.

Мақалада заңнаманы жетілдіру, оның ішінде сертификаттарды беруге міндетті талаптарды енгізу, оларды пайдалану кезінде тұтынушылардың құқықтарын қорғау, қолданылу мерзімін шектеуге тыйым салу бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар жазылған. Бұл сыйлық сертификаты нарығындағы ашықтықты қамтамасыз етеді, заңды тәуекелдерді азайтады және тұтынушылардың сенімін нығайтады. Бұл жұмыс азаматтық құқық  және электрондық коммерциямен айналысатын  заңгерлерді, зерттеушілерді және кәсіпкерлерді қызықтырады.

1. Гражданский кодекс Республики Казахстан (Особенная часть) от 1 июля 1999 года № 409-I (с изменениями и дополнениями по состоянию на 09.09.2024 г.) [Электронный ресурс] - URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K990000409_ (дата обращения: 20.10.2024)

2. Ответ Министра торговли и интеграции РК от 4 августа 2020 года на вопрос от 30 июля 2020 года № 632055 (dialog.egov.kz) «О праве потребителя на возврат не использованного подарочного сертификат» // Информационная система «ПАРАГРАФ». [Электронный ресурс] - URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=39860840 (дата обращения: 21.09.2023)

3. Гражданский кодекс Украины // Законодательство стран СНГ. [Электронный ресурс] - URL: https://base.spinform.ru/show_doc.fwx?rgn=8896 (дата обращения: 30.09.2023)Статистика внутренней торговли, об электронной коммерции в Республике Казахстан 2023 г. // Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс] - URL: https://stat.gov.kz/ru/industries/economy/local-market/publications/158432/ (дата обращения: 25.06.2024)

4. Телелюхина, Д. А. Проблемы правового регулирования оборота подарочных сертификатов и подарочных карт — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — № 46.1 (232.1).—2018. — С. 79-81. [Электронный ресурс] — URL: https://moluch.ru/archive/232/54010/ (дата обращения: 21.09.2023)

5. Подарочные сертификаты для бизнеса: как правильно оформлять, продавать и рекламировать // Сервис для увеличения прибыли и количества записей. [Электронный ресурс] - URL: https://www.yclients.com/journal/kak-ispolzovat-podarochny-sertificaty (дата обращения: 12.08.2024)

6. Consumer Protection Act от 2002. [Электронный ресурс] URL: https://www.ontario.ca/laws/statute/02c30/v16?search=consumer+protection#act-verion. (дата обращения: 12.08.2024)

7. Ontario Ministry of Consumer Services, Gift Cards – Frequently Asked Questions (2008) at 16 February 2010. [Электронный ресурс] - URL: https://treasury.gov.au/sites/default/files/2019-03/047JonesNicky.pdf (дата обращения: 12.08.2024)

8. General Regulation – Gift Cards Act, New Brunswick Regulation 2008-152, Gift Cards Act 2008 (New Brunswick) reg 3. [Электронный ресурс] - URL: https://laws.gnb.ca/en/document/ar/2008-152 (дата обращения: 20.09.2024)

9. The USA National Conference of State Legislatures provides a useful summary of each state’s gift card legislation, Gift Cards and Gift Certificates Statutes and Recent Legislation at 7 September 2009. [Электронный ресурс] - URL:https://www.ncsl.org/financial-services/gift-cards-and-gift-certificates-statutes-and-legislation (дата обращения: 16.07.2024)

10. Credit Card Accountability Responsibility and Disclosure Act 2009 (US) s 401. [Электронный ресурс] - URL:https://www.ftc.gov/legal-library/browse/statutes/credit-card-accountability-responsibility-disclosure-act- 2009-credit-card-act (дата обращения: 18.08.2024)

11. Nicky jones/Gift vouchers and expiry dates: when the gift stops giving // QUT Law Review. [Электронный ресурс] - URL: https://lr.law.qut.edu.au/article/download/29/28/29-1-58-1-10-20120516.pdf (дата обращения: 15.11.2024)