АТЫРАУ ОБЛЫСЫ ХАЛҚЫНЫҢ СОҒЫС ЖЫЛДАРЫНДАҒЫ КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРІ (МҰРАҒАТ МАТЕРИАЛДАРЫНДАҒЫ ФАКТІЛЕР)

Мақалада Қазақстан тарихында қасіретке айналған екінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы қарапайым қазақ халқының тұрмысы, соның ішіндегі Атырау облысы халқының тылдағы ерлігі, әйелдер мен балалардың соғыста жеңіске жету жолында қосқан үлесі баяндалады. Соғыстың маңызды тарихи оқиғалары зерттеліп, соғыс тарихы мен майдангерлердің ерлігі жан-жақты зерттелгеніне қарамастан әлі де ақтаңдақтары көп. Солардың бірі тылдағы ауыл адамдарының соғыс жағдайындағы күнделікті өмірі мен олардың жеңіске жету жолындағы жасаған еңбектері тасада қалып қойып келді. Мақаланың мақсаты ХХ ғасырдың 40-шы жылдары елдегі еңбекші халықтың жағдайын, елжандылығын, соғысқа қажеттілікті қамтамасыз етудегі жанкешті еңбегін, олардың еңбегінің бағалануын ауызша тарих арқылы жинақталған дереккөздерімен көрсету болып табылады. Деректер тылдағы тұрғындардың әлеуметтік жағдайының қиындығына қарамастан ынта-жігері мықтылығының арқасында мойымай, жеңіске үлесін қосқанын дәлелдейді. Кәсіпшілшіктерде қызмет еткен жұмысшылардың уақытпен санаспай қызмет етуі жеңіске деген табандылықты байқатты. Басшылық тарапынан түрлі марапат пен «көшпелі қызыл ту» сынды еңбекке ынталандыру жарыстары да өз нәтижесін берді.

1. Бердыгожин Л.Б. Қазақстанның мұнай-газ саласы: кадрлық әлеует. — Алматы. — 2012. — 268 б.

2. Мұқтар Ә. Қазақ мұнайының тарихы. — Атырау. — 2004. — 188 б.

3. Айсфельд А. Депортация, спецпоселения, трудовая армия. — Алматы. — 2003. — 286 с.

4. Алдажуманов К.С., Алдажуманов Е.К. Депортация народов – преступление тоталитарного режима. — Алматы. — 2000. — 256 с.

5. Асылбеков М.Х., Галиев А.Б. Социально-демографические процессы в Казахстане (1917-1980). — Алма-Ата: Ғылым. — 1991. — 185 с.

6. Алексеенко А.Н. Население Казахстана 1920-1990 г.г. — Алматы: Ғылым. — 1993. — 125 с.

7. Мобилизовать немцев в рабочие колонны И.Сталин. 1940-е годы. — М. — 1998. — 420 с.

8. Қожақов Ө. Қызылордаға қоныс ауған халықтар тағдыры. Ақиқат. — №12. — 1997. — Б.15-18.

9. Атырау Облыстық Мемлекеттік Мұрағат Қоры № 1, Тізім-1, іс-754, парақ-60

10. Хамидуллина Д. Қазақстандағы «Арнайы контингенттің» күнделікті өмірі (ХХ ғасырдың 30-50 жж) доктор. дисс. — Алматы. — 2014. — 66 б.

11. Атырау Облыстық Мемлекеттік Мұрағат Қоры № 1, К 1, Т 1, и 556, п 132

12. Атырау Облыстық Мемлекеттік Мұрағат Қоры № 1, к 1. t 1, i 568, п 28

13. Атырау Облыстық Мемлекеттік Мұрағат Қоры № 1, К 536, Т 1, и 35, б 5

14. Атырау Облыстық Мемлекеттік Мұрағат Қоры № 1, тізім-1, i 2, п 41

15. Социалистік Құрылыс Газеті. 1944 жылғы 14 маусым. № 118 (3203) б. 1

16. Социалистік Құрылыс Газеті . 1944 жылғы 30 мамыр. 1944 № 107 (3192) б. 2