ЖАҺАНДАНУ ҮДЕРІСІНІҢ ҚАЗАҚСТАННЫҢ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНЕ ТИГІЗГЕН ӘСЕРІ ТУРАЛЫ ӘДЕБИ ШОЛУ

Жаһандану үдерісі қазіргі уақытта барлық салаларға енген тоқтаусыз құбылыс. Соның бір айқын таралған саласы білім саласы екені сөзсіз. Мақала Қазақстанның білім беру жүйесіне жаһандану үдерісінің әкелген әсерін, өткені мен бүгінгісіне назар аудара отырып, талқылайды.
Адами капиталды қалыптастыру Қазақстан үшін өзекті мәселелердің қатарынан екендігі ел үшін маңызды бірқатар құжаттамаларда аталған болатын. Адами капиталды жетілдіруде білім жүйесінде жасалған қадамдар талқыланып, осы турасында Назарбаев зияткерлік мектептері мысал ретінде алынады. Өз уақытында осы мектептер желісі негізінде орта білім жүйесіне жаңа концептілер таныстырылған болатын. Білім беру саласы заман талабына сай сын тұрғысынан ойлау, АКТ сауаттылығы, тілдерді жетік меңгеру, коммуникациялық және коллаборативті (бірлесе жұмыс жасау) жұмыс жасау және тағы да басқа дағдылардың жетілуіне баса назар аударады. Шетелдік авторлар мұндай жаңа концептілердің көптеген елдердің өз білім беру жүйелеріне енгізулерін және мұндай құбылыстың аса жиілікпен кездесетініне күдікпен қарайтынын байқауға болады.
Басқа мемлекеттерден алынған «үздік тәжірибелердің» отандық білім беру жүйесінде орын табуы және осы тақырыпқа қатысты зерттеушілердің сыни пікірлері нақты алынған мысалдар негізінде талданады. Мақала тақырыпқа байланысты жазылған зерттеулерге назар аудара отырып, Қазақстанның білім жүйесіне келген өзгерістердің оң немесе бұрыс әсер бергендігіне талдау жасайды.

1. Ball S. J. The Education debate, 2nd edition. The policy press, 2013. p.31.

2. Bridges D. Educational reform and internationalisation. The case of School reform in Kazakhstan (ed). Cambridge: Cambridge University Press, 2014.

3. Burkhalter N. and Shegebayev R.M. Critical thinking as culture: Teaching post-Soviet teachers in Kazakhstan, International Review of Education, 58(1), 17 March 2012, pp.6-8.

4. Coulby D. and Zambeta E. ‘Globalization and nationalism in education’(ed). Oxon: Routledge (World Yearbook of education 2005), p.2.

5. DeYoung A.J. and Nadirbekyzy B. ‘Redefining schooling and community in post‐Soviet Kazakhstan’, Journal of Education Policy, 1997, 12(1-2), pp. 71-78. doi:10.1080/0268093970120111

6. Government of the Republic of Kazakhstan (Prime Minister of the Republic of Kazakhstan), State Program on Language Development and Functioning in the Republic of Kazakhstan for 2011-2019, 2 July 2018 Available at: https://egov.kz/cms/ru/law/list/P1800000401 7 Malakhasyan E.G. ‘Osnovnye aspekty obnovlennogo soderzhaniya srednego obrazovaniya Respubliki Kazahstan’ ‘Main aspects of updated secondary education content of Republic of Kazakhstan’, Otkrutaya shkola, 2016, 6(157) http://www.open-school.kz/glavstr/tema_nomera/tema_nomera_157_1.htm

7. Nazarbayev N. ‘Kazakhstan 2050 Strategy: New Political Course of the Established State’. Annual State of the Nation Address. Astana, December 2012. http://www.akorda.kz/en/addresses/addresses_of_president/address-by-the-president-of-the-republic-of-kazakhstan-leader-of-the-nation-nnazarbayev-strategy-kazakhstan-2050-new-political-course-of-the-established-state

8. Nazarbayev N. ‘Speech of the President of the Republic of Kazakhstan at the Forum of the Bolashak Programme’s Scholars’. 30 January, 2008.

9. Nazarbayev N. The Strategic Plan for Development of the Republic of Kazakhstan until the year 2020 Decree of the President of the RK No.922, 2010. http://www.akorda.kz/en/official_documents/strategies_and_programs

10. OECD PISA 2006 science competencies for tomorrow’s world, executive summary. Paris: OECD, 2007, p.16. Accessed in February 18, 2020 https://www.oecd-ilibrary.org/education/pisa-2006_9789264040014-en

11. Ozga J., Seddon T., and Popkewitz S.T. ‘Education research and Policy’(ed). Oxon: Routledge (World Yearbook of Education 2006), pp.5-6.

12. Slogans and missions of network of NIS schools, atr.nis.edu.kz

13. Spring J. Globalization of Education. An Introduction. 2nd edition. New York: Routledge, 2015

14. Steiner-Khamsi G., Waldow F., Seddon T., Ozga J., Zanten v.A., (2012) ‘Policy Borrowing and Lending in Education’. Oxon: Routledge (World Yearbook of Education 2012) p.3.

15. Suárez-Orozco M.M. and Qin-Hilliard D.B. Globalization: Culture and education in the new millennium. California: University of California Press, 2004.

16. Townsend T. and Bates R. ‘Handbook of Teacher education: Globalization, standards and professionalism in times of change’(ed). The Netherlands: Springer, 2007. p.4.

17. Yakavets N. ‘Negotiating the principles and practice of school leadership: the Kazakhstan experience’, Educational Management Administration and Leadership, 2016, 45(3), pp. 445-465. doi:10.1177/1741143216628537.