Preview

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің Хабаршысы

Кеңейтілген іздеу

Жарияланды: 2024.09.26

Том 74, № 3 (2024)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)
7-14 293
Аңдатпа

Қазіргі Франция-аралас парламенттік-президенттік типтегі Республика. Бесінші Француз Республикасының саяси жүйесі бірқатар артықшылықтар мен кемшіліктерге ие, бірақ ол өзінің өміршеңдігін қазіргі уақытта дәлелдеді. Франция көрші Германиямен көшбасшылыққа таласып, Еуропалық одақтың жетекші елдерінің бірі болып табылады. Бір қызығы, аралас басқару формасы Франция тарихында жарқын көшбасшылармен үйлескен, ал бесінші республиканың атасы-Шарль де Голль. Тарихи даму Францияда күшті президенттік билікті алдын – ала анықтады. Президенттің айтарлықтай конституциялық құқықтары бар, ол үкіметті қалыптастырады, бірақ ол Ұлттық Ассамблеяның қолдауынсыз қалыпты жұмыс істей алмайды. Жалпы, республиканың аралас түріне қарамастан, ел Президентінің артықшылығы айқын. Франция тарихына үндеу, осылайша, еуропалық интеграция контекстіндегі партиялық-саяси жүйенің өзгеруін түсінудегі маңызды сәт болып табылады. Мақалада Бесінші Республиканың партиялық-саяси жүйесі және Еуропадағы интеграция мәселелері (ХХ ғасырдың 50-60 жылдары) еуропалық интеграция контекстінде, Батыс Еуропаның өркениеттік ерекшеліктері қарастырылады. Ол сонымен қатар еуропалық интеграция процесінің негізгі қатысушыларының бірі ретінде халықаралық қатынастардың жаңа жүйесі аясында Францияның партиялықсаяси жүйесін ұсынады. Сонымен қатар, Еуропалық құрылыстың дамуы мен кеңеюі Франциядағы жүйелік өзгерістердің динамикасына әсер етеді және оның саяси жүйесін өзгертеді.

15-25 291
Аңдатпа

Мақалада музей объектілерін көркем-бейнелеу бейімдеудің өзектілігі, сондай-ақ заманауи мультимедиялық және заманауи ақпараттық-техникалық жабдықтардың музейлік ғылыми-зерттеу бағдарламаларын атқарудағы шығармашылық және кәсіби білімнің дамуын қамтамасыз етудегі жаңа тәсілдерін енгізуінің өзектілігі қарастырылады. Музей қызметтерінің айтарлықтай артықшылығы бар жаңа өзекті, инновациялық интерактивті түрлерін ұсыну бойынша сұраныс-ұсыныс мәселелерін тиімді шешу қажеттігі, сонымен қатар, елдік туристік кластерлерге кіретін музейлердің мәртебесін және бәсекеге қабілеттілігін қолдау шараларын арттыру да назарға алынды.

Музей экспозициялық кеңістігіне цифрландыру технологияларын енгізу және интерактивті «тірі» экспозицияларды жасау музей кеңістігінде замануи инфрақұрылым жасау жөніндегі бастамаларды, сондайақ жалпы мәдениет саласында креативті индустрияны дамытуды қолдау тәсілі ретінде айқындалатындығы дәлелденген.

Ғылыми мақалада тарихи профильді бағыттағы музейде дәстүрлі мәдениет пен өнер заттарын пайдалана отырып, заманауи музей технологияларын енгізу процесінің ерекшелігін көрсету және оларды іске асыру контекстінде қарастыру болып табылады.

Бүгінгі күні интерактивтілік, қосымша виртуалды шындық, жасанды интеллект және экспонаттардың 3D проекциялары музейге деген қызуғушылықты жандандырады. Сонымен қатар, жаңа технологиялар музей келушілері үшін экспонаттардың мағынасын «терең» ашуға көмектеседі. Көптеген музейлер әлі күнге дейін инверсиядан, яғни музей тәжірибесінің әдеттегі тәртібін өзгертуден сақ болғанымен, бұл процесті ендігі тоқтатуға қиын болатынын мойындау керек. Осыған байланысты мақалада музей аясында технологиялық жабдықтардың қолдану барысында музей заттарының өзіндік тарихи-мәдени маңыздылығын дұрыс қабылдауға кедергі келтірмейтіндігіне де назар аударуына мән берілген.

26-37 195
Аңдатпа

Мақалада әсіресе XVIII-XIX ғасырларда белсенді дамыған тұз өнеркәсібін мемлекеттік реттеу мәселесіне назар аударылады. Оның себептерінің бірі мемлекеттің тұз операцияларына монополия орнату туралы шешімі болды. Қойылған міндеттерді іске асыруда бірінші патша IV Иван Грозныйдың бұйрықтарынан бастап мемлекеттік мекемелер жетекші функция атқарды. Ұлы Петрдің билікке келуі ең алдымен тау-кен өнеркәсібіне әсер еткен жаңа реформалармен атап өтілді. Қазынаны толықтыру қажеттілігінің жоғарылығы мемлекеттік басқару жүйесінің жаңадан қайта ұйымдастырылуына алып келді. Соның нәтижесінде барлық тау-кен жұмыстарын, оның ішінде тұз өнеркәсібін басқарған алқалар, атап айтқанда Берг-Алқасы қалыптасты. Алқалардың жойылуы және министрліктердің енгізілуі жекелеген салаларды басқаруды жүйелеуге ықпал етті. Қаржы министрлігінің қарамағына түскен Тау-кен және тұз ісі департаменті тұз кеніштерінің жұмысын күшейтіп, ретке келтірді. Тұз өнеркәсiбiне қатысты мемлекеттiң қатаң бақылауы Ресей бюджетi үшiн кiрiстердiң негiзгi баптарының бiрiне айналған осы өнiмнiң айналымынан туындады. Тұз өнеркәсiбiн реттеу процесiнiң бiрқатар ерекшелiктерi мен негiзгi проблемалары болды. Осы мәселелердiң бәрiн, алдымен, бұйрықтармен, содан кейiн Берг-Алқасы мен Тау-кен және тұз iстерi жөнiндегi департаменттер шешуге тиiс болды. Ал Қазақстан аумағында осындай проблемалардың бірі тұзды құпия ұрлау болды.

38-48 287
Аңдатпа

Ғылыми-зерттеу мақаласында Қазақ қоғамындағы байлар институтының XIX-XX ғасырлардағы қалыптасуы, дамуы және қызметі қарастырылған. Қазақ хандығы кезеңінде де байлар болған. Ол дәстүрлі қазақ қоғамның әлеуметтік жіктерінің бір тобын құраған. Яғни, әлеуметтік категория болып табылады. Ауқатты байлар қазақ даласында әр ғасырда өмір сүрді. Олар өздерінің іскерлігімен, ақыл-парасатымен ел басқаруға араласқан, аймақты немесе ауылды ұйымдастырып жүретін қабілетті адамдар болды. Әр кезеңде өмір сүрген байлар заманына қарай еңбек еткен, табыс тапқан және қарамағындағы халыққа көмектескен. Тұрғындарды шаруашылықты дамытуға ұйымдастырған, мемлекетке салық төлеген. Тарихқа назар аударсақ, олар дәстүрлі қазақ қоғамында Қазақ хандығы құрылғаннан бері XV-XVIII ғасырлар аралығында әлеуметтік топ өзгеріссіз дамыған. Олардың статусы мен сословиесінде елеулі өзгеріс XIX-XX ғасырларда болған. Бұл Патшалық Ресей империясының әкімшілік басқаруы кезеңінде өзгеріске түсті. Одан кейін Кеңес үкіметінің 1930 жылы «Байларды тап» ретінде қуғындап жою қаулысы шықты. Демек, қазақ халқының дәстүрлі қоғамдық құрылысы өзгеріске ұшырады және бұзылды. Осы аталған қазақ қоғамындағы байлар институтын әлеуметтік құрылым ретінде қарастыру үшін Отандық және шетелдік авторлардың еңбектері пайдаланылды және архив деректері, құжаттар жинағы ғылыми айналымға тартылды.

49-61 158
Аңдатпа

Білім беру ісі қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандырушы әлеуметтік институт болып табылады. ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғ. басындағы өнеркәсіптің өсуі білім беруде практикалық кәсіби дағдыны игерген мамандарды қажет етті. Осыған орай мақалада Орал өңірінде қазан төңкерісіне дейінгі кезеңдегі кәсіптік білім беру ісінің қалыптасу барысы қарастырылады. Мақалада негізі көңіл 1860-1915 жылдар аралығындағы кәсіптік білім беру жүйесінің, оның алғашқы түрлері реальды училище, төменгі ауылшаруашылық мектептері, қолөнер мектептері, оқытушылар семинариясының қалыптасуы мен даму мәселелеріне аударылады. Себебі бұл кезең кең байтақ Қазақстанның патшалы Ресеймен шектес бөлігінде экономикалық және қоғамдық өмірге тән даму үдерісіне сай кәсіптік білім беру ісінің негізінің қалану уақыты болып табылды. Осыған орай мақалада алғашқы кәсіптік білімге бағытталған оқу орындарының ашылуы мен даму тарихы, мәселеге қатысты зерттеу еңбектерінің деңгейі, алғашқы оқу орындарына қатысты жалпыимпериялық заңдар мен ережелердің таралу жағдайы қарастырылады.

Мақала мақсаты Ресей империясына тәуелділік кезеңіндегі Қазақстанның Ресеймен шектес аймағы ретіндегі Орал облысындағы алғашқы кәсіби білімнің негізінің қалануы, оның алғышарттары мен ғасырлар тоғысындағы даму жағдайын, оның тиімді және тиімсіз тұстарын қарастыру болып табылады.

62-74 139
Аңдатпа

Зерттеудің басты мақсаты алтынордалық Сарайшықтың бай тарихи-мәдени мұрасын және кейін жылдардағы археологиялық қазба материалдарын саралау.

Мақалада ортағасырлық Сарайшықтағы археологиялық қазба барысында табылған қыш шарлар туралы зерделенеді, өзге алтынордалық ескерткіштерден табылған шарлармен салыстырылады. Жошы Ұлысы қалалары орнынан табылған шарлардың қандай мақсатта пайдаланғаны туралы ғылымдағы бірнеше тұжырымдар талқыланады. Осындай археологиялық олжалар тарихымызды зерттеудегі маңызды дереккөздердің бірі. Олар арқылы еліміздің ортағасырлық тарихының мәдени, рухани, саяси-экономикалық даму деңгейін, әлемдік өркениет орталықтармен байланыстарын зерделеуге болады.

Ортағасырлық Сарайшық Жошы Ұлысы, Ноғай Ордасы, Қазақ хандығы тарихының маңызды даму кезеңдерін сақтайды. Қазба барысында кездескен шарлар бір жағынан Сарайшық қаласының Жайық жағалауында орналасып экономикалық байланыс торабы, екінші жағынан қала қолөнершілерінің үнемі даму үстінде болғанын дәлелдейді. Бұл бағытта шарлар тұрмыстық бұйымдар, соның ішінде алыс-жақыннан түрлі сұйықтық заттарды тасымалдаушы ретінде пайдаланылған. Ортағасыр тарихын зерттеушілер шарларды соғыс барысында жарылғыш бомба орнына қолданғанын да жазады. ХІV ғасырдың екінші жартысында теңіз пираттары Сарайшыққа шабуыл жасағаны туралы болжам бар. Олай болса, қыш шарлар тарихы зерттеу әлі толықтырыла түсуі тиіс.

75-85 216
Аңдатпа

Бұл зерттеу жұмысында көру қабілеті бұзылған жасөспірімдердің ақпараттық мәдениетін дербес қалыптастыру процесіне жасанды интеллект технологияларының әсер ету ерекшеліктерін зерттеу міндетін қойдық. Қойылған мақсатқа жету үшін талдау, дедукция, жіктеу және жүйелеу әдістері қолданылып, Қазақстан мектептеріндегі көру қабілеті бұзылған жасөспірімдерді тәрбиелеуге жасанды интеллекттің әсері туралы эксперимент жүргізілді. Бұл жұмыс жасанды интеллект технологияларын ашып, мүмкіндігі шектеулі адамдардың білім мен ақпаратқа тең қолжетімділігін қамтамасыз етудің әлеуметтік қажеттілігін сипаттайды. Практикалық бөлімде әлеуметтік өзара әрекеттестік пен ақпараттық мәдениетке байланысты қажеттіліктерді қанағаттандыру әдістері мен тәсілдерін әзірлеудің маңыздылығы ашылады. Зерттеу барысында көру қабілеті бұзылған жасөспірімдердің жасанды интеллект технологияларын пайдаланудағы жеке тәжірибесін түсінуге бағытталған сауалнама жүргізілді. Жалпы іріктеу 13 пен 17 жас аралығындағы 30 оқушыдан құралды. Жұмыста көру қабілеті бұзылған жасөспірімдерге технологияның әсерін талдау және осы технологияларды балаларды оқытуда қолдану статистикасы берілген. Сонымен қатар, жасанды интеллект технологияларын қолдану тәжірибесі анықталып, жасанды интеллект технологияларының жасөспірімдердің аналитикалық және сыни дағдыларын дамытуға әсері зерттелді. Жұмыста ықтимал проблемалар мен әлеуметтік бейімделуді жақсарту жолдары айқындалып, оқу орындары мен көру қабілеті бұзылған жасөспірімдермен жұмыс істейтін мамандарға практикалық ұсыныстар берілген. Зерттеу материалдарының педагогика, тифлопедагогика, психология және әлеуметтану үшін практикалық және теориялық маңызы бар, өйткені олар зағип немесе нашар көретін балаларды оқытудың болашағын ашуға көмектеседі.

86-97 193
Аңдатпа

Мақалада аутистік спектрдің бұзылыстары (АСБ) бар балаларды қоғамға бейімдеу процесінде тьюторларды ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады, бұл саланың мамандарына сараптамалық сауалнама жүргізу арқылы зерттелді. Зерттеу сапалық талдау әдісіне негізделген, оның барысында АСБ бар балалармен жұмыс істейтін мамандармен арнайы спорттық және түзету орталықтарында сараптамалық сұхбаттар жүргізілді. Жиналған деректерді өңдеу үшін тақырыптық талдау әдісі қолданылды, бұл АСБ бар балаларды тьюторлық қолдауға байланысты негізгі мәселелер мен тақырыптарды анықтауға мүмкіндік берді. Назар АСБ бар балаларды оқытуға арналған бірыңғай теориялық тәсілдердің болмауына және әрбір баланың жасына және даму деңгейіне бағытталған тиімдірек және бейімделген әдістерді әзірлеу қажеттілігіне аударылады. Зерттеу нәтижелері әрбір балаға кешенді көзқарастың маңыздылығын, атааналармен және тьюторлармен белсенді ынтымақтастық қажеттілігін, сондай-ақ тьюторлардың кәсіби күйіп қалуын болдырмау үшін сенсорлық интеграцияның маңызды құрамдас бөлігі ретінде маңыздылығын көрсетеді. Зерттеудің практикалық маңыздылығы мамандарды даярлауды жетілдіру және АСБ бар балалардың сәтті әлеуметтенуі мен дамуына ықпал ететін жаңа әдістерді әзірлеу бойынша ұсыныстар ұсыну болып табылады.

98-107 317
Аңдатпа

Зерттеу орта мектеп оқушыларының ағылшын тілін үйренуге белсенділігін арттыру үшін ойынға негізделген білім беру қолданбаларын пайдаланудың тиімділігін бағалайды. Жұмыста геймификацияның оқушылардың мотивациясына, тілді меңгеруіне және жалпы оқу тәжірибесіне әсерін бағалау үшін салыстырмалы әдістеме қолданылады. Зерттеу әртүрлі тілдік топтардағы оқушылар арасында жүргізіледі және тілді оқытудағы дәстүрлі тәсілдермен салыстырғанда ойынға негізделген білім беру қолданбаларының тиімділігін бағалаудың сандық және сапалық әдістерін қамтиды.

Нәтижелер тіл үйренуде ойын әдістерін қолдану мен оқушылардың белсенділігінің жоғарылауы арасындағы маңызды және жағымды байланысты көрсетеді. Интерактивті сынақтар, марапаттар және жарыстар сияқты геймификация элементтерін пайдалану динамикалық және қызықты оқу ортасын құруға көмектеседі. Бұл өз кезегінде оқушыларды тілді меңгеру іс-әрекеттеріне белсендірек қатысуға итермелейді. Салыстырмалы талдау тіл құзыреттілігін, есте сақтау және тұлғааралық қарым-қатынас дағдыларын жақсартудағы ойын қолданбаларының артықшылықтарын көрсетеді.

Сонымен қатар, зерттеу технологияның геймификация арқылы тіл үйренуге қалай қолдау көрсететінін зерттейді. Бұл бағдарламалардың қолжетімділігі, пайдалылығы және бейімділігі бағаланады. Бұл зерттеудің нәтижелері ағылшын тілін оқыту құралы ретінде ойынға негізделген білім беру қолданбаларының тиімділігі туралы құнды түсініктер беру арқылы оқытудың инновациялық әдістерін талқылауға ықпал етеді. Нәтижелер тіл курстарында ойынға негізделген білім беру қолданбаларын енгізуді қолдайды, бұл оқушыларға көбірек қызықты және қатысуға негізделген оқу тәжірибесін ұсынады.

108-120 206
Аңдатпа

Қоғамның мұғалімнің жеке басына қойылатын талаптарды жоғарылату жағдайында мұғалімнің жеке бренді мәселесі өзекті болып отыр. Мақала осы мәселе бойынша негізгі дереккөздерді талдауға және болашақ мұғалімдердің кәсіби дайындығы жағдайында қалыптастыруға арналған. Авторлар бұл мәселені шешудің негізгі факторлары ретінде: мұғалімнің жеке брендін қалыптастырудың мотивациялық-когнитивті, белсенді және рефлексивті компоненттерін анықтайды.

Мақаланың мақсаты мотивациялық-когнитивті компонентті ескере отырып, педагогикалық университет студенттерінде мұғалімнің жеке брендін қалыптастыру процесін зерттеу.

Мақалада осы компоненттің мотивациялық, танымдық және эмоционалды критерийлері анықталған және мазмұнды түрде толтырылған. Педагогикалық университет студенттерінің мотивациялық-когнитивті компонент көрсеткіштерінің қалыптасу деңгейін анықтауға арналған сауалнаманы талдауға ерекше назар аударылды. Сауалнама анонимді сипатта болды және Google-Нысандар сервисі негізінде жүргізілді. Сауалнамада ұсынылған сұрақтар педагогикалық университет студенттерінде мұғалімнің жеке брендін қалыптастыруға мотивацияның қалыптасуын, «мұғалімнің жеке бренді» феноменіне және оны қалыптастыру процесіне психоэмоционалды қатынасты, мұғалімнің кәсіби қызметіндегі жеке брендтің маңыздылығы мен рөлін түсінуді, жеке бренд туралы білімнің және оны қалыптастыру жолдарын зерттеуге бағытталған. Нәтижелер студенттердің осы жарияланымда көтеріліп отырған компонентті қалыптастырудың жеткіліксіз дамуының негізгі себептерін анықтауға және студенттермен жұмыс жүргізудің перспективалық бағытын ұсынуға мүмкіндік берді. Авторлар қарастырып отырған мәселе аз қарастырылған және жан-жақты зерттеуді қажет етеді. Мақала жалпы білім беретін мектептердің мұғалімдеріне, студенттерге, педагогикалық университеттердің магистранттарына, осы зерттеу мәселесімен айналысатын ғалымдарға пайдалы болады.

121-130 155
Аңдатпа

Бұл мақалада Маңғыстау облысы аймағын озыңқы кадрлармен қамтамасыз етудің өңірлік стандарттарын әзірлеу және жаңа кәсіптер атластарын әзірлеу мәселелері қарастырылады. Сонымен қатар, Форсайт түсінігіне сипаттама беріліп, Маңғыстау өңіріндегі кадр даярлау мәселесінің өзектілігі, сұранысқа ие мамандарды даярлаудың қажеттілігі, жаңа кәсіптер атласын жасау үшін, әрбір өңірде форсайттарды әдіспен жүргізуді меңгерген сертификатталған мамандардарды дайындау проблемасы туралы да айтылады. Мамандықтар картасын әзірлеу жөніндегі іс-қимыл алгоритмі өңірді алдын ала талдау, сауалнамалар мен терең сұхбаттар жүргізу, Rapid Foresight әдістемесі бойынша форсайт-сессия ұйымдастыру, 8-11 сынып оқушылары арасында кәсіптік бағдар беру жұмысы және жаңа мамандықтар бойынша білім беру бағдарламаларын әзірлеу сияқты кезеңдерді қамтиды.

Жобалық кеңсе ретінде Ғылым және жоғары білім министрлігі өңірдің жетекші жоғары оқу орны Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университетін анықталғандығы сөз етіліп, форсайт зерттеу барысында 700-ден астам респонденттерге сандық және сапалық өлшеулер жүргізілілгендігі, 8 білім беру бағдарламасына талдау жасалғандығы, форсайт-сессияға қатысу үшін 79 салалық сарапшы тартылғандығы, 46 негізгі тренд анықталып және 39 жаңа кәсіп негізделгендігі баяндалады.

131-141 181
Аңдатпа

Бұл ғылыми мақала студенттердің әдеби құзыреттілігін арттыру мақсатында беллетристік өмірбаян (көркем өмірбаян) жанрын оқытудың әдістерін талдауға арналған. Жұмыста аталмыш жанрдың әдебиеттанушы студенттердің дамуына әсері қарастырылады (В.Ф. Михайлов прозасы материалы негізінде). Зерттеудің мақсаты студенттердің әдеби құзыреттілігін жетілдіру құралы ретінде беллетристік өмірбаян жанрын пайдалану және оның нәтижесінің көрінуі. Зерттеудің маңызды нәтижелері В.Ф. Михайлов прозасындағы беллетристік өмірбаян жанрының көрініс табуын, сондай-ақ әдеби құзыреттіліктер ерекшеліктерін анықтауды қамтиды. Зерттеу әдістері әдеби зерттеулерді талдау мен шолуды қамтиды: салыстырмалы талдауды, әдебиетті оқытудағы әртүрлі әдістерді яғни зерттеу, эвристикалық, репродуктивті, жобалау. Зерттеудің теориялық маңыздылығы әдеби жанр ретінде беллетристік өмірбаянның мәні мен ерекшеліктерін түсінуді кеңейту, сондай-ақ осы талдауды педагогикалық қызметте қолдану мүмкіндіктерін анықтау болып табылады.

Ал, практикалық маңыздылығы бұл әдістемені білім беру процесінде студенттердің әдеби құзыреттілігін жақсарту үшін қолдану мүмкіндігі және оқытушылар мен студенттерге осы материалды пайдалану бойынша ұсыныстар әзірлеу. Бұл студенттерге әдеби шығармаларды талдау және сыни ойлау дағдыларын игеруге мүмкіндік береді, сонымен қатар бұл тек білім алуда ғана емес, олардың педагогика саласындағы болашақ кәсіби қызметі үшін де маңызды болып табылады. Зерттеу барысында алынған нәтижелер әдебиетті оқитын студенттер үшін де, әдебиеттану құзыреттілігін дамыту үшін жұмыстанатын оқытушылар үшін де пайдалы болуы мүмкін.

142-156 305
Аңдатпа

Бұл мақала информатика пәнін оқыту үрдісіндегі геймификация көмегімен ашуға арналған технологияларды қолдануды ұсынады. Білім берудегі геймификация оқушыларға қалай әсер етеді және оның дәстүрлі білім беруден айырмашылығы қарастырылып, информатика пәнін оқыту кезіндегі оқытушылардың қандай геймификация құралдарын қолданатыны анықталады. Алынған нәтиже көмегімен оқу үрдісінде қаншалықты ойын формасындағы сабақтар оқытылатынын талдауға болады. Сонымен қатар, қазіргі таңда қандай қандай геймификация құралдары бар және олардың құрылымы мен құралдары зерттелген. Зерттеу барысында информатика саласындағы білім берудегі геймификацияны зерттеген ғалымдардың еңбектері талқыға салынды. Зерттеу нәтижесінде информатика пәндік облысы бойынша жасырын әлеуетін ашу мүмкіндіктеріне қатысты геймификация технологиялардың тиімділерін таңдай отырып, алдағы зерттеу нәтижелеріне пайдалануға ұсыныстар беріледі.

Бұл зерттеу Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым комитетінен бөлінетін жобаны гранттық қаржыландыру (№AP19677291грант) шеңберінде орындалды.

157-169 217
Аңдатпа

Мақалада Discord платформасын пайдалана отырып, шағын жинақты мектептердің (ШЖМ) мұғалімдерін қашықтан оқытуды ұйымдастыру қарастырылады, оның артықшылықтары мен кемшіліктері ШЖМ-дегі қашықтан оқытудың қазіргі жай-күйі талданды және мұғалімдердің тиімді кәсіби дамуының педагогикалық моделінің қажеттілігі анықталды. Нәтижесінде әдебиетте тақырып бойынша көптеген зерттеулер бар екендігі анықталды, бірақ ұсынылған зерттеу оны шешудің жаңа тәсілін ұсынады, бұл қашықтықтан оқытуды жүзеге асыру үшін ресурстары мен мүмкіндіктері шектеулі шалғайдағы ауылдық мектептердегі мұғалімдер мен оқушыларға қолжетімділікті қамтамасыз етеді және маңызды әлеуметтікэкономикалық проблеманы жүзеге асыруға ықпал етеді. Сонымен бірге, ШЖМ оқу процесін ұйымдастырудағы қайшылықтар оның тиімділігіне кедергі келтіреді. Осыған байланысты педагогтарды сапалы кәсіби оқыту үшін педагогикалық жағдайларды әзірлеу өзектілігі туындайды, олар осындай оқытуды ұйымдастыру дағдыларына ие болуы керек және сонымен бірге туындайтын мәселелерді шеше алады.

Жобаны іске асыру барысында ШЖМ мұғалімдеріне арнайы арна құра отырып, Discord платформасында қашықтан оқыту технологияларын пайдалана отырып, олардың біліктілігін арттыру қажеттіліктерін анықтау үшін сауалнама жүргізілді. Модельді сынақтан өткізу нәтижелері қашықтан оқытуды синхронды және асинхронды режимде тиімді жүзеге асыруға болатындығын, білім алушылардың мотивациясын, білім сапасы мен дағдыларын арттыруға ықпал ететінін және т.б. ұсынылған зерттеу ұсыныстарын жаңа өнімдер мен қызметтерді әзірлеу үшін пайдалануға болатындығын көрсетті.

170-178 279
Аңдатпа

Мақалада әлемдік білім беру үдерістердің бірі – STEM технологиясын жүзеге асырудағы физика пәнінің мұғалімдерінің тәжірибелері зерттеледі. STEM білім беру – пәндердің интеграциясын білдіреді және оқушыға ғылым мен техниканы күнделікті өмірде қалай қолдану керектігін көрсетеді.

Білім алушылардың математика, информатика және жаратылыстану ғылымдарын меңгеру арқылы өмірлік және технологиялық мәселелерді шешудің жобалау әдістерін меңгеруі, интеграцияланған білімді практикалық қолдануды жоғары деңгейге жеткізуі үшін мектеп мұғалімдерінің тиісті дайындыққа деген қажеттіліктері қарастырылады.

Авторлар мемлекетімізге STEM технологияларын енгізудің негізгі өзекті мәселелерін анықтап көрсетеді: жоғары білікті кадрларды даярлау жүйесінде тұжырымдамалық негіздерді дамыту; мұғалімдердің біліктілігін арттырудың тәжірибеге бағытталған курстарын ұйымдастыру; бакалавриат және магистратура бағдарламаларын қамтамасыз ету үшін технологиялық және инженерлік білімі бар мамандарды кеңінен тарту қажеттілігі.

STEM технологияны қолдану жағдайын анықтау мақсатында авторлар Қазақстанның батыс аймағының қалалары бойынша мектеп мұғалімдерімен эмпирикалық зертеулер жүргізген. STEM технологиясын енгізу кезінде мұғалімдер әдістемелік көмек пен қолдау қажет ететіндіктері анықталды. Мұғалімдер білім беру жүйесіндегі жаңашылдықтарға дайын, тәжірибеге бағдарланған және жобалық оқытуды іске асыру олардың қызығушылықтарын тудырады. STEM білім беру практикасымен айналысатын педагогтарды желілер мен қауымдастықтарға қосу және тәжірибе алмасу қажеттілігі анықталған.

179-192 138
Аңдатпа

Мәдениет салалары қоғамның әлеуметтік, экономикалық және мәдени жетістіктерінің себебі болып табылатындықтан, әр ел мәдениет салаларын дамытуға ерекше көңіл бөлуі керек. Сол себептен мәдениет саласы елдің мәдениет деңгейін көтерумен қатар экономикалық белсенділікке әсер ететін өндірістік салалардың бірі болып табылады. Мәдениет өндірісі мен мәдениет салалары жұмыссыздықты азайтумен қатар, тікелей және қосалқы құндылықтарды жасау арқылы экономикалық дамудың қозғаушы күші ретінде әрекет етеді. Сонымен қатар, мәдениет салалары елдің саяси идеологиясын жүзеге асыру барысында қуатты құралдардың бірі ретінде әрекет етеді.

Бұрын атап өткендей, мәдени салалардың маңыздылығын мойындау тәуелсіздігін соңғы 34 жыл ішінде ғана алған Әзірбайжан сияқты жас мемлекеттер үшін аса маңызды. Осы уақыт ішінде Әзірбайжан әртүрлі салаларда елеулі жетістіктерге жетті. Ұлттық және моральдық құндылықтарды болашақ ұрпаққа сақтап, жеткізуден бөлек, мәдени салалар экономиканы әртараптандыруға, жұмыссыздықты азайтуға және саяси ықпалды күшейтуге ықпал ете алады. Осы факторлар мені Әзірбайжандағы мәдени салалардың рөлі мен дамуын зерттеуге ынталандырды.

Осының барлығын ескере отырып, алғаш рет Әзірбайжандағы мәдениет өндірісінің экономикалық аспектілерін зерттеуді жөн көрдік. Мақалада статистикалық және басқа да деректер бар. Зерттеу бойынша Әзірбайжанда ел тәуелсіздік алғаннан бері мәдениет салаларында даму толқынының болғанын және соңғы жылдары белгілі бір өзгерістердің байқалғанын қорытындылауға болады. Дегенмен мәдениет өндірісінің даму дәрежесі халықаралық өндірістік дамудан артта қалуда және оған саладағы орын алған бірнеше мәселелер себепші болып табылады.

193-205 171
Аңдатпа

Мақалада мәселе көтеріледі цифрлық технологияның шағын бизнес кәсіпорындарында сүт пен ет өндірісінің тиімділігіне әсері. Авторлар Қазақстандағы шағын бизнес кәсіпорындарында сүт және ет өндірісінің болашағын бекітеді, инновациялық технологияларды енгізу, шаруашылық жүргізудің тұрақты әдістері және жаңа нарықтарды дамыту арқылы айқындалатын болады. Шағын шаруа қожалықтары тиімділікті арттыру, өнім сапасын жақсарту және нарықтың қатысуын кеңейту үшін жаңа технологияларды қолдана алады. Секторды дамытуда мемлекеттік қолдау мен инвестициялар да шешуші рөл атқарады.

Қазақстандағы ет өндірісіндегі инновациялар жергілікті фермерлік шаруашылықтардың ішкі және халықаралық нарықтардағы бәсекеге қабілеттілігін арттыруда шешуші рөл атқарады. Автоматтандыру, цифрландыру және биотехнологияларды пайдалану сияқты заманауи технологияларды енгізу Өнімнің сапасын жақсартуға, шығындарды азайтуға және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға мүмкіндік береді. Осы технологияларға мемлекет пен жеке инвестицияларды қолдау да елдің ет өнеркәсібін дамытуға ықпал ететін болады.

206-216 188
Аңдатпа

Мақалада қазіргі кездегі ғылыми сыйымды экономиканың еліміздегі әлеуетінің деңгейі бағаланған. Ғылыми сыйымды экономика ұғымы зерделенген және нақтыланған. Қазақстанның тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз етудегі ғылыми сыйымды және білім экономикасын жетілдірудің өзектілігі дәлелденген. Ғылыми сыйымды және білім экономикасының мәні мен экономикалық дамудағы маңызын анықтау үшін қазақстандық және шетелдік авторлардың еңбектері мен көзқарастарына шолу жасалған. Жаһандық білім экономикасының дамуы рейтингтеріндегі Қазақстанның орны зерделенген. Еліміздегі ғылыми сыйымды экономиканың әлеуеті мен дамуының деңгейін анықтау үшін макроэкономикалық көрсеткіштер жүйеленген. Білім экономикасын және ғылыми сыйымды экономиканы бағалаудың әдістемесі мен әдістерін қалыптастыру үшін ғалымдардың еңбектері зерделенген. Негізгі көрсеткіштер талданып, дамудың қазіргі жағдайына бағалау жүргізілген. Бағалау нәтижелері арқылы ғылыми сыйымды экономиканы қалыптастырудың негізгі мәселелері анықталған. Осы мәселелерді ғылыми және практикалық тұрғыда шешу жолдары ұсынылған. Сонымен бірге, еліміздегі ғылыми әлеуетті қолдану бойынша экономиканың негізгі салалары көрсетілген. Салалардағы ғылыми сыйымдылықтың артуы бойынша мысалдар келтірілген. Бағалау нәтижелеріне талқылау жүргізіліп, ғылыми әлеуетті арттыру және ғылыми сыйымды экономиканы тиімді қалыптастыру бойынша қосымша ұсыныстар жасалған.

217-229 171
Аңдатпа

Экономикалық дамудың көрінісі экономикалық өсумен сипатталады. Дегенмен, экономикалық өсудің қарқынды жылдамдығы елдегі кедейлік пен жұмыссыздықтың азаюына, халықтың әл-ауқатының жоғарылауы сынды әлеуметтік мәселелердің өздігінен шешілуіне кепіл бола алмайды. Қазақстан Республикасының қазіргі таңдағы кедейлік деңгейі 5,3%, 1 млн 619 мың адам, ал жұмыссыздық деңгейі 4,7%, 452,2 мың адамды құрайды. Кедейлік пен жұмыссыздық бір-бірінен айқыш байланысқа ие. Бір жағынан жұмыссыздық азаматтардың әлеуметтік жағдайын нашаралатып кедейшілікке әкелсе, екінші жағынынан, кедейшілік болашақта жақсы жұмыс табу, білім алу, даму сияқты сапалы адам капиталы үшін керек базалық қажеттіліктерді шектейді. Зерттеу жұмысының мақсаты – кедейлік тереңдігі, жалдамалы жұмысшылар және жұмыссыздықтың көрсеткіштері арасындағы байланысты зерттеп, көпфакторлы сызықтық регрессиялық модельді құру. Модель құру үшін пайдаланылған бағдарламалық жасақтама – Eviews. Зерттеу нәтижелері жұмыссыздық тәуелді айнымалы ретінде жалақыға жұмыс істейтін жұмыскерлер мен кедейшілік тереңдігі тәуелсіз айнымалыларымен тығыз байланысқа ие екенін көрсетті. Модель бойынша жұмыссыздықтың кедейшілік тереңдігі артқан сайын жоғарылайтынын, ал жалақылы жұмыскерлер саны артқан сайын азаятынын көрсетеді деген қорытынды жасауға болады. Зерттеуде жасалынған талдаулар негізінде өмір сүру сапасын арттырудың жолдары көрсетілді.

230-243 182
Аңдатпа

Экономикада банк жүйесінің тұрақты дамуы бойынша мәселе өткен ғасырлардан бері өзекті болып келеді. Қазіргі таңда қаржы-экономикалық қатынастардың дамуы банк жүйесінде инновациялық технологиялардың қолданылуы, клиенттерге қызмет көрсету формаларының, әдістерінің, банкті басқарудың тәсілдері мен терең трансформациялық үрдістермен қатар жүргізілуде. Коммерциялық банктердің, несие ұйымдарының тұрақты дамуындағы теориялық және әдістемелік сұрақтар, банк менеджментінің ішкі құрылымдық байланысын ұйымдастыру, банктердің қызмет етуінің стратегиялық басымдықтарын айқындау заманауи экономикалық ғылымның өзекті және жетекші тақырыптарының бірі болып табылады.

Шетелдік және отандық зерттеушілер банктердің тұрақты дамуы бойынша түрлі түсініктерді анықтап, олардың мәнін ашып көрсеткен. Соған сәйкес тұрақты банкинг ұғымы бойынша түрлі дереккөздердегі әдебиеттер ағынын түсіну және оларды жіктеу қажеттілігін туындатады.

Мақалада жинақталған әдебиеттерді библиографиялық әдіс (R-package Bibliometrix) арқылы Scopus деректер базасындағы 2018-2023 жылдар аралығындағы 577 мақала іріктеліп алынды. Алынған нәтижелер банк жүйесінің тұрақты дамуындағы әдебиеттердің уақыт ағынымен даму эволюциясын және түрлі категориялар бойынша жіктелімін көрсетуге мүмкіндік береді. Әдебиеттік шолу нәтижесі тұрақты банкинг бойынша зерттеу бағыты мен деңгейін, қарастырылым бойынша интегративті құрылымды қалыптастырады. Соның негізінде банк жүйесінің тұрақты дамуындағы әдебиеттердің зерттеу аясын анықтай отырып, зерттеулердегі кемшіл тұстарды да айқындайды.

244-254 151
Аңдатпа

Жаһандану дәуірінде таланттарға деген сұраныс жылдан жылға артуда. Таланттарға қажетті жағдай жасай алу мүмкіндігі де елдің бәсекеге қабілеттілігін көрсетеді. Авторлар Қазақстан Республикасының еңбек нарығы сырттан адами капиталды тарта алу деңгейін, яғни олардың елімізге деген қызығушылықтарын саралау қажеттілігіне сәйкес мақсат қойды. Сол себепті әлемге танымал INSEAD зерттеу ұйымы ұсынған жылдық есепті пайдаланып, 134 елдің арасында Қазақстанның таланттар үшін тартымдылық деңгейін анықтау көзделді. Талдау барысында таланттарды тарту мен таланттарға деген бәсекелестік арасындағы корреляциялық байланыс пен таланттарды тартудың бәсекелестікке маңызды ықпалы анықталды. Нәтижелер болашақ зерттеулер мен жасалуы қажет әрекеттерді анықтауға негіз бола алады. Сонымен қатар Antal Kazakhstan компаниясының ұсынған, яғни релоканттар арасында өткізілген сауалнама деректері қарастырылды. Байқағанымыздай, келгендердің көп бөлігіне, бұрын өздері қызмет етіп жүрген шетелдік компанияның Қазақстанға көшіп келуі себеп болған.

Зерттеу қорытындысына сәйкес Қазақстан Республикасының көрсеткіштері орташа деңгейде. Демек еліміз өзінің талантын қайтару және шетелдік таланттарды тарту мақсатында қажетті іс-әрекеттерді жүзеге асыру керектігі дәлелдене түсті. Сондықтан көші-қон саясаты мен бағдарламаларында озық тәжірибесі бар елдер мысал ретінде келтірілді.

255-265 137
Аңдатпа

Шетелден адами капиталдың келуі ел немесе аймақтың экономикасы үшін оң жағдай болып есептелсе, адами капиталдың елден кетуі экономикаға құйылатын инвестицияның қысқаруымен тең деп қарастыруға болады. Сонымен, адами капиталдың кетуі бір елдің экономикасынан капиталдың алынуы және басқа бір елдің экономикасына қосылуы деген сөз.

Қазақстанда соңғы жылдары көші-қон ағынының серпіні жоғары білімді эмигранттардың санының өсуі мен елге келген жоғары білімді иммигранттар ағынының азаюымен сипатталады. 2022 жылы елге қоныс аударғандар санының алдыңғы он жыл көрсеткіштерімен салыстырғанда екі есеге қысқарғаны байқалады. Бұл елден кеткендердің көпшілігі білімі бар жастар мен білікті мамандар екенін, оның Қазақстан Республикасының адами капитал сапасына әсер ететіндігін көрсетеді.

Берілген мақалада Атырау облысының адами капиталының көші-қоны қарастырылып, өңірдің экономикалық дамуына, оның еңбек нарығына көші-қонның әсері анықталды. Зерттеудің басты мақсаты Атырау облысында адами капиталдың көші-қонын зерттеу, оның себептерін анықтау және өңірлік деңгейдегі көші-қонды реттеу шараларын жетілдіруді қарастыру.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы Атырау облысында көші-қон бойынша бірқатар мәселелер мен үдерістер бар екендігін нақтылау және осы мәселелерді шешуде ұсыныстар беру.

266-278 213
Аңдатпа

Мақалада   Елдің     көлік-логистикалық     жүйесінің     инновациялық    дамуын    зерттеу    мәселелері қарастырылған. Негізгі проблемаларды анықтау үшін орыс тілінде сауалнама жасалып, онлайн режимінде жүргізілді. Сауалнама қатысушылардың салыстырмалы түрде аз санында деректерді алуға мүмкіндік беретін таңдамалы әдісті қолданды. Сауалнама макро және микро деңгейлердегі көлік-логистикалық жүйе басқармасының менеджерлері арасында жүргізілді, әртүрлі инновациялық әлеуеті бар тасымалдау процесіне қатысушылар қамтылды. Сауалнама қорытындысы бойынша саладағы инновациялық технологиялардың әлсіз дамуы, инновациялық процестердің төмен белсенділігі, көлік инфрақұрылымының жеткіліксіз дамуы, кәсіпорнының инновациялық жағдайы жаңа сатып алынған технология негізінде жаңа өнім (қызмет) өндіру арқылы жүзеге асырылуы, цифрландыруды дамытудың жеткіліксіз қарқыны, жаңа технологияларды енгізу, автоматтандырудың төмен дәрежесі, инновациялық инфрақұрылымды дамытудың жеткіліксіз деңгейі, кәсіпорынның ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді жүзеге асыруға және олардың нәтижелерін практикалық қызметке енгізуге қабілетті, білім бар сала мамандарының тапшылығы және ғылыми-зерттеу ұйымдарының саламен өзара әрекеттесуінің төмен деңгейі және басқалар анықталды. Жүргізілген зерттеуден көлік-логистикалық жүйе инновациялық даму үшін жедел шешімді талап ететін елдің экономикалық және саяси өмірінің маңызды саласы болып табылатынына назар аудара отырып, Қазақстанның 2023 жылғы цифрлық бәсекеге қабілеттілік рейтингінде 34-ші орында тұрғанын ескеру қажет. Зерттеу мақсаты: осы саланың басқарушылары мен қызметкерлері арасында сауалнама жүргізу арқылы

Қазақстанның көлік-логистикалық жүйесінің инновациялық даму проблемаларын зерттеу және анықтау.

Зерттеу міндеттері: сауалнама жүргізу, Қазақстанның көлік-логистикалық жүйесінің инновациялық даму жағдайын бағалау және проблемаларды анықтау.

279-289 206
Аңдатпа

Халықаралық ынтымақтастықтың негізгі аспектілерінің бірі елдер арасында білім мен технологиямен алмасу болып табылады. Бұл көміртегі шығарындыларын айтарлықтай азайтатын және ресурстарды ұтымды пайдалануды қамтамасыз ететін инновациялық экологиялық таза технологияларды әзірлеу мен енгізуді қамтиды. Халықаралық қорлар қаржыландыратын білім беру бағдарламалары мен зерттеу бастамалары тұрақты тәжірибелерді енгізудің негізі болып табылатын халықтың экологиялық хабардарлығы мен кәсіби дағдыларын нығайтуға қабілетті. Бұдан басқа, халықаралық ынтымақтастықтың маңызды бағыты климаттық өзгерістерге неғұрлым осал елдер үшін бейімделу стратегияларын әзірлеу болып табылады. Бейімделу бағдарламалары инфрақұрылымды жақсартуды, экожүйелерді қорғауды және тұрақты ауылшаруашылық тәжірибесін дамытуды қамтуы мүмкін. Бұл қадамдар жағымсыз салдардан аулақ болуға ғана емес, сонымен бірге экономикалық өсуге жаңа мүмкіндіктер ашады. Климаттың өзгеруі, ластану, биоәртүрліліктің жоғалуы және табиғи ресурстардың сарқылуы сияқты жаһандық сын-қатерлер жағдайында халықаралық қатынастардағы экологиялық рөл барған сайын маңызды бола түсуде. Төменде бұл рөлдің кейбір негізгі аспектілері берілген: жаһандық мәселелер, халықаралық келісімдер, экономикалық мүдделер, жаһандық қауіпсіздік, жаңа технологиялар мен инновациялар, азаматтық қоғам және БЕЛСЕНДІЛІК. Осылайша, жанжақты және өзара тиімді ынтымақтастықта ғана экологиялық мәселелерді тиімді шешуге қол жеткізуге болады. Елдер жаһандық серіктестікті нығайту жай ғана мүмкіндік емес, біздің планетамызды сақтау және болашақ ұрпақтың әл – ауқатын қамтамасыз ету қажеттілігі екенін түсінуі керек. Сонымен қатар; экология халықаралық қатынастардың маңызды аспектісіне айналады және елдердің саясатына, экономикасына және қауіпсіздігіне жаһандық әсер етеді.

299-310 154
Аңдатпа

Бұл зерттеудің мақсаты Қазақстандағы еңбек нарығының ағымдағы жай-күйін талдау ғана емес, сонымен қатар ағымдағы проблемаларды, елдегі еңбек нарығының тұрақты дамуы үшін әлеуетті мүмкіндіктерді де ескере отырып, еңбек саясатын оңтайландыру бойынша ұсыныстар беру болып табылады. Жұмыссыздық статистикасын, заңнамалық өзгерістерді және сот тәжірибесін талдауды қоса алғанда, кең ауқымды деректерге сүйене отырып, біз еңбек тәртібі мен нарық көрсеткіштері арасындағы корреляция мен себеп-салдарлық байланыстарды анықтауға тырысамыз. Бұл зерттеуде еңбек дауларының саны мен еңбек тәртібі туралы Қазақстандық заңнаманың эволюциясы туралы егжей-тегжейлі салыстырмалы талдау ұсынылған. Негізгі бақылауларға қатаң тәртіптік нормалар мен жұмыссыздықтың төмендеуі арасындағы байланыс, сот практикасының еңбек тәртібіне әсері және сот дауларының алдын алу үшін қатаң тәртіп пен әділ көзқарасты біріктіру қажеттілігі жатады. Алынған нәтижелер Қазақстандағы еңбек нарығының тұрақты дамуын қолдау мақсатында еңбек саясатын оңтайландыру үшін құнды ақпарат береді.

311-321 180
Аңдатпа

Мақалада пенитенциарлық жүйесіне кіретін мекемелердегі сотталғандардың арасында экстремизм мен терроризмнің алдын алу бойынша қылмыстық заңнаманы талдау жүргізіледі. Авторлар мемлекетте соңғы кезде экстремизм мен терроризмнің алдын алу мәселелеріне, осы сипаттағы қылмыстарды жалпы төмендету үшін, аса назар аударылатынын атап өтеді. Түрмелердегі экстремистік идеология туралы ақпараттардың және түрмеден тыс азаматтарға оның әсері аса маңызды және басым болып табылады және терең зерттеуді қажет етеді, оны соңғы жылдардағы зерттеулер растайды.

Мақалада көрсетіледі, түрмелердегі экстремизм мен терроризмнің алдын алу екі бағытта жүзеге асырылады: сотталғандардың радикалдануын болдырмау және әлеуметтік реабилитация, радикалдық идеологиядан бас тартуды қоса алғанда. Бұл ретте, ескерту қайталама шара болып табылатын жазадан кейін жүреді, өйткені әр түрлі әсер ету шараларының жиынтығын талап етеді.

Авторлар радикалдануды ескертуді тиімді күшейту үшін мемлекеттік органдар мен ҮЕҰ жұмысын үйлестіру қажеттігін, пенитенциарлық мекемелердегі жағдай туралы азаматтардың хабардар болуы мен ашықтығын жақсартуды, кадрларды дайындауды жақсартуды, превентивтік механизмдерді қолдануды, сотталғандардың құқықтарының қорғалуын және демократиялық құндылықтарды ұстануын атап көрсетеді.

Сонымен қатар, сотталғандардың радикалдануын алдын ала ескерту мақсатында түрмелерді мониторингтеу, туындауы мүмкін тәуекелдер мен қауіптерге тез әрекет ету аса маңыздылыққа ие болып келеді.

Аталған мақала түрме контингентін дерадикалдандыруға және бар кемшіліктерді талдауға қатысатын ұйымдық құрылымдарды талдауды жүзеге асырады.

Түрмелерде радикалдануға қарсы іс-қимыл бойынша тиімді ұсыныстарды және бұл мәселенің дамуына ықпал еткен құқықтық және институционалдық базаға шолу жасалған.

322-330 185
Аңдатпа

Қазіргі уақытта несиелік келісімдер құқықтық тәжірибеде белсенді түрде қолданылады. Бұл осы келісімнің азаматтық айналымда кең таралуына тікелей байланысты. Несиелердің кейбір түрлері азаматтық заңнамамен және басқа да нормативтік құқықтық актілермен қатар реттеледі. Несиелік шарттың құқықтық мәні, авторлардың пікірінше, ұлттық заңнамамен толық ашылмаған және бірқатар даулы мәселелер, әсіресе несиелік келісіммен салыстырмалы талдау бар. Зерттеу барысында несиелік келісімдердің теориялық және практикалық аспектілері қарастырылды. Бұл мақалада несиелік келісімнің ұғымдары, осы шарттың тараптары және пәні талданады. Бұл мақаланың негізгі мақсаты несиелік келісімнің мазмұнын және оның ерекшеліктері мен кемшіліктерін егжей-тегжейлі қарастыру. Сонымен қатар, несиелік келісім тақырыбы бойынша ғылыми жұмыстар қарастырылды. Мақаланы жазудағы негізгі зерттеу әдісі талдау, жалпылау және жүйелеу әдісі болды. Зерттеудің соңында маңызды нәтиже пайдаланылған және ұсынылған материалға негізделген қорытындылар болды. Бұл зерттеудің практикалық маңыздылығы, авторлардың пікірінше, осы тақырыпты оқытуда және одан әрі зерттеуде пайдалануға болатын мазмұн мен қорытындылар болып табылады.



ISSN 2077-0197 (Print)
ISSN 2790-332X (Online)