ХХ ғасырдың соңғы онжылдығында қырғи-қабақ соғыстың аяқталуымен байланысты саяси процестер, орасан зор экологиялық қауіптер, экономикалық өзара тәуелділіктің күшеюі «жаһандану» құбылысын тек экономикалық емес, сонымен бірге саяси, тарихи, географиялық және мәдени сипаты. Мақалада жаһандану дәуіріндегі Орталық Азиядағы интеграциялық үдерістер талданады. Орталық Азиядағы қоғамдық өмірдің интеграциялануы, интернационалдануы және бірігуі мемлекеттердің ұлттық және мемлекеттік қауіпсіздікті нығайту қажеттілігінен туындайтын халықаралық қатынастар жүйесіндегі жаңа бағыт болып табылады.

Әлемдік саясат пен жаһандық қатынастардың процестері үнемі өзгеріп отырады. Бұл жүйеде әрбір мемлекет өз орнын алуға тырысады. Адамзаттың жалпы дамуы дамудың жалпы заңдылықтары мен тенденцияларын жасайды, оны барлық мемлекеттер сөзсіз ескереді. Әлемдік саясат – көпқабатты және көпжақты құбылыс. Өйткені оның тиімділігі жаһандық өзгерістер мен жаңа құбылыстардың пайда болуымен байланысты. Әлемдік саясаттың мақсаты – жаһандық мәселелерді ортақ шешу және олардың арасындағы бейбітшілік пен келісімді сақтау үшін мемлекеттерді ұйымдастыру. Жаһандық мәселелерді шешуге бағытталған үстем державалар мен трансұлттық корпорациялардың іс-әрекеттерін әртараптандыру. Дүниежүзілік саясаттың түпкілікті, тікелей міндеті – адамның өмір сүруіне жағдай жасау арқылы адамзаттың аман қалуын қамтамасыз ету. Қазіргі уақытта жетекші әлемдік державалардың саяси элитасы әлемдік саясат мәселелерін шешпейінше, кез келген мемлекеттің болашағы жоқ екенін түсінеді. Тең және тиімді қарым-қатынас орнату үшін сыртқы саясатын жаһандық қатынастарға ауыстырды.

Халықаралық қатынастардың заманауи жаңа жүйесінде Орталық Азия (ОА) өзінің геосаяси және геоэкономикалық ерекшеліктеріне байланысты әлемдік алпауыт державалардың назарын аударатын стратегиялық маңызды аймақ болып табылады. Бұл, ең алдымен, географиялық, экономикалық, ұлттық, тарихимәдени факторларға байланысты аймақтың геосаяси және геоэкономикалық ерекшеліктеріне байланысты.

Орталық Азия географиялық жағынан Батыс Еуропа мен Шығыс Азияның, солтүстігінде Ресейдің, оңтүстігінде ислам әлемінің қиылысында орналасқан. Сондықтан аймақтың стратегиялық маңызы бар.

Бұл мақалада 1954-1959 жылдары Ресей мен Қазақстандағы тың және тыңайған жерлерді игеру процесін осы заманғы әдіснамалық тұрғыдан талдауға әрекет жасалды. ХХ ғасырдың аграрлық тарихындағы осы ірі жаппай науқанды жүргізуде Ресей мен Қазақстанның бірлескен іс-әрекетінің проблемалары мен қиындықтарына, кемшіліктеріне және маңыздылығына ерекше назар аударылады. Бұл тақырыпты зерттеуде көптеген «ақтаңдақтар» және қарама-қайшы бағалау бар.

Ғылыми дискурстың мәні, атап айтқанда, тың игеру туралы шешім қабылдаудағы экономикалық және саяси факторлардың арақатынасы, оның ғылыми негізділігі, экономикалық тиімділігі және тың игеру науқанының әлеуметтік салдары, тың және тыңайған жерлерді игеру бойынша практикалық қызметтің жетістіктері мен кемшіліктеріндегі объективті және субъективті факторлардың арақатынасы сияқты мәселелер болып табылады. Авторлар осы құбылыстың өзіндік бағаларын келтіреді, талдау нәтижесінде оны әрі қарай зерттеудің практикалық маңыздылығы туралы қорытындыға келеді.

Зерттеудің мазмұны мен нәтижелері қарастырылып отырған кезеңде тың жерлерді игеру қажеттілігі, ең алдымен, объективті факторларға байланысты болды, бұл процестің белгілі бір алғышарттары болды, сондықтан төтенше шара болған жоқ және кең және қарқынды экономикалық әдістерді біріктіру арқылы жүзеге асырылды.

Тың игеру процесі экономикалық сипаттағы шаралармен шектелмей, орыс және қазақ ауылдарының бет-бейнесін түрлендіре отырып, әлеуметтік саланы да қамтыды. Тұтастай алғанда, жүргізілген тың игеру науқанының тиімділігі туралы айтуға болады, алайда бірқатар жағымсыз факторлар, негізінен субъективті факторлар да көрініс тапты.

Мақалада қазақ этногенезіндегі “Алаш”, “Эфталит” “Алан”, т.б. атаулар дың шығуы жаңа қырынан талданады. Маңғыстаулық зерттеуші С. Қондыбайдың қазақтың шығу тегіне қатысты этнонимдік атаулар туралы жаңаша пікірлері пәнаралық әдістер мен мифтік ұғымдар мен түсініктерді лингвистикалық талдау арқылы тұжырымдалады. Оның қазақ тарихының арғы кезеңінің евроазиялық және түркілік көне өркениеттермен байланыстылығы туралы пікірлері сараланады. С.Қондыбай “Алаш” аңыздарының мифтік болмысын ашып, ұлтымыздың алғашқы атауының түбі терең дәуірлермен сабақтастығын пәнаралық әдістермен дәлелдеуге тырысты. Пәнаралық тәсілді қолданған ол, жазба дәстүрі ұмытылған көшпелі қазақ халқының көне тарихының мифтік негізін ашып, лингвистикалық талдауға басты мән берді.

Қазақты құраған тайпалардың өздерінің аңыз-мифтерінде, этногенезінде сақтап қалған Алаш атауының матриархат кезеңімен байланыстылығын негіздейді.

С.Қондыбай Алаша ханның алапестігін секпілдікпен, яғни “күн тектілікпен” (солярный герой) байланыстырып, қазақтың түп атасы Алаш атауын арғы замандарда(мифтік кезеңде) адамзатқа өмір сүруді, қоғам құруды үйреткен тәңіриенің халық жадында сақталған аты екенін ғылыми түрде дәлелдеуге тырысты.

Адамзат өркениетінің ортақ бастаулары туралы гипотезаларды С.Қондыбай Пуруравас Айла мен Қалша Қадырдың ұқсастығы арқылы көрсетіп, протоқазақ бабалардың үндіарийлермен кездескенін, кейін үнді эпостары сюжеттеріне және қазақ мифтеріне негіз болған деген тұжырым жасайды.

“Алаш хан” немесе “Алаша хан” атауы ежелден бері ұрпақтан-ұрпаққа өтіп, халық аузында сіңіп кеткен идеомаға айналған, сондықтан оны протоқазақ этностары пайдаланған. Осыған орай, С. Қондыбай “Алаш” этнонимін “Қалаш”, “Қал” (матриархат дәуірі немесе арийлік кезең), “Жеті ал” (эфталит кезеңі), алан (І-ІV ғғ.), Алшын (ХІV-ХVІІ ғғ.) атауларымен байланыстырады.

Зерттеуші”Алшын”, “Алау”, “алан” этнонимдері Қара – Азау - Каспий теңіздері аралығындағы Хазар мен бұлғарлармен этникалық байланысты көрсетіп, орыс, осетин, адыг халықтары мен түркі халықтарының ортақ қайнарларының болғанын дәлелдейді. Оның Алшындардың түркі тумаластарынан ертеректе бөлініп, “қазақтықты” бағзы замандарда бастап, кейінгі түркілік мемлекеттердің этникалық құрылымына ықпалын негіздейді.

Бұл зерттеу Түркиядағы ағылшын тілі мұғалімдерінің оқыту үдерісінде шаршауының себептерін зерттеуге бағытталған. Бұл мақсатқа жету үшін сапалы зерттеу әдістемесі қолданылды. Осыған байланысты Түркиядағы ағылшын тілі мұғалімдерінің Facebook желісіндегі жазбаға жазған 102 пікірі сарапталды. Пікірлерді зерттегеннен кейін зерттеуші 7 қайталанатын тақырыпты тапты. Жиілігі бойынша олар: “Оқушылар, жүйе, мұғалім болу, ата-аналар, әріптестер, әкімшілер және басқалар”. Қызығушылығы аз және белсенді емес студенттер мұғалімдердің шаршауының негізгі себептерінің бірі болып табылады. Сыныптағы шу мұғалімдердің қуатын көп жұмсайды. Мұғалімнің шаршауының тағы бір маңызды себебі – оқушылардың дайындықсыз болуы.

Сондықтан мұғалімдер мұндай оқушыларға ағылшын тілін үйрету мүмкін емес деп есептейді. Бұл нәтижелер егжей-тегжейлі қарастырылды және талқылау бөлімінде әдебиеттердегі сәйкес зерттеулердің нәтижелерімен салыстырылды. Осыған байланысты ағылшын тілі пәнінің біліктілігін арттыратын және болашақ мұғалімдері үшін бірнеше маңызды ұсыныстар ұсынылды.

Әрбір адам қоғамда белгілі бір орын алады, демек, әрқашан қоршаған адамдармен қарымқатынаста болады. Қарым-қатынас арқылы адамда өзін және басқа адамдарды түсіну, олардың сезімдері мен әрекеттерін бағалау мүмкіндігі пайда болады, ал бұл өз кезегінде өмірде өз мүмкіндіктерін жүзеге асыру, қоғамда өз орнын табу мүмкіндігіне әкеледі. Сонымен қатар, қарым-қатынас - жеке тұлғаның қалыптасуының маңызды факторы, өзін-өзі тану мен бағалауға ұмтылған адам іс-әрекетінің басты түрлерінің бірі. Бала есейген сайын, оның қарым-қатынас жасау және айналасындағыларды бағалау қажеттілігі қоғаммен, оның моральдық және адамгершілік нормаларымен байланысты болады. Жасөспірімдерде ересектермен және құрдастарымен қарымқатынас жасауға, өзін-өзі тану және өзін-өзі бекітуге байланысты әлеуметтік себептер орын алады. Қарымқатынас баланың психикалық дамуында және тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына ерекше ықпал етеді. Қарымқатынас қажеттілігі туа біткен емес. Ол өмір барысында пайда болады және баланың қоршаған ортамен өмірлік тәжірибесінде қалыптасады. Мақалада қарым-қатынас теориясы қарастырылып, ғалымдардың еңбектеріне талдау жасалынады. Зерде бұзылысы бар жасөспірімдердің қарым-қатынас ерекшеліктері қарастырылған. Зерде бұзылыстары бар жасөспірімдердің қарым-қатынас дағдыларын зерттеу және дамыту бағдарламасы және оның тиімділігі сипатталған.

Мақалада мұғалімнің инновациялық іс-әрекетінің дайындықтарын дамыту мәні, оның ерекшеліктері мен құрылымдық компоненттері көрсетілген. Инновацияға қатысты әртүрлі тұжырымдамалық көзқарастар талданады және мұғалімнің инновациялық іс-әрекеті оның табиғаты, жеке қасиеттері, кәсіби дайындығы және рефлексия қабілеті мен шығармашылық белсенділігіне байланысты болатындығын зерттеумен негіздейді.

Мақалада педагогиканың қазіргі алғышарттарына негізделген білімнің технологиялық және педагогикалық мазмұны моделіне негізделген құрылымды, педагогикалық технологиялық интеграцияланған орта ұсынылады.

Инновациялық іс-әрекет белгілі шеңбердің мәселелерін шешу қабілетімен ғана емес, сонымен қатар кезкелген сыртқы бақылаудан тыс мәселелерді іздеуге және шешуге мотивациялық дайындықпен де байланысты екендігі анықталды. Сондай-ақ, инновациялық іс-әрекет құрылымындағы маңызды және қажетті компонент мұғалімнің өзіндік сана-сезімі мен іс-әрекетін тану және талдау ретіндегі рефлексия болып табылады. Бүгінгі таңда мұғалімнің жеке басының психологиялық мәдениетін қалыптастыруға ерекше көңіл бөлінеді. Осыған байланысты курстарда мұғалімге кәсіби шаршауды, депрессияны, неврозды жеңуге, «оның жақын, кәсіби даму аймағын», өсу перспективасын көруге көмектесетін арнайы курстар, психологиялық тренингтер және ойындар өткізіледі. Жұмыс істейтін «мектеп-зертхана» педагог тұлғасының психологиялық мәдениетін дамытуға қолайлы жағдай жасайды.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі шағын бизнесті дамытудағы ынталандырушы фактор мемлекеттің салық саясаты болып табылатындығына байланысты, оның мәні салықтың шекті мөлшерлемелерін кезең-кезеңімен төмендету және салықтық жеңілдіктерді кеңінен қолдану саласында салық салудың прогрессивтілігін төмендету болып табылады.

Кәсіпорынның мөлшеріне байланысты салық мөлшерлемесін төмендету шағын кәсіпорындарға салық салу әдістерінің бірі болып табылады.

Оңайлатылған салық салу жүйесін құру мен енгізудің негізгі идеясы шағын бизнеске салық жүктемесін азайту болып табылады. Бұл өте орынды, өйткені шағын бизнес кез-келген мемлекеттің әлеуметтікэкономикалық дамуында маңызды рөл атқарады.

Мақалада авторлар ел экономикасындағы шағын бизнестің мәні мен маңыздылығын анықтады, коронавирустық инфекция пандемиясындағы салық түсімдерінің динамикасын талдады, Қазіргі кезеңдегі Ресейдегі шағын бизнесті қолдау саласындағы мемлекеттің салық саясатының бағыттарын қарастырды, олардың арасында қолайлы бизнес-ахуалды қалыптастыру, Нормативтік, әкімшілік жән еұйымдастырушылық кедергілерді жою, қаржылық ресурстарға қол жетімділікті кеңейту, компанияларға жан-жақты қаржылық, материалдық, ақпараттық қолдау көрсету үшін инфрақұрылымды жүйелі дамыту, ұйымдастыру-әдістемелік көмек көрсету. Шетелдердегі шағын бизнеске салық салу ерекшеліктерін зерттеу жүргізілді. Авторлар ресейлік тәжірибеде шетелдік тәжірибені қолдану мүмкіндіктері аясында шағын бизнес кәсіпорындарына салық салуды салыстырмалы талдау бойынша қорытынды жасады.

Мақалада өңірлік саясат құралдарының кешенін әзірлеу арқылы ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеуді жетілдіру, сондай-ақ ауыл экономикасын әртараптандыруды қолдау және ауылдық институттардың, инфрақұрылым объектілерінің қызметін жақсарту тәсілдері негізделген. Ауылдық аумақтарды дамыту жөніндегі саясатты мемлекеттің, ауылдық аумақтардың, ғылымның, бизнестің және азаматтық қоғамның өзара жауапкершілігі саласы ретінде қарау ұсынылады. Ауылдың әлеуметтік дамуын мемлекеттік реттеудің өзі маңызды емес, тек нарықтық қатынастардың қалыптасуының теріс салдарын жеңілдететін шараларға дейін азаяды. Нәтижесінде ауылдың әлеуметтік дамуын мемлекеттік реттеудің мазмұнды негіздерін жүйелі түрде баяндау, оның қазіргі Қазақстан экономикасындағы нарықтық трансформациясының салдарын талдау және жетілдіру бағыттарын анықтау қажеттілігі туындайды [1].

Мақаланың негізгі мақсаты-Қазақстан Республикасы экономикасының инновациялық қызметін қалыптастырудағы ғылым мен зияткерлік әлеуеттің рөлін қарастыру.

Мақалада зерттеу нысаны ретінде Қазақстанның ұлттық экономикасындағы ғылым, техника және өндірістің өзара байланысы таңдалды.

Зерттеу тұжырымдамасын әзірлеу үшін жүйелі және институционалдық тәсілдер пайдаланылды. Мақалада әлеуметтік-экономикалық дамудың және қоғамның прогрессивті дамуымен байланысты жаһандық мәселелерді шешудің негізгі факторы болып табылатын қоғамның зияткерлік әлеуетін сақтау мен дамытудың ерекшеліктері мен мәселелері қарастырылады.

Авторлар ұлттық экономикадағы ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жұмсалатын ішкі шығындар іргелі, қолданбалы және тәжірибелік-конструкторлық зерттеулерге жұмсалатын шығындардан қалыптасатынын анықтады. Авторлар өздерінің зертте мақаласында соңғы жылдар бойы республика бойынша ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар мен зерттеулерге жұмсалатын барлық шығындардың оң өсу серпіні бар екенін нақтылап көрсетті. Жалпы республикалық көрсеткіштермен корреляцияланатын үрдістер мемлекеттік секторда, кәсіпкерлік және сонымен қатар коммерциялық емес секторда да байқалады. Алайда, жоғары білім беру секторында зерттеулік жұмыстарды орындауда тұрақсыздық бар екендігі байқалады. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының түрлері арасында бөлуді теңестіру туралы ұсыныс берілді, бұл жалпы экономиканың дамуына оң әсер етеді.

Мақалада бірқатар мемлекеттерде, соның ішінде Дүниежүзілік сауда ұйымы құрамына кіретін мемлекеттердің, заңнамалық деңгейде танылған төлем және жинақтау құралы ретінде әрекет ететін экономикалық айналымда криптовалютаның қолданылуына талдау жасалады; ұлттық экономикаға криптовалютаны енгізудің заңдастырылмаған мүмкіндігі енгізу мәселесі, Дүниежүзілік сауда ұйымына немесе экономикалық интеграцияның басқа халықаралық ұйымдарына кіретін мемлекеттердің аумағында криптовалютаны қолдану мүмкіндіктері зерттелуде; криптовалютаның белгіленген артықшылықтары мен ықтимал теріс қасиеттерін талдау негізінде төлем және жинақтау құралы ретінде азаматтық айналымға криптовалютаны енгізу жағдайында мемлекеттік басқару тәуекелдерін азайту мақсатында заңнаманы жетілдіру бағыттары ұсынылады.

Инновациялық қаржы активтерін мемлекеттік аумақта қолданудың негізгі қауіптерінің бірі қазіргі уақытта мемлекеттік аумақта орналасқан, қажетті аппараттық-бағдарламалық құралдары бар және ғаламдық компьютерлік желіге, Интернетке, қол жетімді кез-келген құқық субъектісі математикалық алгоритмді шешу арқылы жүзеге асырылатын криптовалютаны шығаруды орталықсыздандыруды қамтуы керек.

Мақалада өңірлік экономикалық интеграцияны құқықтық реттеу, Бірыңғай экономикалық кеңістікті және еркін құқықтық жағдайларды құру жағдайында, Еуразиялық экономикалық одағы шеңберінде тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және қаржы қаражатының қозғалысы қатысушы мемлекеттердің экономикалық қатынастарды реттейтін заңнамасын біріздендіру мәселесі жан-жақты талданады және шаруашылық жүргізуші субъектілерге Еуразиялық экономикалық одағының бүкіл аумағында экономикалық қызметті тіркеу еліне және экономикалық қызметті жүзеге асыру орны еліне тәуелді еместең шарттарында еркін жүзеге асыруға мүмкіндік беретіндігі баяндалады.

Криптовалюта айналымының банк қызметін пруденциалдық реттеуге сәйкестігін талдау негізінде криптовалютаны төлем құралы ретінде пайдалану контекстінде банк қызметінің тәуекелдерін қорғау бойынша құқықтық шаралар кешенін әзірлеу қажеттігі ұсынылады.

Автор лазерлік таңбалау әдісін қолдану практикасын әлемдік тәжірибе негізінде келтіріледі. Лазерлерді көптеген материалдарды өңдегенде пайдаланады: бетон, айна, темір және т.б. Лазерлік таңбалау процессі кезінде, материал лазер сәулесі түскен сәтте қызатыны сонша, әсер ету уақытына қарай оның түсі өзгереді және контраст пайда болады немесе ол жоқ болып кетеді не болмаса күйдіріледі. Пайда болған лазерлік таңба тұрақты болады және қажалуға төзімді болады. Лазермен кесуді қолданылғанда, белгіленген мөлшерлер бойынша жоғары дәлдікте кесіледі. Мақалада автор лазерлік таңбалауды қолданудың әртүрлі аялары (қауіпсіздік; қару-жарақ; мультимедиалық логистика; көлік; фармация және т. б.) қаралды. Зерттелген әдістердің күшті және әлсіз жақтары қамтитын SWOT – талдау жасалған. Құқықтану және өзге де салалар ғалымдарының аталған тақырыпқа қатысты айтылған ғылыми пікірлері кешенді ұсынылған. Бұл мақаланың шешуші кілті – автордың лазерлік таңбалау әдісін енгізу технологиясын жедел, тергеу және сараптамалық тәжірибелерге енгізу туралы тұжырымдары иен ұсыныстары болып табылады. Криминалистикалық тұрғыдан алғанда, лазерлік таңбалаудың бірегейлігі, лазерлік таңбалауды жетілдіру жалған өндірілетін өнімдерден қорғаныш ретінде пайдалануға болатындығы мақалада баяндалады.

Мақалада діни қызметтің құқықтық реттелуі және оған көпұлттылықтың сенім нанымға деген әсері және олардың қоғамдық қатынастарға әсер етуі туралы баяндалған. Еліміздің Конституциясына сәйкес тілі мен дінге көзқарасына қарамастан барлық азаматтардың заң алдында теңдік қағидаттарына және әрбір азаматтың жеке наным-сеніміне құрметпен қарауға негізделген мемлекеттік-конфессиялық қатынастардың зайырлы моделі орын алды. Жалпы қабылданған әлемдік нормаларға сәйкес мемлекет азаматтарының құқықтары мен қоғамдық қауіпсіздіктің қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында діни ұйымдардың қызметін реттеуге және бақылауға мүмкіндік алды. Қазақстанның мемлекеттік саясаты азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеуге негізделген қағидаттарды басшылыққа алады. Сонымен бірге, елдегі қалыптасқан мемлекеттік-конфессиялық қатынастар барлық конфессиялар мен діни топтардың тең құқықтығын қамтамасыз етуге бағытталған. Еліміздің әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының арасындағы үндестіру байланыстарын орнықтыру бағытындағы істері, мақсаттары діни достастыққа бағытталған қадамдардың бірі ретінде сипатталады. Дін аясындағы мемлекеттің саясаты дінаралық келісімді сақтау, қоғамдағы өзара діни төзімділікті насихаттау мақсаттарын көздейді. Қазақстанның дін аясындағы саясаты – конфессияаралық келісімнің, діни ахуалдың тұрақтылығының кепілі. Мақалада діни қатынастардың құқықтық реттелу жағдайы және мемлекеттің діни басқармасының қызметін реттеу үшін құқықтық нормалар қағидалары туралы баяндалады.