АЗАМАТТЫҚ ЗАҢНАМАДА МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДЕ ТЕРМИНДЕРДІ ҚОЛДАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ (ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АЗАМАТТЫҚ КОДЕКСІНІҢ МӘТІНІ БОЙЫНША (ЕРЕКШЕ БӨЛІМ)

Мақалада Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (Ерекше бөлігі) мәтіндеріне мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізілген лингвистикалық сараптаманың нәтижелері жинақталады. Мақала мақсаты

«Құқықтық актілер туралы» ҚР Заңының 24-бабының 3-бөлігіне сәйкес нормативтік құқықтық актілер мәтіндерінің түпнұсқалығын қамтамасыз етуді қазақ және орыс тілдерінде қамтамасыз етуді іске асыру бойынша ҚР Азаматтық Кодексінің (Ерекше бөлігінің) екі тілдегі мәтіндеріне салыстырмалы линвистикалық- құқықтық сараптама жүргізу арқылы заң терминдерінің аудармасындағы сәйкессіздіктерді анықтау, терминологияның дұрыс аудармасын ұсыну болып табылады. Сараптама нәтижелері «Қазақ тіліндегі заң терминдерінің бірыңғай сөздігін» жасауға мүмкіндік береді. Заң терминдерінің көпшілігі ағылшын, француз, латын тілдерінен енгізілген, сондықтан бүкіл әлемде өзгеріссіз қолданылады.

Осыған байланысты, автор ұлттық заңнамада шет тілінен енгізілген заңды терминдерді қазақ тіліне аудармай-ақ түпнұсқа түрде қолдану туралы пікірін білдіреді. Халықаралық құқық терминдері аударылған жағдайда оның мағынасы дәл сәйкес келмейді, екінші жағынан, әртүрлі ұқсас сөздерді қолдану арқылы біз заңның сапасын жоғалтамыз деген ой айтылады. Қорытындыда азаматтық заңнамадағы заңды терминдердің дұрыс аударылуын қамтамасыз ету үшін оларды біріздендіру, стандарттау қажет деген ұсыныс беріледі.

1. About legal acts. Law of the Republic of Kazakhstan dated April 6, 2016 No. 480-V kr. Available at: — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1600000480 (accessed: 25.01.2023)

2. Suleimenov M.K. How the Civil Code of the Republic of Kazakhstan was developed. Available at: — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1600000480 (accessed: 25.01.2023)

3. Civil Code of the Republic of Kazakhstan (special part). Code of the Republic of Kazakhstan dated July 1.1999 No. 409. Available at: — URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/ (accessed: 25.01.2023)

4. Musabayev G.G. (2018) Russian-Kazakh dictionary. «What's The Matter?». Almaty. Vol. 1. p. 574

5. Russian-Kazakh slovar. Available at: — URL: https://sozdik.kz/ru/dictionary/translate/ru/kk (accessed: 25.01.2023)

6. Akhmetzhanova T. (2019) When Will the legal language become Kazakh? Law newspaper. №148. 4 p.

7. Akylbekova G.K. Some issues of scientific linguistic expertise. Available at: — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ylymi-lingvistikaly-saraptama-zh-rgizudi-keybir-m-seleleri/viewer (accessed: 25.01.2023)

8. Asylbayev M.B. Some problems encountered in the translation of legislative acts. Available at: — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/za-namaly-aktilerdi-audaruda-y-kezdesetin-keybir-m-seleler/viewer (accessed: 25.01.2023)

9. Safuani E.S. Some problems of the language of the normative act. Available at: — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/normativtik-akt-tilini-keybir-m-seleleri/viewer (accessed: 24.01.2023)

10. Kurmanbayuly Sh. (2022) Development of the fund of terms of the legal language is the task of lawyers and linguists. legal newspaper. №141 (2149). 6 p.

11. Kurmanbayuly Sh. (2016) Term Studies. Training manual. Astana. 244 p.

12. Abdreeva M.A. on improving the language of legislative acts. Available at: — URL: https://cyberleninka.ru/article/n/za-namaly-aktiler-tilin-zhetildiru-turaly/viewer (accessed: 22.01.2023)